Αισθητήρες, Σήμανση και Επικοινωνία οι 3 άξονες των εξελίξεων στα συστήματα Πυρανίχνευσης

Αθανάσιος Ελευθερούδης

Olympia Electronics

Η ζήτηση για αξιόπιστα συστήματα πυρανίχνευσης παγκοσμίως παρουσιάζει μία αυξητική ζήτηση, με ένα εκτιμώμενο σύνθετο ρυθμό ετήσιας ανάπτυξης της τάξης του 7%, ως αποτέλεσμα αυστηρότερων κανονισμών πυρασφαλείας, αλλά και αυξημένης ενημέρωσης του κοινού και απαιτήσεων των χρηστών. Επιπλέον, η όλο και αυξανόμενη ζήτηση για κτιριακούς αυτοματισμούς οδηγεί σε περαιτέρω ανάπτυξη στον τομέα Συστημάτων Πυρανίχνευσης, ενώ η αβεβαιότητα σχετικά με ασύρματα πρωτόκολλα θα διατηρήσει στάσιμη την επέκταση σε θέματα ΙοΤ, για το εγγύς μέλλον. Οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν ο καθοριστικότερος ρυθμιστής των τάσεων και απαιτήσεων στα συστήματα πυρανίχνευσης λόγω του ολοκληρωμένου κώδικα πυρανίχνευσης (NFPA) αλλά και της χρήσης του συγκεκριμένου κώδικα, με ορισμένες διαφοροποιήσεις, από τις χώρες του Κόλπου που παρουσιάζουν έντονη κατασκευαστική δραστηριότητα. Οι τάσεις που εμφανίζονται στο NFPAυλοποιούνται και στο Ευρωπαϊκό πρότυπο EN54 με καθυστέρηση ορισμένων ετών, λόγω των πιο αργών διεργασιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι σύγχρονες τάσεις και εξελίξεις στα συστήματα Πυρανίχνευσης παγκοσμίως κινούνται σε τρεις άξονες: στην κατηγορία των αισθητήρων, της σήμανσης και της επικοινωνίας.

Όσον αφορά τους αισθητήρες, η σημαντικότερη εξέλιξη στον τομέα ήταν η προσθήκη στον Αμερικάνικο Κώδικα Πυρανίχνευσης (NFPA) συνδυασμένων αισθητήρων ορατού καπνού και μονοξειδίου του άνθρακα (CO). Η χρήση του CO ως ανιχνευτικό μέσο πυρκαγιάς επιφέρει τη μείωση των ψευδοσυναγερμών στα συστήματα, αλλά και με επιπλέον όφελος τη δυνατότητα ανίχνευσης του αερίου σε μεγάλη κλίμακα εγκαταστάσεων. Χαρακτηριστικό είναι, ότι πλέον το NFPA έχει ενσωματώσει τον κανονισμό ανίχνευσης CO στο γενικότερο πλαίσιο του κανονισμού πυρανίχνευσης NFPA 72. Μία επιπλέον εξέλιξη αφορά στην απαίτηση του NFPA, από το 2019,να ικανοποιούν οι ανιχνευτές καπνού δύο επιπλέον δοκιμές έτσι ώστε να μπορούν να πιστοποιηθούν κατά UL 217 και UL 268. Η πρώτη δοκιμή αφορά τη ανίχνευση πυρκαγιάς από καιγόμενη πολυουρεθάνη, ενώ η δεύτερη αφορά ψευδοσυναγερμούς που προκύπτουν από δραστηριότητες μαγειρέματος, όπως πχ τηγάνισμα. Το NFPA έτσι ενσωματώνει τις νεότερες εξελίξεις στα κατασκευαστικά υλικά και μονώσεις, τα οποία έχουν διαφοροποιηθεί από τη δεκαετία του 70 που τέθηκαν τα αρχικά πρότυπα.

Στην κατηγορία της σήμανσης, η σημαντικότερη τάση που εμφανίζεται τα τελευταία χρόνια είναι η ολοκλήρωση των συστημάτων εκκένωσης φωνής με τα συστήματα πυρανίχνευσης. Η συγκεκριμένη τάση πρωτοεμφανίστηκε σε οίκους ευγηρίας και νοσοκομεία, αλλά σταδιακά, εμφανίζεται όλο και περισσότερα είδη εγκαταστάσεων, με ιδιαίτερη έμφαση σε μεγάλα κτίρια, ενός ορόφου όπως σούπερ μάρκετ και εμπορικά κέντρα. Γενικότερα, η αγορά κινείται σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό ολοκλήρωσης των συστημάτων, με απώτερο σκοπό την ενσωμάτωση των λειτουργιών πυρανίχνευσης, εκκένωσης, δημοσίων ανακοινώσεων και μουσικής υποβάθρου σε ένα ενιαίο σύστημα. Επιπλέον, εμφανίζεται και η ενσωμάτωση του φωτισμού ασφαλείας στα συστήματα πυρανίχνευσης, μέσω της τεχνολογίας του δυναμικού φωτισμού σήμανσης (dynamic exit signage).Ουσιαστικά, πρόκειται για φωτιστικά ασφαλείας σήμανσης τα οποία αλλάζουν ανάλογα με τις εντολές που δέχονται από τα συστήματα πυρανίχνευσης, οδηγώντας τον πληθυσμό του κτιρίου προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση, αποτρέποντάς τον από το να χρησιμοποιήσει εξόδους διαφυγής οι οποίες έχουν φλόγες.

Οι εξελίξεις στον τομέα της επικοινωνίας του συστήματος πυρανίχνευσης με το Κεντρικό Σύστημα Διαχείρισης του κτιρίου (Building Management System, BMS) είναι και οι πιο αργές, μιας και πρέπει τα συστήματα να ικανοποιούν αρχικά τους τοπικούς Πυροσβεστικούς Κώδικες. Επιπλέον, η ύπαρξη πολλών πρωτοκόλλων επικοινωνίας αυξάνει τις απαιτήσεις ανάπτυξης από τους κατασκευαστές, το οποίο οδηγεί σε αυξημένο κόστος για τον τελικό χρήστη. Πέρα όμως από την επικοινωνία των συστημάτων πυρανίχνευσης με τα συστήματα ελέγχου κτιρίων, υπάρχει και το πλαίσιο επικοινωνίας των υποσυστημάτων πυρανίχνευσης με τον κεντρικό πίνακα. Εκεί οι εξελίξεις είναι ακόμα πιο αργές, μιας και υπάρχει μία γενική δυσπιστία της αγοράς όσον αφορά τους ασύρματους ανιχνευτές, ενώ οι φαροσειρήνες δεν μπορούσαν να τοποθετηθούν ασύρματα λόγω μικρής χωρητικότητας των μπαταριών, οι οποίες δεν εξασφάλιζαν τον απαιτούμενο χρόνο λειτουργίας. Εξελίξεις στη τεχνολογία IoT (Internet of Things) και στην κυβερνοασφάλεια καθώς και η ενσωμάτωση τεχνολογιών όπως τo Real Time Location Services(RTLS) των κινητών τηλεφώνων και η εμφάνιση μπαταριών με μεγαλύτερη χωρητικότητα σε μικρότερο μέγεθος, θα οδηγήσει στη σταδιακή αποδοχή ασύρματων συσκευών από τους Κώδικες Πυρανίχνευσης και άρα την δυναμική είσοδό τους στην παγκόσμια αγορά.

Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, οι εξελίξεις είναι παραδοσιακά αργές επισημαίνει το στέλεχος της Olympia Electronics.

Η χώρα απέκτησε μετά από 30 χρόνια έναν καινούριο Κώδικα Πυρανίχνευσης, με τη μορφή του Π.Δ. 41/2018, ο οποίος προσπαθεί να εναρμονίσει την Ελληνική πραγματικότητα με τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα πυρανίχνευσης, ενσωματώνοντας τα πρότυπα EN54 και EN 1838. Όπως προαναφέρθηκε, το Ευρωπαϊκό πρότυπο EN 54 είναι σχετικά αργό και ανίκανο να οδηγήσει τις εξελίξεις, μιας και υλοποιεί τον Βρετανικό Κώδικα BS (British Standard), ενώ απαιτούνται και εσωτερικές γραφειοκρατικές διεργασίες από τη δυσκίνητη Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρόλα αυτά, υπάρχει μία σταδιακή εμφάνιση των σύγχρονων τάσεων στην Ελληνική αγορά, κυρίως με τη μορφή ολοκλήρωσης των συστημάτων Πυρανίχνευσης με Συστήματα Ελέγχου Κτιρίων, ενώ εμφανίζεται και η ζήτηση Συστημάτων Εκκένωσης Φωνής, κυρίως για ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις και σούπερ μάρκετ. Γενικά όμως, στην Ελληνική αγορά, η ζήτηση αφορά παραδοσιακά συστήματα πυρανίχνευσης (είτε συμβατικά είτε διευθυνσιοδοτούμενα), λόγω της νέας απαίτησης του Π.Δ. 41/2018 να έχουν πυρανίχνευση όλες οι κατοικίες από 4 ορόφους και πάνω, ενώ υπάρχει και μία αυξημένη ζήτηση για αυτόνομους ανιχνευτές καπνού, είτε από μικρά κτίρια ή σπίτια τα οποία θα χρησιμοποιηθούν για AirBnB, είτε από μικρότερες ξενοδοχειακές μονάδες και κατοικίες.

Ένας άλλος άξονας που καθορίζει την εξέλιξη των συστημάτων Πυρανίχνευσης αποτελεί και η νομοθεσία, με τη μορφή προτύπων και πιστοποιήσεων. Παγκοσμίως, κανένα σύστημα πυρανίχνευσης δεν μπορεί να πωληθεί αν δεν εναρμονίζεται με συγκεκριμένα πρότυπα, είτε αυτό ονομάζεται NFPAείναι EN 5, και αυτή η εναρμόνιση να πιστοποιείται από καθορισμένο και αξιόπιστο φορέα πιστοποίησης. Τα πρότυπα αυτά και κυρίως το αμερικάνικο NFPA, είναι αυτά που καθορίζουν την ορθή λειτουργία και αξιοπιστία των συστημάτων πυρανίχνευσης, και, μετά από ορισμένα high profile περιστατικά, όπως η πυρκαγιά στον πύργο Grenfellτου Λονδίνου το 2017, με το θάνατο 72 ατόμων και ζημιά κόστους έως 1 δις Λιρών, οδήγησαν σε αυξημένες απαιτήσεις από μέρους των κυβερνήσεων αλλά και των χρηστών των κτιριακών εγκαταστάσεων από τους σχεδιαστές των κτιρίων και των κατασκευαστών συστημάτων πυρανίχνευσης, οι οποίες με τη σειρά τους οδηγούν σε αυστηρότερα πρότυπα και πιστοποιήσεις.

Η Olympia Electronics, με τη σειρά της, ακολουθώντας τις προαναφερθείσες τάσεις, επενδύει στην ολοκλήρωση των συστημάτων πυρανίχνευσης και φωτισμού που παράγει, κάτω από μία ενιαία ομπρέλα λειτουργίας. Η νέα γενιά πινάκων πυρανίχνευσης έχει αυξημένες ικανότητες διασύνδεσης με Συστήματα Διαχείρισης Κτιρίων (BMS), μέσω του OlympiaGateway, ενώ έχει ξεκινήσει η ανάπτυξη δυναμικών φωτιστικών σήμανσης. Επιπλέον, υπάρχουν διεργασίες ώστε να ολοκληρωθεί η νέα γενιά πινάκων πυρανίχνευσης με σύστημα εκκένωσης φωνής (VoiceEvacuation) καθώς και με το νέο πίνακα ελέγχου διευθυνσιοδοτούμενων φωτιστικών της Olympia Electronics, οδηγώντας σε ένα ενιαίο οικοσύστημα, το οποίο μπορεί να καλύψει πλήρως τις ανάγκες ασφαλείας μίας σύγχρονης κτιριακής εγκατάστασης, ενώ η τεχνογνωσία της εταιρίας σε θέματα κυβερνοασφάλειας, λόγω της κατασκευής του συστήματος ασύρματου φωτισμού ασφαλείας, είναι μία ισχυρή παρακαταθήκη για το μέλλον.