Security & Safety. Δυο κρίκοι της ίδιας Αλυσίδας

Όσο μεγαλύτερη είναι η ενσυναίσθηση της ασφάλειας σε μια Επιχείρηση ή Οργανισμό, τόσο μικραίνει ο βαθμός της τρωτότητας και οι κίνδυνοι, τόσο στο Security όσο και στο Safety

Παρασκευάς Βερώνης

Security – Safety Consultant
Πιστοποιημένος Εκπαιδευτής

Η συνολική προληπτική Ασφάλεια (security/safety) κάθε Επιχείρησης ή Οργανισμού, για την ελαχιστοποίηση όλων των εξωτερικών και εσωτερικών απειλών και κινδύνων, λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα αρνητική κοινωνικοοικονομική συγκυρία με την ύφεση, την ανεργία και την έξαρση της εγκληματικότητας σε όλα τα επίπεδα και μορφές, αποτελεί ένα πολυσύνθετο και κρίσιμης σημασίας ζήτημα, που χρήζει διαρκούς εξειδικευμένης μελέτης και αποτελεσματικής διαχείρισης.

Γνώμονας, σκοπός και συνεχής στόχος, η εξασφάλιση και συντήρηση ενός ασφαλούς και καλά προστατευομένου εργασιακού περιβάλλοντος, η "¶ρνηση Ευκαιρίας", η ελαχιστοποίηση των κινδύνων και των συνεπειών μετά από κάθε συμβάν φυσικής ή τεχνολογικής καταστροφής και η διασφάλιση της αδιάλειπτης λειτουργίας της επιχείρησης.

Ο κατάλογος των προκλήσεων και κινδύνων μιας επιχείρησης, είναι ευρύς και αφορά τόσο το Security (ληστείες, διαρρήξεις, απάτες, δολιοφθορές, διαρροή εμπιστευτικών στοιχείων, ηλεκτρονικές υποκλοπές, βανδαλισμοί, τρομοκρατία κλπ) όσο και το Safety (εργατικά ατυχήματα, επαγγελματικές ασθένειες, φυσικές και τεχνολογικές καταστροφές, φωτιά, μέσα ατομικής προστασίας, παροχή Πρώτων Βοηθειών, διαδικασίες εκκενώσεων κλπ).

Η αποτελεσματική πρόληψη, αντιμετώπιση και διαχείριση των ανωτέρω προκλήσεων και κινδύνων σε μία Επιχείρηση, πρέπει να διενεργείται από ένα καλά μελετημένο και σχεδιασμένο οργανωτικό πλαίσιο θεσπισμένων διαδικασιών, κανονισμών και οδηγιών ασφάλειας, που με την δέουσα εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση, θα αποσκοπούν στις ενσυνείδητες προληπτικές ενέργειες από όλους τους εμπλεκομένους με γνώμονα την ”¶ρνηση Ευκαιρίας” και την Ελαχιστοποίηση των Κινδύνων και των επιπτώσεων τους. Παράλληλα πρέπει να διενεργείται και από ένα σύνθετο φάσμα τεχνολογικών μέσων ηλεκτρονικής και φυσικής ασφάλειας και προστασίας που οφείλουν όλοι οι εργαζόμενοι να γνωρίζουν την σκοπιμότητα, την ωφελιμότητα και την ανάγκη ορθής χρήσης και αδιάλειπτης καλής λειτουργία τους.

Όλα τα παραπάνω συνδυαζόμενα, αποτελούν και καθορίζουν την πληρότητα, αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα, του εκάστοτε εφαρμοσμένου Συστήματος Προληπτικής Ασφάλειας και Προστασίας μιας Επιχείρησης ή Οργανισμού και για τις δύο συνιστώσες της ασφάλειας (security & safety).

Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση

Η διαρκής εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του Προσωπικού μιας Επιχείρησης ή Οργανισμού, στην Πρόληψη και ελαχιστοποίηση Κινδύνων μέσω της συνειδητής τήρησης και εφαρμογής όλων των θεσπισμένων διαδικασιών και οδηγιών τόσο στο security όσο και στο safety, αποτελεί σήμερα, την σημαντικότερη επένδυση, που διασφαλίζει, εξασφαλίζει και καθορίζει, την επαγγελματική της υπόσταση, την αξιοπιστία της, την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών της, την ανέλιξη και την βιωσιμότητα της.

Η βασική διαφορά του Security με το Safety σε μία Επιχείρηση ή Οργανισμό είναι ότι στο μεν Security μελετάμε και διαχειριζόμαστε περιστατικά και κινδύνους της ασφάλειας του Προσωπικού των Εγκαταστάσεων και Υποδομών που κατά βάση προκαλούνται από πρόθεση, ενώ στο Safety μελετάμε και διαχειριζόμαστε περιστατικά και κινδύνους της ασφάλειας των Εργαζομένων και της αντιμετώπισης Φυσικών και Τεχνολογικών καταστροφών, που κατά βάση όμως, δεν προκαλούνται από πρόθεση.
Η μερική η ολική αχρήστευση κρίσιμων λειτουργιών στην δομή του επιχειρησιακού κορμού ενός Οργανισμού ή Επιχείρησης, λόγω εκτεταμένων βλαβών, ατυχημάτων, εργατικών ασθενειών, παραβίασης ασφάλειας, δολιοφθοράς, διαρροής εμπιστευτικών στοιχείων, δηλαδή όλων των κινδύνων πού άπτονται του security και του safety, δύναται να επιφέρουν σημαντικές έως καταστροφικές συνέπειες. Η μετέπειτα βιωσιμότητα του Οργανισμού ή της Επιχείρησης, θα εξαρτηθεί άμεσα από το μέγεθος των επιπτώσεων και τα χρονικά περιθώρια, αλλά και τις δυνατότητες αποκατάστασης του προβλήματος.

Πόσες όμως Επιχειρήσεις ή Οργανισμοί στην χώρα μας έχουν αντιληφθεί την αναγκαιότητα, την ωφελιμότητα και την αποτελεσματικότητα μιας κεντροποιημένης διαχείρισης του Security και του Safety; Πόσες επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν και διαχειρίζονται την προληπτική ασφάλεια τους από όλους τους εξωτερικούς και εσωτερικούς κινδύνους και απειλές, με ολιστική προσέγγιση;

Προκειμένου οι Επιχειρήσεις μας να είναι σύγχρονες και ανταγωνιστικές θα πρέπει να κατανοήσουν ότι η ανάπτυξη και η διαχρονική ευημερία τους εξαρτάται και καθορίζεται από την πολιτική της προληπτικής ασφάλειας τους. Θα πρέπει να κατανοήσουν ότι δεν δύναται να μειώσουν την τρωτότητα και τους κινδύνους του Security και του Safety της επιχείρησης τους, εάν δεν επενδύσουν συστηματικά και οργανωμένα στην ευαισθητοποίηση, εκπαίδευση, καλλιέργεια και εμπέδωση κουλτούρας προληπτικής ασφάλειας, σε όλο το προσωπικού τους λαμβανομένου υπόψη ότι: Τρωτότητα = Απειλές Ασφάλειας (χ) Μέτρα Ασφάλειας /Ενσυναίσθηση της ασφάλειας.

Ανάγκη για ολιστική προσέγγιση προληπτικής ασφάλειας

Η προσωπική μου εκτίμηση και εμπειρία από τα 30 συναπτά χρόνια σχεδόν παράλληλης ενασχόλησης, εμπειρίας και διά βίου σπουδής και μελέτης του security ως security manager διαφόρων Πιστωτικών Ιδρυμάτων που διατέλεσα έως πρότινος, όσο και στο safety αρχικά ως Τεχνικός Ασφάλειας και Υγιεινής και μετέπειτα ως Επιθεωρητής Ασφάλειας και Υγείας της Εργασίας, είναι ότι στη χώρα μας υφίστανται ελάχιστες επιχειρήσεις και Οργανισμοί που διαχειρίζονται το Security και το Safety κεντροποιημένα και με ολιστική προσέγγιση.

Όλοι εμείς που ασχολούσαστε επαγγελματικά με την Προληπτική Ασφάλεια, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πόσα θανατηφόρα ατυχήματα και πόσες σοβαρές και εκτεταμένες ζημιές ή ακόμα και ολικές καταστροφές θα μπορούσαν να είχαν αποσοβηθεί ή και να είχαν περιοριστεί, εάν έγκαιρα είχε υιοθετηθεί και υφίστατο κεντροποιημένος έλεγχος και διαχείριση και των δύο αυτών συνιστωσών της ασφάλειας μιας επιχείρησης; Στις περισσότερες των Επιχειρήσεων διαπιστώνουμε ότι ο Security Manager δεν έχει καμία συνεργασία με τον Τεχνικό Ασφάλειας και Υγιεινής (Safety Manager)!!, παρόλο που πολλές από τις αρμοδιότητες και καθήκοντα τους επικαλύπτονται και είναι κοινά!

Ο Security Manager μελετά, σχεδιάζει και εφαρμόζει τις δικές του μελέτες επικινδυνότητας και τρωτότητας για το security και ο Τεχνικός ασφάλειας τις δικές του για το safety, χωρίς καν να έχουν διαβουλευτεί ούτε μία φορά μεταξύ τους, για χάραξη κοινής δράσης και πολιτικής, με στόχο την σφαιρική εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του Προσωπικού της Επιχείρησης και σκοπό την ελαχιστοποίηση όλων των κινδύνων!
Πόσο θα συνέβαλε στην αναβάθμιση της συνολικής προληπτικής ασφάλειας της επιχείρησης ή του Οργανισμού (security & safety) και πόσο θα βοηθούσε στην ελαχιστοποίηση της τρωτότητας (εξωτερικής και εσωτερικής) εάν ο Security Manager, είχε την εξουσιοδότηση και βέβαια διέθετε την κατάλληλη επιμόρφωση, γνώση και δεξιότητες ώστε παράλληλα με τα κύρια καθήκοντα του στο security να διαχειριζόταν και να επέβλεπε την εφαρμογή και τήρηση όλων των κανονισμών και οδηγιών ασφάλειας της εργασίας, δηλαδή του safety;

Σε πόσες περιπτώσεις δεν έχει τύχει να διαπιστώσουμε, σε κτίρια και χώρους συνάθροισης κοινού, ο Security Manager να έχει διπλοκλειδώσει, πόρτες κινδύνου και εξόδους διαφυγής για λόγους διασφάλισης του Security; Την ενέργεια αυτή θα την θεωρούσατε πράξη επαγγελματικής υπευθυνότητας ή πράξη ακόμα και εγκληματικής ανευθυνότητας και ερασιτεχνισμού; Λαμβανομένου υπόψη όλες τις αρνητικές ή ακόμα και ολέθριες συνέπειες και επιπτώσεις, που θα επιφέρει η συγκεκριμένη ενέργεια του στο Safety, σε οποιοδήποτε μελλοντικό συμβάν και ανάγκη άμεσης εκκένωσης. Συνιστά επίσης πράξη ασυγχώρητης άγνοιας και προκλητικής αδιαφορίας, όλης της σχετικής νομοθεσίας και κανονισμών πυροπροστασίας κτιρίων. Από την ενέργεια αυτή, πόσα τραγικά συμβάντα από θανατηφόρους εγκλωβισμούς ανθρώπων στις θύρες κινδύνου και εξόδους διαφυγής, δεν έχουν καταγραφεί και καταγράφονται ανά διαστήματα τόσο στην χώρα μας όσο και διεθνώς; Πόσες ακόμα άλλες περιπτώσεις εργατικών ατυχημάτων και εκτεταμένων ζημιών θα μπορούσαν να είχαν αποσοβηθεί εάν στην εκπαίδευση και τα καθήκοντα του προσωπικού ασφαλείας της επιχείρησης(security) υφίσταντο παράλληλα και οι αρμοδιότητες επίβλεψης τήρησης των οδηγιών και κανονισμών ασφάλειας και υγιεινής της εργασίας, η καλή χρήση των Μέσων Ατομικής Προστασίας, όχι βέβαια εν ήδη επιβολής αστυνομικών μέτρων ! αλλά αποκλειστικά και μόνο στην ευαισθητοποίηση και πρόληψη για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων.
Μετά από κάθε τραγικό συμβάν σε χώρους εργασίας, διαπιστώνουμε ότι καθίσταται πρώτη είδηση σε όλα τα ΜΜΕ, διαβάζουμε και ακούμε διάφορες αναλύσεις, επικρίσεις και σχόλια από ειδικούς, μη ειδικούς, μετά θάνατον προφήτες και μετά από λίγο όμως σιγή ιχθύος!! Κανένα ενδιαφέρον, καμία μέριμνα, κανένας έλεγχος, έως πάλι το επόμενο μελλοντικό τραγικό συμβάν και ούτω καθ’εξής!!

Σε αρκετές περιπτώσεις, τα μέτρα και οι διαδικασίες Φυσικής και ηλεκτρονικής ασφάλειας ενός κτιρίου που στοχεύουν στην διασφάλιση του security, εάν δεν έχουν μελετηθεί και σχεδιαστεί διεξοδικά και με ολιστική προσέγγιση, υφίσταται περίπτωση να προσκρούουν ακόμα και να υπονομεύουν σε διαδικασίες και κανονισμούς διασφάλισης του safety.

Ένα παράδειγμα ως σημείο αναφοράς

Θα ήθελα να καταθέσω προς όλους εσάς τους συναδέλφους και συνοδοιπόρους επαγγελματίες της προληπτικής ασφάλειας ότι η παράλληλη μακρόχρονη ενασχόληση, εμπειρία και η διά βίου εκπαίδευση μου στο security και στο safety τόσο ως εκπαιδευτής όσο και ως εκπαιδευόμενος, συνέβαλλαν καθοριστικά να διατηρούσα επί σειρά ετών άριστα αποτελέσματα προληπτικής ασφάλειας στο security (σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της ΓΑΔΑ και της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών) χωρίς παράλληλα ποτέ και σε καμία περίπτωση να είχε κινδυνεύσει ή να υποστεί κάποιο σοβαρό ατύχημα κανένας εργαζόμενος συνάδελφος μου .

Η παράλληλη αυτή γνώση, εξειδίκευση και εμπειρία με βοήθησε ώστε όταν πρώτος από τον χώρο της προληπτικής ασφάλειας των Πιστωτικών Ιδρυμάτων το 2005 μελέτησα και εφάρμοσα τις διπλές θύρες ασφαλείας για την αποτροπή ληστειών, να μην στοχεύσω μονόπλευρα με γνώμονα αποκλειστικά και μόνο στην αναβάθμιση και διασφάλιση του Security. Μου προσέδωσε τις δεξιότητες ώστε παράλληλα και ισότιμα να διασφαλίσω και όλους τους κινδύνους και κανονιστικές απαιτήσεις του Safety Χώρων Συνάθροισης Κοινού, με πρώτη προτεραιότητα την αυτόματη απελευθέρωση όλων των θυρών κινδύνου, σε κάθε περίπτωση έκτακτης εκκένωσης, που επετεύχθη με χρήση πιστοποιημένων και αξιόπιστων τεχνικών λύσεων που διασφάλιζαν την αδιάλειπτη καλή και ασφαλή λειτουργία τους.

Για την ιστορία καταγράφω ότι στη συνέχεια λόγω της αδιαμφισβήτητης αποτελεσματικότητας του μέτρου, στην μείωση και αποτροπή των ληστειών στα τραπεζικά καταστήματα όπου εγκαθίσταντο και της θετικής αξιολόγησης του από το Αρχηγείο της Ελληνικής Αστυνομίας, οι διπλές θύρες ασφαλείας από το 2009 εντάχθηκαν συμπληρωματικά, στα ελάχιστα υποχρεωτικά μέτρα ασφάλειας των Τραπεζικών καταστημάτων, σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 3015/23-03-2009 που καθόριζε και τον μεταβατικό χρόνο προσαρμογής ανά επικινδυνότητα γεωγραφικής περιοχής. Για την αποτελεσματικότητα του μέτρου στην διασφάλιση του Security, ενδεικτικά αναφέρω ότι το έτος 2009 πανελλαδικά τα τραπεζικά καταστήματα υπέστησαν 443 ένοπλες ληστείες, σημειώνοντας αρνητικό ρεκόρ, που όμως στην συνέχεια και με την σταδιακή προσαρμογή και εγκατάσταση του μέτρου στα Τραπεζικά Καταστήματα, την περσινή χρονιά 2013 μειώθηκαν στις 64 ληστείες!, αριθμός αποδεκτός λαμβανομένου υπόψη το πλήθος των τραπεζικών καταστημάτων, της μεγάλης έξαρσης την εγκληματικότητας και συγκρίσιμος με τα ευρωπαϊκά στατιστικά.

Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν ότι παρά τις οποιεσδήποτε αρχικές φαινομενικές δυσκολίες, εάν εντρυφήσουμε και εάν εμβαθύνουμε με επαγγελματισμό, ευσυνειδησία και υπευθυνότητα διεξοδικά και σφαιρικά στο κάθε πρόβλημα, στην κάθε τρωτότητα, στον κάθε κίνδυνο θα εντοπίσουμε την πλέον ενδεδειγμένη λύση που θα εξασφαλίζει και θα διασφαλίζει ισότιμα το security και το Safety .

Ο κομβικός ρόλος του Security Manager

Επίσης ποτέ δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Security Manager μιας επιχείρησης ή Οργανισμού οφείλει πρωταρχικά και πάνω από όλα, όταν μελετάει, σχεδιάζει, εισηγείται και εφαρμόζει τα μέτρα και τις διαδικασίες ασφάλειας, να είναι γνώστης και να μην παρακάμπτει την σχετική νομοθεσία και κανονισμούς και να προστατεύει και να διασφαλίζει μέσω του security και του safety πρώτα από όλα την ανθρώπινη ζωή και τον άνθρωπο. Τα κτίρια, οι εγκαταστάσεις και όλες οι υπόλοιπες υποδομές έπονται, καθόσον όσο και διαβαθμισμένα να είναι όσο και να κοστολογούνται έχουν την δυνατότητα με κάποιο αντίτιμο να αντικαθίστανται, η ανθρώπινη ζωή, όμως όχι!!
Όλοι μας ως επαγγελματίες του χώρου γνωρίζουμε ότι ο επιτυχημένος Security Manager θα πρέπει να λειτουργεί και να σκέφτεται ως ο ιδιοκτήτης ή ο Ανώτερος Διοικητής της Επιχείρησης ή του Οργανισμού που εργάζεται, ειδικά σε ότι αφορά την ελαχιστοποίηση των κινδύνων και των επιπτώσεων τους και την διασφάλιση της επιχειρησιακής συνέχειας της Επιχείρησης μετά από κάθε συμβάν ή κίνδυνο (διδαχή του αγαπητού δασκάλου και φίλου αξιότιμου Σ.Κυριακάκη). Λαμβανομένου υπόψη της τρέχουσας οικονομικής κρίσης, της ύφεσης και της ανεργίας ο βασικός στόχος όλων των επιχειρήσεων είναι η μείωση του λειτουργικού κόστους και η ελαχιστοποίηση των δαπανών. Θα ήθελα να συνεκτιμήσετε εάν θα αποτελούσε μια δελεαστική πρόταση στον Εργοδότη ή το management μιας Επιχείρησης η Οργανισμού με οργανωμένη υπηρεσία ασφαλείας, ο Security Manager ή κάποιος βοηθός του, με την κατάλληλη επιμόρφωση να δύναται να καλύψει και τις ανάγκες και τα καθήκοντα του Τεχνικού Ασφάλειας ή και να επιβλέπει παράλληλα με τα κύρια καθήκοντα του. Επισημαίνω εκτός των άλλων ότι στην παρούσα αρνητική κοινωνικοοικονομική συγκυρία στην χώρα μας που την μαστίζει η ανεργία και η ύφεση, μία σύμβαση security manager λύεται εύκολα και άνευ σοβαρής αιτίας, σε αντίθεση με την σύμβαση του Τεχνικού Ασφάλειας που προστατεύεται από την σχετική νομοθεσία και η τυχόν διακοπή της χρήζει επαρκούς και αιτιολογημένης έκθεσης του εργοδότη προς την αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας που εξετάζεται ενδελεχώς για να αποφανθεί την αποδοχή ή την απόρριψη της !.

Τα προσόντα και η απαιτούμενη επιμόρφωση για την ανάληψη καθηκόντων Τεχνικού Ασφάλειας και Υγιεινής εξαρτάται από το πλήθος των εργαζομένων της Επιχείρησης, από την κατάταξη της από πλευράς επικινδυνότητας της εργασίας και άλλους παράγοντες του οποίους θα δούμε στο δεύτερο μέρος του άρθρου στο επόμενο τεύχους του περιοδικού.