Οδηγός καταγραφής των αδυναμιών ασφάλειας
Οι ανάγκες ασφάλειας από επιχείρηση σε επιχείρηση είναι σίγουρο ότι διαφέρουν, όμως κοινή συνισταμένη σε όλες τις περιπτώσεις είναι η αναγκαιότητα ανάπτυξης ενός πρότυπου διαδικασίας διαχείρισης κινδύνου, που θα βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην καταγραφή της τρωτότητας ασφάλειας.
Σε κάθε μορφής και μεγέθους επιχείρηση, δηλαδή σε κάθε ανθρωπογενές σύστημα, έχουμε ήδη αναφέρει ότι η ύπαρξη σχεδίου ασφάλειας (διαχείριση κινδύνου) και η εφαρμογή του με τη χρήση πολιτικών, διαδικασιών και κατευθυντήριων οδηγιών υλοποίησής του, είναι εκ των “ουκ άνευ”. (Τι πρέπει να γίνει, Πότε πρέπει να γίνει, Ποιος είναι υπεύθυνος, Πώς πρέπει να γίνει, αναγκαίοι Πόροι για να εφαρμοστεί).
Βεβαίως, η στρατηγική διαχείρισης του κινδύνου διαφέρει από σύστημα σε σύστημα, όμως από διεθνείς έρευνες και τη μέχρι τώρα εμπειρία καταδεικνύεται ότι όλες οι στρατηγικές διαχείρισης του κινδύνου (επιχειρηματική ασφάλεια) εδράζονται πάνω σε μία και μοναδική ραχοκοκαλιά, ένα πρότυπο διαδικασίας διαχείρισης κινδύνου, όπως στο σχήμα 1.
Κάθε σύστημα έχει συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία, υλικά ή άυλα ίσης σημασίας, τα οποία του προσδίδουν συνολική προστιθέμενη αξία. Το σύνηθες πρόβλημα για τα δικά μας δεδομένα είναι ότι πολλές επιχειρήσεις είτε ανήκουν στην κατηγορία εκείνων των επιχειρήσεων οι οποίες είναι γνωστές ως Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις είτε ανήκουν στην κατηγορία των Μεγάλων επιχειρήσεων, από την οπτική γωνία της ελαχιστοποίησης των λειτουργικών εξόδων (αυξανόμενων με γεωμετρική κλίμακα), αλλά και από την υφιστάμενη επιχειρηματική κουλτούρα η οποία διέπει τη λειτουργία τους, η ύπαρξη υπεύθυνου ασφάλειας (Security Manager) φαντάζει εξωπραγματική ("υπεύθυνος ασφάλειας δεν υπάρχει, διότι δεν μας χρειάζεται").
Κοινή συνισταμένη ασχέτως επιχειρηματικού μεγέθους, η απουσία της φιλοσοφίας περιορισμού απωλειών (Απώλεια = Κόστος).
Στα πλαίσια αυτά παρατίθεται στον πίνακα 1 ένας ενδεικτικός οδηγός, ο οποίος μπορεί και πρέπει να χρησιμοποιείται από κάθε Μικρή ή Μεγάλη επιχείρηση, προκειμένου έστω και "ερασιτεχνικά" να καταγραφούν οι αδυναμίες (τρωτότητες) ούτως ώστε "δια γυμνού οφθαλμού" πλέον, να γίνουν αντιληπτά τα απαιτούμενα ελάχιστα μέτρα ασφάλειας. Η ένταξη όλων των ζωτικών λειτουργιών για την ασφάλεια σε αυτόν τον οδηγό εκτίμησης τρωτότητας ασφάλειας, είναι αδύνατη.
Η σκοπούμενη προσπάθεια παροχής συμβουλευτικής αρωγής, εναπόκειται στον κάθε χρήστη να την αξιολογήσει.
Πίνακας 1. Ενδεικτικός οδηγός καταγραφής τρωτότητας ασφάλειας
Περιγραφή |
Ναι |
Όχι |
Σχόλια |
Υπάρχει διοικητικό στέλεχος ή προϊστάμενος για την εφαρμογή μέτρων ασφάλειας; |
|
|
|
Υπάρχουν γραπτές διαδικασίες & πολιτικές, οι οποίες καθορίζουν τη διαδικασία αναφοράς συμβάντος σε θέματα ζωτικά για την επιχείρηση; |
|
|
|
Έχουν καλλιεργηθεί σχέσεις με το τοπικό αστυνομικό τμήμα; |
|
|
|
Υπάρχουν σε αρχείο άμεσα προσβάσιμο, όταν απαιτηθεί, τα τηλέφωνα ανάγκης σε περίπτωση που κάτι συμβεί ; |
|
|
|
Τα σημαντικά για την επιχείρηση αρχεία είναι προστατευμένα επαρκώς; |
|
|
|
Έχει καθοριστεί ποιος, πότε και πώς έχει πρόσβαση σε αυτά; |
|
|
|
Είναι ελεγχόμενη η είσοδος στους χώρους της επιχείρησης; |
|
|
|
Οι επισκέπτες ή οι πελάτες συνοδεύονται κατά την είσοδο ή έξοδό τους; |
|
|
|
Οι χώροι πρόσβασης στην επιχείρηση είναι μειωμένοι στο ελάχιστο δυνατό; |
|
|
|
Στα σκουπίδια της επιχείρησης περιλαμβάνονται και τα διάφορα έγγραφα της καθημερινότητας; |
|
|
|
Ποιος ελέγχει μετά το πέρας του ωραρίου εργασίας ότι πόρτες, παράθυρα, αρχεία κ.λπ. είναι κλειδωμένα; |
|
|
|
Υπάρχει κλειστό κύκλωμα επιτήρησης χώρων; |
|
|
|
Υπάρχει σχέδιο διαφυγής σε περίπτωση φυσικής καταστροφής; |
|
|
|
Υπάρχει πλήρες κουτί πρώτων βοηθειών; |
|
|
|
Τα διάφορα κλειδιά ποιος και πώς τα διαχειρίζεται; |
|
|
|
Υπάρχουν γραπτές διαδικασίες πρόσληψης ή απόλυσης εργαζομένων; |
|
|
|
Υπάρχει γραπτός κώδικας ηθικής συμπεριφοράς; |
|
|
|
Η διοίκηση της επιχείρησης έχει δεσμευθεί γραπτά για μηδενική ανοχή σε φαινόμενα παραβατικής συμπεριφοράς; |
|
|
|
Έχουν συνειδητοποιήσει οι εργαζόμενοι το γιατί η ασφάλεια (security) είναι σε άμεση σχέση με τη θέση εργασίας τους; |
|
|
|
Υπάρχει σε λειτουργία επαρκής περιμετρικός φωτισμός κατά τις μη εργάσιμες ώρες; |
|
|
|
Φωτίζεται επαρκώς ο χώρος; |
|
|
|
Υπάρχει πρόσβαση από την οροφή; |
|
|
|
Υπάρχουν εξωτερικές σκάλες; |
|
|
|
Οι εξωτερικές σκάλες φωτίζονται επαρκώς; |
|
|
|
Η παροχή τάσης είναι σε χώρο προσβάσιμο από οποιονδήποτε; |
|
|
|
Υπάρχει πολιτική ‘καθαρών γραφείων’; |
|
|
|
Οι έξοδοι κινδύνου είναι καθορισμένες; |
|
|
|
Οι έξοδοι κινδύνου έχουν ευδιάκριτη σήμανση; |
|
|
|
Οι επισκέπτες φαίνονται πριν την είσοδό τους στο χώρο της επιχείρησης; |
|
|
|
Τα εξωτερικά παράθυρα είναι ασφαλούς κατασκευής και εξοπλισμένα με μηχανισμούς ασφάλισης; |
|
|
|
Έχει γίνει απογραφή κατεχόμενων υλικών οιασδήποτε μορφής; |
|
|
|
Έχει η επιχείρηση σε ισχύ ασφαλιστήριο συμβόλαιο και για τι κινδύνους έχει ασφαλιστεί; |
|
|
|
Τα δεύτερα κλειδιά, πού φυλάσσονται; |
|
|
|
Έχουν οι εργαζόμενοι κάποιο χώρο για απόθεση των προσωπικών τους αντικειμένων κατά την ώρα εργασίας; |
|
|
|
Υπάρχει περιορισμένη πρόσβαση σε αυτόν το χώρο; |
|
|
|
Ποιες οι διαδικασίες χειρισμού μετρητών; |
|
|
|
Διατηρεί η επιχείρηση ένα ελάχιστο ποσό μετρητών στις εγκαταστάσεις της; |
|
|
|
Ποια η διαδικασία προμηθειών για την κάλυψη των αναγκών της; |
|
|
|
Είναι η διοίκηση της επιχείρησης γνώστης των υποχρεώσεων περί υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων; |
|
|
|
Έχει υπάρξει κακόβουλη ενέργεια κατά της επιχείρησης; |
|
|
|
Υπάρχουν καταγεγραμμένες παρόμοιες ενέργειες στην περιοχή, εναντίον επιχειρήσεων; |
|
|
|
Υπάρχει εξάρτηση της επιχείρησης από έναν προμηθευτή; |
|
|
|
Με ποια διαδικασία καταστρέφονται σημαντικά – όχι σε χρήση – έγγραφα της επιχείρησης; |
|
|
|
Οι κωδικοί πρόσβασης του συστήματος πληροφορικής αλλάζουν συχνά; |
|
|
|
Η επιχείρηση διαθέτει επαρκή φωτισμό, κλιματισμό και θέρμανση στους χώρους εργασίας; |
|
|
|
Οι χρησιμοποιούμενες ηλεκτρικές συσκευές είναι σε καλή κατάσταση και κατάλληλες για χρήση; |
|
|
|
Υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα πυρανίχνευσης και πυρόσβεσης; |
|
|
|
Υπάρχουν επιθεωρημένοι πυροσβεστήρες σε προκαθορισμένα σημεία; |
|
|
|
Γνωρίζει το προσωπικό τη χρήση τους; |
|
|
|
Σε περίπτωση ατυχήματος, γνωρίζει το προσωπικό πώς θα αντιδράσει; |
|
|
|
Είναι οι παρεχόμενοι πόροι (οικονομικοί & ανθρώπινο δυναμικό) για την ασφάλεια (περιλαμβανομένης της φυσικής ασφάλειας, της λειτουργικής ασφάλειας & της ασφάλειας αλληλεξάρτησης υποδομών) οι απαιτούμενοι; |
|
|
|
Διενεργείται τακτική εκτίμηση ή έλεγχος της δομής ασφάλειας; |
|
|
|
Ποιος είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο – από πλευράς ασφάλειας – πληροφορίας που πρόκειται να κοινοποιηθεί δημοσίως; |
|
|
|
Ποιες διαδικασίες ακολουθούνται για τον έλεγχο της πληροφορίας πριν την κοινοποίησή της; |
|
|
|
Πώς προστατεύεται η πληροφορία πριν την κοινοποίησή της (περιλαμβανομένων εγγράφων, φακέλων, φωτοτυπιών, αρχείων Υ/Π κ.λπ.); |
|
|
|
Ποιος είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο των αναφορών πριν αυτές κοινοποιηθούν; |
|
|
|
Ποιος συντάσσει τις αναφορές; |
|
|
|
Ti είδους πληροφορίες περιλαμβάνουν; |
|
|
|
Υπάρχει καθορισμένος εκπρόσωπος τύπου της εγκατάστασης; |
|
|
|
Έχει γνώση των θεμάτων τα οποία είναι διαβαθμισμένα; |
|
|
|
Τυχόν παρουσιάσεις στα ΜΜΕ έχουν ελεγχθεί ή ελέγχονται από πλευράς ασφάλειας; |
|
|
|
Υπάρχει πρόβλεψη ώστε η πρωτεύουσα πηγή παροχής & διανομής τάσης στην εγκατάσταση, να τροφοδοτεί και το εσωτερικό σύστημα Υ/Γ & εξυπηρετητών της εγκατάστασης; |
|
|
|
Το σύστημα Υ/Γ & εξυπηρετητών της εγκατάστασης έχει το δικό του εναλλακτικό σύστημα παροχής τάσης (UPS ή γεννήτρια); |
|
|
|
Το κεντρικό σύστημα ελέγχου περιβαλλοντικών συνθηκών, παρέχει έλεγχο στο εσωτερικό σύστημα Υ/Γ & εξυπηρετητών της εγκατάστασης ή το σύστημα έχει το δικό του ανεξάρτητο περιβαλλοντικό έλεγχο; |
|
|
|
Το σύστημα Υ/Γ & εξυπηρετητών της εγκατάστασης μπορεί να λειτουργήσει χωρίς την πλήρη υποστήριξη του κεντρικού συστήματος ελέγχου περιβαλλοντικών συνθηκών; |
|
|
|
Υφίσταται εναλλακτικό σύστημα ελέγχου περιβαλλοντικών συνθηκών για το σύστημα Υ/Γ & εξυπηρετητών; |
|
|
|
Υπάρχουν μέτρα φυσικής ασφάλειας για το σύστημα Υ/Γ & εξυπηρετητών; |
|
|
|
Υπάρχει ειδικός εξοπλισμός πυροπροστασίας του συστήματος Υ/Γ & εξυπηρετητών; |
|
|
|
Υπάρχουν ειδικές προβλέψεις αποτροπής εισροής νερού ή υγρασίας στο χώρο του συστήματος Υ/Γ & εξυπηρετητών; |
|
|
|
Υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα alarm για καταστάσεις όπως απώλεια τάσης, απώλεια ή δυσλειτουργία συστήματος ελέγχου περιβαλλοντικών συνθηκών ή απόπειρας εισβολής; Αν ναι, προσδιορίστε το είδος του alarm, το πώς παρακολουθείται και τις διαδικασίες απόκρισης σε περίπτωση λήψης σήματος συναγερμού. |
|
|
|
Του Γιάννη Κανάλη,
DiSPSc, CCO, CPO, SSMP, CPOI
Συντονιστής BECCA Ευρώπης