Πλάνο εσωτερικού ελέγχου και ασφαλείας βιομηχανικών εγκαταστάσεων

H διαδικασία που σχεδιάζει και υλοποιεί ο κάθε υπεύθυνος ασφαλείας προκειμένου να καταστήσει υγιή μια επιχείρηση, όπως για παράδειγμα μια βιομηχανική μονάδα, μειώνοντας τους κινδύνους, μπορεί να χαρακτηριστεί ως το πλάνο εσωτερικού ελέγχου και ασφάλειας.
Κάθε «Πλάνο Εσωτερικού Ελέγχου και Ασφάλειας» αποτελεί ίσως την πιο σημαντική ‘φάση’ προγραμματισμού για άριστη λειτουργία μιας βιομηχανικής μονάδας, μέσω ασφαλούς και ομαλής διεξαγωγής όλων των εργασιών και με περιορισμένο αριθμό –ποσοστιαίως – ατυχημάτων ή εγκλημάτων.

Ο υπεύθυνος ασφαλείας, σε συζήτηση και συνεχή ενημέρωση με τη διοίκηση, οφείλει να θέτει αρχικά ένα πλανόγραμμα διασφάλισης συμφερόντων της εταιρείας. Ξεκινώντας από μια γενική καταγραφή της εικόνας της εταιρείας και των κτιριακών εγκαταστάσεων, αρχίζει να ορίζει και να σχεδιάζει τον τρόπο με τον οποίο θα καταστεί ασφαλής μια επιχείρηση, τόσο στον εργασιακό τομέα όσο και απέναντι σε πιθανολογούμενους κινδύνους από εξωτερικά βαλλόμενους παράγοντες, λαμβάνοντας υπόψη τα παρακάτω:

Ανθρώπινο δυναμικό
Ο υπεύθυνος ασφαλείας πρέπει πάντα να λαμβάνει σοβαρά υπόψη του, ότι από τα πρώτα του μελήματα όσον αφορά την εσωτερική λειτουργία της εταιρείας, είναι ο διακριτικός έλεγχος του εργατικού δυναμικού. Από τις προτεραιότητές του, είναι η προστασία του ανθρώπινου δυναμικού μέσω ενός πλάνου ολικής ευθύνης για έκτακτες περιπτώσεις είτε για φυσικά αίτια όπως πυρκαγιά, πλημμύρα, σεισμική ενέργεια είτε βίαιης ανθρώπινης παρέμβασης, όπως κλοπή, καταστροφή περιουσίας κ.ά. Το σχέδιο δράσης πρέπει να περιλαμβάνει τις πιο βασικές ανάγκες για την ανθρώπινη υποστήριξη, αλλά και την άμεση δημιουργία ενός ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος. Είναι επιβεβλημένο να δημιουργηθεί μια διαδικασία ελέγχου κτιρίου, προκειμένου να είναι δυνατή η ολοκληρωμένη παρακολούθησή του και η πρόληψη πιθανών κινδύνων. Τα εγχειρίδια έκτακτης ανάγκης πρέπει να δίνονται κατόπιν συστάσεως του υπεύθυνου, όπως και η σεμιναριακή εκπαίδευση του προσωπικού για την περαίωση επικίνδυνων καταστάσεων, τον έλεγχο και περιορισμό τους ή καταστάσεων που οδηγούνται σε τελματικό επίπεδο.

Ανάλυση ρίσκου στα πλαίσια της λειτουργίας
Στο οργανωτικό πλαίσιο επίβλεψης επιχειρήσεων υπόκεινται όλοι σε μια στρατηγική ακολουθία, αποτελεσματική για την ασφαλή εργασία προσωπικού και υπευθύνων. Βλέποντας και καταγράφοντας ένα τέτοιου είδους πλάνο δράσης, γνωρίζοντας δηλαδή τα θετικά και αρνητικά ενός συστήματος λειτουργίας της εταιρείας, μπορούμε έπειτα να περάσουμε στην ανάλυση ρίσκου. Κατανοώντας και αναλύοντας μέσω μιας διαρκούς παρακολούθησης το μηχανισμό λειτουργίας της επιχείρησης, η ανάγκη διαφοροποιείται κάθε φορά που τροποποιούνται κάποια σταθερά γνωρίσματα της εταιρείας, με σκοπό την εκμηδένιση πιθανότητας ατυχήματος ή εγκληματικής ενέργειας.

Ανταγωνιστικότητα
Η ανταγωνιστικότητα είναι ένας ακόμα παράγοντας αυξημένης αβεβαιότητας, που μακροπρόθεσμα – και αν δεν ληφθεί υπόψη του οργανωτή – μπορεί να αποβεί μοιραίος και ισοπεδωτικός για την επιχείρηση. Ο παράγοντας παρακολούθηση και αντιπαρακολούθηση, που σαν όρος μοιάζει να έχει ξεπηδήσει από κάποιο αστυνομικό μυθιστόρημα, εντούτοις υφίσταται και μάλιστα σε μεγάλο ποσοστό γίνεται καθημερινά πράξη.

Κατηγοριοποίηση του πλάνου εσωτερικής ασφάλειας
Θα μπορούσαμε λοιπόν να κατηγοριοποιήσουμε βάσει των παγκόσμιων δεδομένων ασφαλείας και να εντάξουμε σε ένα πλάνο τις σκέψεις μας, χωρίζοντάς το σε πέντε μέρη. Ένα Σύστημα Διαχείρισης Παραγόντων Ολοκληρωμένης Ασφάλειας βιομηχανικών εγκαταστάσεων, δεν είναι με κανένα τρόπο ένα έργο με ανοικτή ημερομηνία περάτωσης, αλλά πρέπει να είναι μια καλά μελετημένη διαδικασία με προκαθορισμένο σκοπό, αρχή και τέλος, που απαιτεί υπεύθυνη και προσεκτική σχεδίαση και προετοιμασία. Το πλάνο ασφάλειας βιομηχανικών εγκαταστάσεων είναι το πλέον αποτελεσματικό εργαλείο επιχειρησιακής οργάνωσης και ασφάλειας, εφόσον σχεδιασθεί, υλοποιηθεί και χρησιμοποιείται όπως πρέπει, βάσει τον διαδικασιών.

Μέρος Πρώτο: Καθορισμός συνεργατών
Το πρώτο στάδιο για την οργάνωση ενός επιτυχημένου πλάνου ασφάλειας είναι ο καθορισμός από την πλευρά της επιχείρησης, του εκάστοτε υπεύθυνου ασφαλείας που εμπλέκεται ενεργά στις διαδικασίες του πλάνου ασφάλειας, καθώς και των ατόμων που θα το υλοποιήσουν. Οι επιλογές αυτές πρέπει απαραιτήτως να τυγχάνουν της συναίνεσης της επιχείρησης σε κάθε στάδιο, μιας και η συμμετοχή ενός στελέχους της επιχείρησης με δικαιώματα αποφάσεων και βέτο, είναι καθοριστική. Ένας υπεύθυνος ασφαλείας θα είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ των συμμετεχόντων, τόσο κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού όσο και κατά τη διάρκεια της υλοποίησης.

Μέρος Δεύτερο: Μελέτη λειτουργικής σκοπιμότητας
Ο τρόπος λειτουργίας της επιχείρησης, οι ιδιομορφίες των κτιρίων και οι δυνατότητες του εμπλεκόμενου προσωπικού προκαθορίζουν το τελικό αποτέλεσμα, που πρέπει να καλύψει πραγματικές ανάγκες χωρίς να κρύβει δυσάρεστες εκπλήξεις για κανένα.
Καθοριστικός παράγοντας είναι ο χρόνος που απαιτείται για τη διερεύνηση, τον καθορισμό των αναγκών του Συστήματος και για την εκπόνηση της μελέτης Λειτουργικής Σκοπιμότητας, ο οποίος (χρόνος) κατά κανόνα είναι αρκετά μεγάλος. Είναι θεμελιώδες να γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή ότι το τελικό προϊόν θα εργαστεί όπως ακριβώς σχεδιάστηκε, χωρίς να επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις. Απαιτείται λεπτομερής ανάλυση κτιρίου βιομηχανικών εγκαταστάσεων και συνθηκών, προκειμένου να αξιολογηθούν κατά σειρά σπουδαιότητας τα σημαντικά σημεία για την επιτυχή λειτουργία της επιχείρησης, οι κίνδυνοι, τα ρίσκα, οι ιδιομορφίες και τα αδύνατα σημεία που πρέπει να διορθωθούν.

Μέρος Τρίτο: Ανάλυση επικινδυνότητας, ρίσκο ανάλυσης
Εδώ πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη τι προστατεύεται και από ποιον κίνδυνο. Τι οικονομικές ή άλλες επιπτώσεις θα έχει στη λειτουργία του κτιρίου ή της επιχείρησης κάθε ανεπιθύμητο συμβάν. Επίσης, τι επιπτώσεις θα έχει το σύστημα στη λειτουργία της επιχείρησης, σε σχέση με τη νοοτροπία και τις ιδιομορφίες του προσωπικού.
Τι θα συμβεί στη λειτουργία της επιχείρησης ή του κτιρίου, αν το συγκεκριμένο μέρος του Συστήματος πάθει βλάβη και πώς αυτή αντιμετωπίζεται.
Εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν την υλοποίηση του σχεδίου πρέπει να ληφθούν υπόψη από την αρχή. Σε μια ανακατασκευή, οι σημαντικότεροι παράγοντες είναι τα ενδεχόμενα εμπόδια στην εργασία του προσωπικού και οι καθυστερήσεις που αυτό συνεπάγεται.

Μέρος Τέταρτο: Ανάλυση ρίσκου και εμπλεκόμενων λειτουργιών
Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει λεπτομερή ανάλυση ρίσκου της φιλοσοφίας λειτουργίας της επιχείρησης (ωράρια λειτουργίας, επαγγελματικά χαρακτηριστικά εμπλεκόμενου προσωπικού, ροή και διακίνηση εντός, εκτός και μεταξύ των διαμερισμάτων του κτιρίου/ων κ.λπ.), καθώς και περιγραφή και ανάλυση προτεινόμενων μεθόδων και συστημάτων. Περιλαμβάνει επίσης προτάσεις που αφορούν διασυνδεδεμένους με το σύστημα παράγοντες (ανθρώπινο δυναμικό, διαδικασίες, ιδιομορφίες κτιρίων, ειδικές επιχειρησιακές απαιτήσεις, μέγιστη κάλυψη και επεκτασιμότητα κ.λπ.).

Μέρος Πέμπτο: Τεκμηριωμένες προτάσεις εγκατάστασης συστημάτων
Σε ένα πλάνο εσωτερικού ελέγχου περιλαμβάνονται επίσης τεκμηριωμένες προτάσεις, που περιλαμβάνουν λύσεις προτεινόμενων συστημάτων. Ο αρχικός προϋπολογισμός καταρτίζεται με τη λογική της υπερκάλυψης όλων των ανωτέρω περιπτώσεων. Από τη στιγμή που δεν θα χρειάζεται να καλυφτούν αστάθμητοι παράγοντες, μπορεί να μειωθεί συνεπώς και το κόστος του συστήματος Βασικός κανόνας είναι το να λαμβάνονται υπόψη στη σχεδίαση μόνον ο εξοπλισμός και τα υλικά ενός προκαθορισμένου επιπέδου ποιότητας και προδιαγραφών και όχι ο μέσος όρος τιμών της αγοράς. Ομοίως, για τις δαπάνες εγκατάστασης και υλοποίησης πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα κοστολόγια που θα πρέπει να έχει μια σωστή τεχνική εταιρεία, ώστε να εκτελέσει την εργασία με τα σωστά ποιοτικά κριτήρια διασφάλισης ποιότητας και όχι ο μέσος όρος τιμών της αγοράς.

Ο σημαντικότεροι παράγοντες που καθορίζουν τις αποφάσεις για το τελικό κόστος, είναι:

• Η αποδοχή από τον τελικό χρήστη
• Ακρίβεια και αξιοπιστία
• Αισθητική του χώρου
• Λειτουργικότητα
• Επιζητούμενος βαθμός ασφάλειας
• Καθορισμός βάσει διεθνών στάνταρντ
• Τεχνικά κριτήρια αποδοχής Οίκου ή Οίκων αγοράς εξοπλισμού
• Μέθοδοι ποιοτικού έλεγχου
• Κατάρτιση χρονοδιαγράμματος υλοποίησης, σε συνάρτηση με την πορεία του έργου
• Εκπόνηση Τεχνικής Μελέτης Εφαρμογής ανά Σύστημα και για το σύνολο των διασυνδεδεμένων Συστημάτων
• Εκπόνηση Τεχνικής Μελέτης Εφαρμογής του γραφείου ελέγχου
• Προσδιορισμός διαδικασιών ποιοτικού ελέγχου και παραλαβής
• Επίβλεψη του σχεδίου και τμηματική παραλαβή σε όλες τις φάσεις υλοποίησης
• Ποιοτικός έλεγχος
• Διαδικασίες λειτουργίας, επιθεωρήσεων και περιοδικής συντήρησης του συστήματος
• Πρόβλεψη, αναβαθμίσεις συστήματος, εφαρμογές εργοστασιακών βελτιώσεων
• Κανονισμός Λειτουργίας – Καθήκοντα προσωπικού – Εκπαίδευση εμπλεκόμενου προσωπικού
• Προληπτική συντήρηση και συνεχής τεχνική υποστήριξη.

Σημαντική είναι επίσης κατά τη δημιουργία ενός τμήματος ασφαλείας και εσωτερικού ελέγχου, η σεμιναριακή μορφή εκπαίδευσης, δίνοντας βάρος στην ανάλυση παράνομων περιστατικών και καινούριων μεθόδων και στην επίβλεψη του προσωπικού για τήρηση των διαδικασιών ασφάλειας των βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Ακόμη, ο εσωτερικός έλεγχος προσωπικού στην είσοδο και έξοδό του, είναι επιβεβλημένος. Λαμβάνοντας όλα τα ανωτέρω ως ενδεικτικές προτάσεις στο χώρο της ασφάλειας, μπορούμε να κατανοήσουμε εν μέρει το μηχανισμό λειτουργίας και απορρόφησης αυτών των πληροφοριών από το γενικότερο σύστημα της κάθε επιχείρησης. Είναι δεδομένο ότι διαφοροποιούνται ανάλογα με τις ελλείψεις ή τα θέλω του κάθε υπεύθυνου ασφαλείας, αλλά και ως βάση αποτελούν έναν πλήρη οδηγό για την ασφαλή λειτουργία του επιχειρησιακού τομέα.

Του Μελέτη Κούρσου
Διευθυντής ασφαλείας
OK ANYTIME MARKET
Mail: m.koursos@yahoo.gr