Αντίληψη και Εκτίμηση Κινδύνου στις Επιχειρήσεις

Σε ένα κόσμο που εξελίσσεται διαρκώς, οι απειλές και οι κίνδυνοι είναι μια αναπόδραστη πραγματικότητα. Το ανθρώπινο σώμα και μυαλό, προγραμματισμένο να αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο σε ένα φυσικό επίπεδο, βομβαρδίζεται από πληροφορίες καθημερινά, καθώς καλούμαστε να αξιολογήσουμε την καθημερινότητα και να κάνουμε ασφαλείς επιλογές. Ποιες είναι τελικά οι ασφαλείς επιλογές και αν είναι ταυτόχρονα και οι πιο επιτυχημένες, είναι ένα θέμα πολύ πιο σύνθετο από την αρχική του εικόνα.

Great Risk

Ειρήνη Ν. Καμπά

MA, MSc Risk, Crisis & Disaster Management

Head of Training & Development – Al Thuraya Academy

Ο απλούστερος ορισμός της ασφάλειας είναι «η απουσία του κινδύνου», μια κατάσταση στην ουσία ανέφικτη. Ο κίνδυνος ( risk ) ποτέ δεν εξαφανίζεται τελείως, ενώ οι χιλιάδες των κινδύνων αναπαράγονται καθημερινά προερχόμενοι από Τρομοκρατία, Έγκλημα, Ατυχήματα και Φυσικές καταστροφές σε συνδυασμούς γεγονότων και καταστάσεων που είναι αδύνατον να προβλεφθούν. Συνδυάζοντας, τη στατιστική πιθανότητα με τον πιθανό αντίκτυπο, καθένας από εμάς αποτυπώνει την ποσότητα του κινδύνου νοητά ή πρακτικά και καλείται να πάρει αποφάσεις για τον αν ο κίνδυνος είναι αποδεκτός ή όχι.

Απλές αποφάσεις, όπως μια προσπέραση, η επιλογή μιας χειρουργικής επέμβασης, η ενασχόληση με κάποιο άθλημα, οι διατροφικές προτιμήσεις, και άλλα, βασίζονται τελικά στην αντίληψη του κινδύνου που διαθέτουμε και στην -συχνά λανθασμένη- εκτίμηση του κινδύνου που συνειδητά ή ασυνείδητα πραγματοποιούμε.

Το παραπάνω αποτελεί πραγματικότητα και για τον κόσμο των επιχειρήσεων, όπου οι επιλογές επίσης αντικατοπτρίζουν την αντίληψη και την εκτίμηση του κινδύνου, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την φυσική ασφάλεια. Πόσοι επαγγελματίες της Ασφάλειας δεν έρχονται αντιμέτωποι με ανυπέρβλητες δυσκολίες όταν χρειάζεται να πείσουν για την αναγκαιότητα μέτρων, ανθρωπίνου δυναμικού, εκπαίδευσης και εξοπλισμού; Πόσες προτάσεις και εισηγήσεις δεν μένουν στα χαρτιά λόγω έλλειψης πόρων, ενώ χρήματα διατίθενται απλόχερα για άλλες επαγγελματικές δραστηριότητες;

Η ανάγκη τεκμηρίωσης των εισηγήσεων για την ασφάλεια

Όσο και αν προσπαθεί ο Υπεύθυνος της Ασφάλειας να αιτιολογήσει την αναγκαιότητα των προτάσεων του με παρουσιάσεις, εκθέσεις και στοιχεία, συνήθως καταλήγει με την απάντηση ότι όλα αυτά είναι περιττά ή μπορούν να αντιμετωπιστούν στα πλαίσια των μέσων που ο οργανισμός ήδη διαθέτει. Το πρόβλημα σχεδόν ποτέ δεν είναι τα λανθασμένα στοιχεία ή η κακή και ανεπαρκής τεκμηρίωση των αιτημάτων για διάθεση πόρων για τη φυσική ασφάλεια. Η δυσκολία έγκειται στο ότι οι περισσότερες εισηγήσεις στοχεύουν στην τεκμηρίωση της ανάγκης της αγοράς εξοπλισμού ή υπηρεσιών, αλλά θεωρούν δεδομένη την αντίληψη και εκτίμηση του κινδύνου από το άτομο στο οποίο απευθύνονται.

Δυστυχώς ή ευτυχώς, κάθε άνθρωπος προσλαμβάνει και προσμετρά διαφορετικά τον κίνδυνο και λαμβάνει τις ανάλογες αποφάσεις. Γι’ αυτό κάποιοι άνθρωποι δεν διστάζουν να εμπλακούν σε επικίνδυνα σπορ, δραστηριότητες, ριψοκίνδυνες επαγγελματικές κινήσεις ενώ άλλοι τις αποστρέφονται εμφατικά. Όσο τεκμηριωμένη και αν είναι μια πρόταση, αν τα δύο μέρη δεν μοιράζονται μια ανάλογη αντίληψη και εκτίμηση του κινδύνου, είναι δύσκολο να συνομιλήσουν ουσιαστικά για θέματα φυσικής ασφάλειας.

Κάποιοι παράγοντες που διαμορφώνουν την αντίληψη και εκτίμηση του κινδύνου είναι η προηγούμενη εμπειρία, η εξοικείωση, η οικειοθελής ή μη έκθεση στον κίνδυνο, τα οφέλη που σχετίζονται με τον κίνδυνο, καθώς και το συνολικό εταιρικό περιβάλλον και επιχειρηματική συμπεριφορά, καθώς και οι εμπλεκόμενες προσωπικότητες. Ωστόσο, πάντα υπάρχει η δυνατότητα να εξηγήσει και να τεκμηριώσει κανείς τις προτάσεις του αποτελεσματικά ξεκινώντας από μια διαφορετική αφετηρία: όχι από το σημείο που αποδεικνύει γιατί είναι απαραίτητα κάποια μέτρα και αγορές για την αντιμετώπιση κάποιων κινδύνων, αλλά από το σημείο που αναδεικνύονται, τεκμηριώνονται, αναλύονται και αποτιμώνται συγκεκριμένοι κίνδυνοι, με τρόπο ταυτόχρονα επιστημονικό αλλά και πρακτικό, με αναφορές στην καθημερινότητα του οργανισμού.

Παράλληλα, είναι καλό να αναδεικνύεται η πιθανή δυσμενής εξέλιξη απλών (σε πρώτη ανάγνωση) περιστατικών και να εντοπίζονται οι επιπτώσεις από τέτοιου είδους κλιμάκωση. Ο μέσος άνθρωπος θεωρεί ότι η οποιασδήποτε μορφής κρίση είναι ένα αυτόνομο περιστατικό, που προκύπτει αιφνίδια, αγνοώντας την πραγματική υπόσταση της κρίσης, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα σημείο στο χώρο και το χρόνο κατά τη διάρκεια εξέλιξης ενός περιστατικού. Σε αυτό το χωροχρονικό σημείο είναι διαθέσιμες μόνο δύο εκδοχές: η ορθή αντιμετώπιση του περιστατικού / κατάστασης και επαναφορά σε κανονική λειτουργία ή η μη αποτελεσματική αντιμετώπιση που θα οδηγήσει σε περαιτέρω κλιμάκωση και πιθανότατα καταστροφή.

Απαίτηση για εκπαίδευση

Όλα τα παραπάνω πρέπει να αποτελούν πυλώνες μιας εισήγησης ασφαλείας, θέτοντας κοινές βάσεις, πριν από την παράθεση τεχνικών και οικονομικών στοιχείων. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται η αντιληπτική ικανότητα όλου του οργανισμού και διευκολύνεται σημαντικά η εφαρμογή σχεδίων και διαδικασιών, εφόσον πέρα από την καταναγκαστική συμμόρφωση, οι άνθρωποι οδηγούνται στο να καταλάβουν την αναγκαιότητα και πρακτική χρησιμότητα.

Σημαντική για τα προαναφερθέντα, είναι η σωστή και ολοκληρωμένη εκπαίδευση στους τομείς της διαχείρισης κινδύνου αλλά και στα επιμέρους θέματα της αντίληψης και εκτίμησης κινδύνου (Risk Assessment & Risk Perception) έτσι ώστε οι επαγγελματίες της Ασφάλειας να είναι σε θέση να εισηγηθούν και να εφαρμόσουν με επιτυχία τα απαραίτητα μέτρα για τη διασφάλιση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και ταυτόχρονα να εκπαιδεύσουν με τη σειρά τους το σύνολο του προσωπικού στις ορθές πρακτικές. Στα πλαίσια της ανάδειξης τέτοιων εκπαιδεύσεων, είναι σημαντικό να αναφέρουμε την πραγματοποίηση για 1η φορά στην Ελλάδα μιας πλήρως πιστοποιημένης εκπαίδευσης για τη διαχείριση εταιρικού κινδύνου και κρίσεων. Με Αγγλικό φορέα πιστοποίησης και Ευρωπαϊκό προσανατολισμό αποτελεί σημαντικό εφόδιο για τον επαγγελματία της Ασφάλειας. Για περισσότερες πληροφορίες: info@althuraya.academy