Αντιμετωπίζοντας τους λανθασμένους συναγερμούς πυρανίχνευσης

Οι επιπτώσεις από το φαινόμενο των εσφαλμένων συναγερμών των συστημάτων πυρανίχνευσης, αλλά και γενικότερα των συστημάτων ασφάλειας και προστασίας εγκαταστάσεων, είναι πολλές και πρέπει να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά, λαμβάνοντας υπόψη μια σειρά σημαντικών παραμέτρων.

Του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου

Όσο και να έχει εξελιχθεί η τεχνολογία στα συστήματα πυρανίχνευσης, οι λανθασμένοι συναγερμοί αποτελούν ακόμα κα σήμερα ένα σημαντικό πρόβλημα σε ότι αφορά την πυροπροστασία των εγκαταστάσεων. Ένα πρόβλημα, που απασχολεί τους ιδιοκτήτες και διαχειριστές των κτιρίων, τις αρμόδιες υπηρεσίες πυρόσβεσης αλλά και όσους κινούνται και εργάζονται μέσα στις εγκαταστάσεις. Αν και σε ότι αφορά την Ελληνική πραγματικότητα δεν υπάρχουν νούμερα, σύμφωνα με δεδομένα που προέρχονται από άλλες χώρες φαίνεται ότι το πρόβλημα είναι πολύ σημαντικό. Οι λανθασμένοι συναγερμοί οδηγούν σε διατάραξη της ομαλής λειτουργίας του κτιρίου, θέτουν σε κίνδυνο ζωές και φυσικά μπορούν να αποτελέσουν λόγο για την παραπλάνηση των υπευθύνων, οι οποίοι συνηθισμένοι από την εμφάνιση των false alarms μπορεί να μην ανταποκριθούν σε μια πραγματική κατάσταση κινδύνου. Ακολουθούν ορισμένοι βασικοί λόγοι για τους οποίους θα πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι να συνειδητοποιήσουν τα προβλήματα στα οποία μπορεί να οδηγήσει η ανεξέλεγκτη εμφάνιση λανθασμένων συναγερμών.

Ο βοσκός και ο λύκος.

Είναι γνωστός στους περισσότερους ο μύθος του Αισώπου για τον μικρό ψεύτη βοσκό  που για να περάσει την ώρα του ζητούσε ψεύτικη βοήθεια από τους υπόλοιπους βοσκούς, επικαλούμενος την παρουσία λύκου. Όταν πραγματικά χρειάστηκε την βοήθεια τους, τότε κανείς δεν αντέδρασε καθότι είχαν κουραστεί από τις προηγούμενες φορές που δεν υπήρχε πραγματική ανάγκη. Δυστυχώς και  σε αυτήν την περίπτωση ο Αίσωπος είναι ιδιαίτερα διορατικός. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και την εμφάνιση αλλεπάλληλων λανθασμένων συναγερμών από τα συστήματα πυρανίχνευσης.  Ενώ μπορεί να υπάρχει πραγματική ανάγκη, οι υπεύθυνοι να μην προχωρήσουν στις απαραίτητες ενέργειες θεωρώντας ότι και αυτός ο συναγερμός δεν βασίζεται σε ουσιαστικό κίνδυνο.

Χαμένα έσοδα

Σε περίπτωση που ένας συναγερμός θεωρηθεί ότι είναι πραγματικός τότε θα πρέπει να ακολουθηθεί το απαραίτητο πρωτόκολλο. Αυτό στην πράξη συνεπάγεται εκκένωση του κτιρίου, διακοπή των παραγωγικών διαδικασιών στην περίπτωση βιομηχανικών εγκαταστάσεων ή και απομάκρυνση των πελατών στην περίπτωση εμπορικών κτιρίων. Όλες αυτές οι ενέργειες έχουν με την σειρά τους σημαντικό αντίκτυπο στα οικονομικά των επιχειρήσεων. Αναλογιστείτε να ηχήσει ο συναγερμός πυρανίχνευσης σε ένα εμπορικό mall κατά την διάρκεια ενός Σαββατιάτικου πρωινού και σκεφτείτε την απώλεια εσόδων για τα καταστήματα.

Διατάραξη της λειτουργίας

Ακόμα όμως και στις περιπτώσεις όπου το τίμημα για την ενεργοποίηση ενός λανθασμένου συναγερμού δεν αποτιμάται με οικονομικούς όρους, υπάρχει τεράστια διατάραξη της ομαλής λειτουργίας των εγκαταστάσεων. Μπορεί παραδείγματος χάρη, να ηχήσει ένας λανθασμένος συναγερμός σε ένα πανεπιστήμιο, σε ένα σχολείο, σε ένα ερευνητικό κέντρο ή σε μια υπηρεσία. Φανταστείτε την διατάραξη που θα επέλθει στην καθημερινότητα όσων εργάζονται μέσα σε αυτούς τους χώρους και τον κόπο που θα απαιτηθεί για να επανέλθουν στους κανονικούς ρυθμούς λειτουργίας.

¶σκοπη ανταπόκριση της Π.Υ

Ο ρόλος της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας είναι συγκεκριμένος και πολύ σημαντικός. Να ανταποκρίνεται σε έκτακτες καταστάσεις προκειμένου να σώζονται ανθρώπινες ζωές και να ελαχιστοποιούνται οι υλικές ζημιές. Αν όμως τώρα αναγκάζεται να ανταποκρίνεται και σε λανθασμένους συναγερμούς τότε πρώτον υπάρχει μια σημαντική σπατάλη πόρων και δεύτερον ίσως να μην μπορέσει να ανταποκριθεί αποτελεσματικά σε ένα πραγματικό συμβάν με ότι αυτό συνεπάγεται.

Περιττή έκθεση σε κίνδυνο

Όμως, ακόμα και αν δεν υπάρχει πραγματικός λόγος ανησυχίας μπορεί ο ήχος ενός λανθασμένου συναγερμού να οδηγήσει σε επικίνδυνες καταστάσεις. Όπως προαναφέραμε αν υπάρξει εκκένωση κτιρίου και δεν υπάρχει η κατάλληλη καθοδήγηση τότε μπορεί να εμφανιστεί πανικός. Ο πανικός είναι κακός σύμβουλος και μπορεί να οδηγήσει σε ατυχήματα κατά την διαδικασία της εκκένωσης που συχνά μπορεί να είναι σημαντικά. Για το λόγο αυτό πάντα στις προγραμματισμένες ασκήσεις εκκενώσεων τονίζεται πάντα ο εκπαιδευτικός χαρακτήρας της διαδικασίας ώστε να αποφευχθούν σκηνές πανικού.

Αντιμετώπιση των falsealarms…

Το πιο σημαντικό για την αποτροπή των λανθασμένων συναγερμών είναι η κατάλληλη επιλογή εξοπλισμού. Τα συστήματα που θα επιλεχτούν – δεν θα πρέπει να προέρχονται μόνο από ποιοτικούς οίκους -αλλά και να είναι κατάλληλα για την εκάστοτε εφαρμογή. Παραδείγματος χάρη, η τοποθέτηση φωτοηλεκτρικών ανιχνευτών σε βιομηχανικούς χώρους όπου υπάρχει μεγάλη ποσότητα σκόνης είναι λανθασμένη και θα οδηγήσει σε αρκετούς λανθασμένους συναγερμούς. Πολλές φορές οι μελετητές και οι εγκαταστάτες παρασυρμένοι από την πίεση της καθημερινότητας αλλά και από την επαναλαμβανόμενη ρουτίνα της εργασίας τους προτείνουν συστήματα που δεν καλύπτουν τις ανάγκες της συγκεκριμένης εφαρμογής. Το Security Manager σε προηγούμενο τεύχος έχει δημοσιεύσει ένα άρθρο για την σωστή επιλογή πυρανιχνευτών (τεύχος 42)  το οποίο και μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά προς την επιλογή κατάλληλων συστημάτων πυρανίχνευσης.

Εξίσου σημαντική  είναι και  η τήρηση της νομοθεσίας. Σύμφωνα με αυτήν, είναι υποχρεωτική η ετήσια συντήρηση των συστημάτων πυρανίχνευσης από κατάλληλους από το νόμο τεχνικούς, που έχουν την προβλεπόμενη άδεια και τις αντίστοιχες γνώσεις. Κακοσυντηρημένα συστήματα είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν λανθασμένους συναγερμούς. Επίσης η εξοικείωση ενός συντηρητή με ένα σύστημα πυρανίχνευσης θα τον βοηθήσει να διορθώσει κάποια προβλήματα που ίσως προκαλούν την εμφάνιση λανθασμένων συναγερμών.

Πολύ σημαντική είναι και η σωστή εκπαίδευση και ενημέρωση του προσωπικού που είναι υπεύθυνο για την παρακολούθηση και έλεγχο των συστημάτων πυρανίχνευσης. Δίπλα σε κάθε πίνακα πρέπει να είναι τοποθετημένα σχέδια με τις κατόψεις των χωρών, που καλύπτει το συγκεκριμένο σύστημα και τις ζώνες στις οποίες αντιστοιχούν οι χώροι. Με αυτόν τον τρόπο, ακόμα και αν ηχήσει ο συναγερμός μπορεί γρήγορα να εντοπιστεί αν πρόκειται για πραγματικό κίνδυνο ή για λανθασμένο.

Επίσης, το προσωπικό οφείλει να είναι εξοικειωμένο με τις διαδικασίες σίγασης του πίνακα και επανεκκίνησης του (reset) ώστε να μπορεί να το επαναφέρει στην αρχική του κατάσταση όταν διαπιστωθεί ότι πρόκειται για λανθασμένο συναγερμό. Φυσικά αυτές οι ενέργειες πρέπει να γίνονται από εξουσιοδοτημένο προσωπικό και μόνο αφού έχει διασφαλισθεί με επιτόπου αυτοψία ότι πρόκειται για λανθασμένο συναγερμό.

Τέλος, όταν πρόκειται για μεγάλες εγκαταστάσεις με πολλά συστήματα πυρανίχνευσης είναι χρήσιμο να υπάρχει μια ενοποίηση των συστημάτων σε μια κεντρική πλατφόρμα ώστε να ενημερώνονται αμέσως οι υπεύθυνοι του κτιρίου ότι κάτι συμβαίνει και να προβαίνουν στις κατάλληλες ενέργειες. Σχετικά αναφορά για το συγκεκριμένο θέμα έχει κάνει το Security Manager στο τεύχος 48 (Διασύνδεση πινάκων πυρανίχνευσης σε μεγάλες εγκαταστάσεις).

Οι λανθασμένοι συναγερμοί στην πυρανίχνευση αποτελούν ένα βασικό εμπόδιο για την βελτίωση του επιπέδου πυροπροστασίας των κτιρίων. Αποτελούν αιτία για σπατάλη πόρων, μπορεί να προκαλέσουν παραπλάνηση ακόμα και να οδηγήσουν σε πολύ επικίνδυνες καταστάσεις. Το να εξαλειφθεί πλήρως ο αριθμός τους είναι σχεδόν αδύνατον διότι πάντα υπεισέρχεται η τεχνική αστοχία και ο ανθρώπινος παράγοντος. Όμως, είναι εφικτή η μείωση του αριθμού τους και η αποτελεσματική αντιμετώπιση τους σύμφωνα με τις συμβουλές που αναφέρθηκαν στις παραπάνω γραμμές.