Αποτελεσματικές Περιπολίες

Η αποτελεσματική διεξαγωγή των περιπολιών μπορεί να καλύψει όλες τις ανάγκες πρόληψης των υπηρεσιών φύλαξης (ιδιωτικά μέτρα) ή της αστυνόμευσης (policing) της δημόσιας δύναμης.

Η εγκληματική πράξη είναι το προϊόν που παράγεται από τη συνύπαρξη δύο ομάδων παραγόντων. Πρώτον, της ομάδας παραγόντων προδιάθεσης του δράστη ή των δραστών, (predisposing factors) και δεύτερον της ομάδας παραγόντων ευκαιρίας, (precipitating factors), που δημιουργούν και την τρωτότητα (βλ. Τεύχος 9 «Security Manager», σελ. 62 – 67). Και οι δύο ομάδες παραγόντων πρέπει να είναι παρούσες. Να συμπέσουν. Αν η μία ομάδα εξουδετερωθεί, τότε η άλλη ομάδα αδρανοποιείται. Είναι αδύνατον δηλαδή, να λειτουργήσει από μόνη της.

Στη δεύτερη αυτή ομάδα είναι που επικεντρώνονται τόσο τα μέλη της δημόσιας δύναμης (αστυνομίας, λιμενικού), όσο και τα ιδιωτικά μέτρα ασφάλειας. Αντικειμενικός τους σκοπός είναι η εξάλειψη ή η μείωση στο ελάχιστο, των παραγόντων ευκαιρίας. Αν ο αντικειμενικός αυτός σκοπός επιτευχθεί, τότε μιλάμε για πρόληψη του κάθε εγκληματικού περιστατικού (περιστασιακή πρόληψη). Πρόκειται δηλαδή για στρατηγική και στρατηγικό σχεδιασμό που καταρτίζεται, για να εξασφαλίσει την εφαρμογή τέτοιων μέτρων  προστασίας, ώστε να επηρεαστεί ο συναισθηματικός τομέας του «εν δυνάμει» δράστη ή δραστών (1) και να αποτραπεί το πέρασμα στην πράξη. Στο τακτικό επίπεδο, επιτυγχάνεται με την «πανταχού» ή «διαρκή» «παρουσία» (Omnipresence), που επιχειρησιακά πλέον υλοποιείται με την οργάνωση περιπολιών, προστασία πυρήνων ασφαλείας (φυλάξεις) και με μέσα υλικής προστασίας.

Συνεχίζοντας την προσπάθεια της εναλλακτικής εκπαιδευτικής ευκαιρίας που ξεκινήσαμε από το τεύχος 7 – και σε σχέση με όσα αναπτύξαμε στα τεύχη 8, 9 και 10- θα διαπραγματευθούμε σήμερα τα όσα αφορούν τις περιπολίες. Τούτο διότι η αποτελεσματική διεξαγωγή των περιπολιών μπορεί, σύμφωνα με τον KING (2), να καλύψει όλες τις ανάγκες πρόληψης των υπηρεσιών φύλαξης (ιδιωτικά μέτρα) ή της αστυνόμευσης (policing), της δημόσιας δύναμης. Τα παρακάτω δεν αφορούν μόνο το επιχειρησιακό προσωπικό ιδιωτικών μέτρων ασφαλείας (επόπτες, αρχιφύλακες, προσωπικό βάσης), αλλά και το προσωπικό εγγύτατης ασφάλειας (ΝΠΔΔ, προσωπικό εξωτερικής φρούρησης καταστημάτων κράτησης και δημοτικούς αστυνομικούς, καθώς και το προσωπικό της δημόσιας δύναμης (Αστυνομίας, Λιμενικού, Συνοριοφύλακες, Ειδικούς φρουρούς, τους βαθμοφόρους τους και τους κατώτερους αξιωματικούς τους).
Όλα όσα αναφέρονται παρακάτω, αναπτύχθηκαν στην εκπαίδευση προσωπικού και αξιωματικών της αστυνομίας συνόρων της Αλβανίας στο Κούκες, σύνορα με το Κόσσοβο, το Νοέμβριο 2005.

Τα μέσα της «σταθερής παρουσίας» είναι :

• Αναγνωρίσιμες στολές (από μακριά).
• Επαγγελματική συμπεριφορά.
• Δημιουργία αίσθησης ότι υπάρχει αποτρεπτικός μηχανισμός (π.χ. επιφυλακή τμήματος της δημόσιας δύναμης), που θα επέμβει αστραπιαία.
• Διαρκής τοποθέτηση φυλάκων σε σχετικά «πόστα» και περιπολίες με όχι καθορισμένο δρομολόγιο.

Βασικά στοιχεία στη σταθερή παρουσία.

• Η άριστη γνώση του τόπου ευθύνης, με κάθε χωροταξική λεπτομέρεια και επιχειρησιακή εκμετάλλευση της γνώσης αυτής.
• Συγκέντρωση των αισθήσεων σε ένα σύνολο λεπτομερειών, με ταυτόχρονο «στήσιμο του αυτιού» στο ασυνείδητο (σύμφωνα με τον Φρόιντ και την καθηγήτρια Φωτεινή Τσαλίκογλου). Χωρίς ρουτίνα, που καταστρέφει τη δεξιοτεχνία.
• Η αστραπιαία επικοινωνία.
• Διαρκής τοποθέτηση φυλάκων σε σχετικά «πόστα» και περιπολίες με όχι καθορισμένο δρομολόγιο.

Ειδικά για την περιπολία (Patrol)
Ο όρος patrol προέρχεται από τον γαλλικό όρο «patrouiller», που αποδίδει την έννοια του βαδίσματος σε παχύ στρώμα λάσπης. Το βάδισμα αυτό, όπως είναι φυσικό, είναι αργό και προσεκτικό. Έτσι, η έννοιά του είναι καίρια, αφού αποδίδει ανάγλυφα το σκοπό της περιπολίας. Η περιπολία λοιπόν σκοπό έχει να :

• Ελέγχει και επεμβαίνει σε καταστάσεις, που είναι «εν δυνάμει» προεγκληματικές. Παράδειγμα: Κάποιο άνοιγμα στην περίφραξη νοσοκομείου, αεροδρομίου, λιμενικής εγκατάστασης, στρατοπέδου κ.λπ. Η παρέμβαση της περιπολίας αφορά στο φωτισμό του σημείου, στον έλεγχό του, στην αναφορά και ειδοποίηση των αρμοδίων, ως μερικά πρώτα μέτρα.
• Προστατεύει τη ζωή και την περιουσία.
• Ελέγχει τις σταθερές φυλάξεις.
• Παρέχει βοήθεια.
• Επιτηρεί για τυχόν πυρκαγιά και καταστάσεις που «εγκυμονούν» κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία.
• Επιβεβαιώνει το συναίσθημα ασφάλειας στη ζώνη ευθύνης της, μειώνει το φόβο του εγκλήματος και φυσικά τις ευκαιρίες διάπραξης αδικημάτων.
• Αποσυμφορίζει καταστάσεις (π.χ. περιπολούντες ειδικοί φρουροί ή δημοτικοί αστυνομικοί μπορούν να επέμβουν σε ξαφνικό «μποτιλιάρισμα»- όταν δεν υπάρχουν αστυνομικοί της τροχαίας – και να αποσυμφορίσουν την κατάσταση).

Όσοι διενεργούν την περιπολία, πρέπει να είναι τόσο προσεκτικοί, όσο οι στρατιώτες του Καρόλου ΙΒ΄ της Σουηδίας. Αυτοί, όταν στρατοπέδευσαν κοντά στο Μινσκ το 1708, στη διάρκεια ενός φοβερού χειμώνα, παρουσιάστηκε σοβαρή έλλειψη τροφίμων. Οι σουηδικές περίπολοι ύστερα από συνεχή άσκηση της παρατηρητικότητάς τους, εντόπιζαν στο σκεπασμένο από το χιόνι τοπίο, τα σημεία εκείνα που το χιόνι έλιωνε γρηγορότερα. Τότε έσκαβαν και ανακάλυπταν κρυψώνες με τροφές που είχαν κρύψει οι χωρικοί (3).

Τύποι περιπολιών και τα κυριότερα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά τους (4).
Πλεονεκτήματα πεζών περιπολιών:
Το προσωπικό εγγύτατης ασφάλειας (ειδικοί φρουροί, συνοριοφύλακες, ειδικό ένστολο προσωπικό Δημοτικής Αστυνομίας, αλλά και της δημόσιας δύναμης), μπορεί να προάγει (κατά τις περιπολίες τους) τη σχέση της υπηρεσίας τους με την τοπική κοινωνία. Το προσωπικό security και το προσωπικό ασφαλείας ΝΠΔΔ έχουν την ευκαιρία να προάγουν τη σχέση με το προσωπικό των Οργανισμών και των επιχειρήσεων, των οποίων έχουν την ευθύνη της ασφάλειας. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε να κάνουμε κυριολεκτικά με δύο «εταίρους». Ο πρώτος (το προσωπικό ασφαλείας και οι φορείς του) παρέχει τις σχετικές υπηρεσίες στο δεύτερο (κοινό ή προσωπικό Οργανισμού ή Επιχείρησης). Η προαγωγή των σχέσεων αφορά στην ενεργοποίηση και ευαισθητοποίηση του δεύτερου από τους εταίρους.. Με αυτόν τον τρόπο, ο δεύτερος εταίρος θα γίνει αρωγός, χωρίς να παραμένει ουδέτερος ή αρνητικός προς το προσωπικό ιδιωτικής φύλαξης ή εγγύτατης ασφάλειας (5).

Μειονεκτήματα πεζών περιπολιών:
Δεν μπορούν να επιληφθούν σε δύο ή περισσότερα περιστατικά που θα προκύψουν ταυτόχρονα, ενώ η αποτελεσματικότητά τους επηρεάζεται αρκετές φορές από τις καιρικές συνθήκες. Επίσης, ο «χώρος κάλυψης» δεν μπορεί να είναι πολύ μεγάλος και ο εξοπλισμός ασφαλείας (επικοινωνιακός, φακοί κ.λπ.) «βαραίνει» τους φύλακες με την πάροδο της ώρας και σε συνδυασμό με την κάλυψη αποστάσεων.
Σημείωση:  Οι πεζές περιπολίες σε αρκετές περιπτώσεις συνδυάζονται με τη συνοδεία εκπαιδευμένων (ειδικών) σκύλων. Ειδικά για το προσωπικό ιδιωτικής ασφάλειας, μια τέτοια περιπολία γίνεται μόνο στο εσωτερικό των περιφράξεων και όχι σε χώρους προσιτούς στο κοινό (Ν. 2518/97 αρ. 4 παρ. 1ζ). Τμήματα in house security ορισμένων μεγάλων επιχειρήσεων, απέκτησαν σκύλους ειδικά εκπαιδευμένους για την ανεύρεση εκρηκτικών. Το τελευταίο αυτό θέμα είναι αρκετά περίπλοκο λόγω του κόστους και της διαδικασίας προμήθειας και ανανέωσης της ύπαρξης μικροποσοτήτων εκρηκτικών, ώστε να μη μειωθεί η ικανότητα ανίχνευσης του ζώου.

Περιπολίες έφιππες:
Είναι πολύ σημαντικές για τις περιοχές με δύσκολα εδάφη. Γίνονται ανά ζεύγη, με τους ίππους (στην Ιορδανία και την Ινδία οι αστυνομίες στην έρημο χρησιμοποιούν καμήλες). Στα πλεονεκτήματα αυτών των περιπολιών μπορούμε να συμπεριλάβουμε το έντονο επιβλητικό στοιχείο, τη διευκόλυνση στη μεταφορά του ανάλογου για κάθε περίπτωση εξοπλισμού, τη διευκόλυνση στην επιτήρηση και το γεγονός ότι ξεπερνιούνται πιο εύκολα ορισμένα εμπόδια. Όσον αφορά τα μειονεκτήματα είναι το μεγάλο κόστος  (αγοράς, συντήρησης, εκπαίδευσης κ.λπ.), η κόπωση των ίππων και των καμηλών – εκδήλωση ασθενειών και τραυματισμών (τένοντες, σύνδεσμοι, πελματικοί μώλωπες, ενδονυχίτιδες κ.ά.) και ο επηρεασμός από τις καιρικές συνθήκες.

Μηχανοκίνητες περιπολίες ξηράς:
Σε αυτές ανήκουν οι περιπολίες με αυτοκίνητα κάθε τύπου (ακόμη και με ερπυστριοφόρα για τις δύσβατες περιοχές) και μοτοσικλέτες. Με κατάλληλα εξοπλισμένα «βαν» μπορεί να γίνει και επιτήρηση συνόρων ή και θαλάσσιων περιοχών από την ακτή.
Πλεονεκτήματα:

• Εύκολη αναγνώριση.
• Ενισχύεται η εικόνα της «απανταχού παρουσίας» και της ξαφνικής εμφάνισης.
• Η ταχύτητα των μηχανοκίνητων μέσων δίνει τη δυνατότητα της επαναλαμβανόμενης «κάλυψης» της περιοχής που ενδιαφέρει.
• Παρέχεται προστασία από τις καιρικές συνθήκες (όταν η περιπολία γίνεται με αυτοκίνητο).
• Μεταφέρονται γρήγορα τα άτομα που χρειάζονται  περίθαλψη και τα οποία διαφορετικά ενδέχεται να παρουσιάσουν σοβαρό πρόβλημα υγείας.
• Μεταφέρεται ο εξοπλισμός.
• Τα μέσα αυτά σταματημένα, μπορούν να προσφέρουν κάλυψη σε περίπτωση που εκδηλωθεί μία ξαφνική επίθεση.

Μειονεκτήματα:

• Η ταχύτητα μειώνει τη «συντριπτική παρατήρηση».
• Δεν ενδυναμώνει τις σχέσεις με τον «άλλο εταίρο» (κοινό κ.λπ.).

Περιπολίες με αεροσκάφη:
Γίνονται με μικρά αεροπλάνα (και υδροπλάνα), ελικοφόρα (επειδή απαιτούνται χαμηλές ταχύτητες στην παρατήρηση από αέρος), με πηδαλιουχούμενα αερόπλοια (αερόστατα) και με ελικόπτερα, τα οποία πρωτοχρησιμοποιήθηκαν για αστυνομικούς σκοπούς στις ΗΠΑ το 1929. Το Λ.Σ. στη χώρα μας διαθέτει και από τα δύο. Η Ελληνική Αστυνομία διαθέτει και αυτή ελικόπτερα (6). Η Δημοτική Αστυνομία της Νέας Υόρκης χρησιμοποιεί αεροσκάφη και ελικόπτερα, όπως και ορισμένες μεγάλες εταιρείες security. Είναι εφοδιασμένα με μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας, με συστήματα λήψης εικόνας και μετάδοσής της στο «Κέντρο Επιχειρήσεων», με κάμερες θερμικής απεικόνισης κ.ά.

Πλεονεκτήματα:

• Μεγάλο ψυχολογικό πλεονέκτημα. Δίνει την αίσθηση της διαρκούς παρουσίας του Νόμου και της Τάξης. Οι παράνομοι έχουν την αίσθηση ότι το ελικόπτερο ή το αεροσκάφος θα στραφεί εναντίον τους, ως μία «συμπαγής αδυσώπητη δύναμη». (7)
• Μεγάλη ικανότητα γρήγορης παρακολούθησης υπόπτων μηχανοκίνητων μέσων.
• Εντοπισμός (με τη βοήθεια σχετικού εξοπλισμού) κρυμμένων μεγάλων αντικειμένων.
• Εμψυχώνουν το προσωπικό των άλλων περιπόλων.
• Καλύπτουν μεγάλες περιοχές.
• Συμβάλλουν σε διασώσεις.

Μειονεκτήματα:

• Μεγάλο το κόστος απόκτησης, συντήρησης, εκπαίδευσης.
• Δυσκολίες στην προσγείωση και στον εφοδιασμό τους σε ορισμένες περιοχές.
• Επηρεάζουν το κοινό, που αποκτά φοβίες ότι είναι ευάλωτοι σε παρακολουθήσεις και σε υποκλοπές.
• Ο μεγάλος θόρυβος λειτουργίας τους, κάνει τα μέσα αυτά αντιληπτά προτού πλησιάσουν την περιοχή που θέλουν να ελέγξουν.

¶λλοι τύποι περιπολιών:
Αφορά περιπτώσεις τύπων περιπολιών, προσαρμοσμένων στη μορφολογία της περιοχής που μας ενδιαφέρει. Γίνονται:

• Με ειδικά ποδήλατα σε ορεινές περιοχές ή σε περιοχές όπου λόγω προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος δεν επιτρέπεται η χρήση άλλων μέσων.
• Περιπολίες με «αλπινιστές» για τις δύσβατες περιοχές, στις οποίες άλογα και μηχανοκίνητα μέσα φθάνουν μέχρι ορισμένων σημείων.
• Με «κανό» ή «καγιάκ» σε ποτάμια, σε συνδυασμό με περιπολίες από την ξηρά.
• Περιπολίες από τη θάλασσα ή σε μεγάλα ποτάμια και λίμνες, με ταχύπλοα που έχουν όμως τα ίδια πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, με αυτά των εναέριων μέσων. Το θέμα αυτό αφορά τη συνοριοφυλακή και τη Δημοτική Αστυνομία. Στην τελευταία ανατίθενται από το Νόμο καθήκοντα τάξης, ελέγχου των πλωτών μέσων στα εσωτερικά ύδατα και ελέγχου των σχετικών τουριστικών δραστηριοτήτων, για την αποφυγή ρυπάνσεων και αμμοληψίας, καταδυτικών εργασιών χωρίς άδεια κ.ά. (8).

Οι περιπολίες από πλευράς σκοπού διακρίνονται σε :

• Κατά κόρο: (Αφορούν στη δημόσια δύναμη). Γίνονται με ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό για τη μεγιστοποίηση των ελέγχων και του αριθμού των συλλήψεων, σε περιοχή με πολύ υψηλό δείκτη εγκληματικότητας.
• Επιλεκτικές: (Αφορούν στο security και το προσωπικό εγγύτατης ασφάλειας, για την εξάλειψη ορισμένης τρωτότητας). Παραλλαγή αυτού του είδους των περιπολιών, είναι η περιπολία μακράς ακτίνας. Αναγνώριση δηλαδή πιθανών σημείων εκδήλωσης κινδύνου, πηγαίνοντας στην «πηγή του κινδύνου». Τέτοιου είδους περιπολίες διενεργούν οι δυνάμεις ειρηνευτικών αποστολών και οι συνοριοφύλακες. Μπορούν όμως να διενεργηθούν και από ιδιωτικούς φύλακες ως παραπληρωματικό μέτρο υφισταμένων περιπολιών (Μειονέκτημά τους: το κόστος).

Περιπολία και ενέδρα
Η περιπολία μπορεί να μετατραπεί και σε ενέδρα. Πρόκειται για παλαιότατη ελληνική τακτική («παραδρομή μάχης»). Οι κανόνες είναι απλοί και μάλιστα διατυπώθηκαν από το Λέοντα το Σοφό του Βυζαντίου (9). «Σταθείτε – Στήστε τα όπλα – Πιάστε τις αναμεσάδες – Σιωπήστε», περιμένετε δηλαδή σιωπηλοί, προσέξτε το θόρυβο του εξοπλισμού σας. Μην αφήνετε κενά και «παρεισφρήσει» κάποιος άλλος (π.χ. περίπτωση ενεδρών συνοριοφυλάκων). Η επιτήρηση τοποθεσιών από περιπόλους, που ανάλογα με την ευαισθησία της περιοχής μετατρέπονται σε ενέδρες, ορίζονται ύστερα από ανάλυση τρωτότητας που προκύπτει από τις αξιολογήσεις ασφαλείας. Διεξάγονται συνήθως σε 24ωρη βάση. Αν το προσωπικό δεν επαρκεί, τότε επιλέγονται προσεκτικά οι ευαίσθητοι τομείς από πλευράς ασφαλείας και η περιπολία ενεργείται σε κρίσιμα διαστήματα του 24ώρου.

Απαιτήσεις:
Οι  «managers πρώτης γραμμής» προϊδεάζουν το προσωπικό για:

• Παρατήρηση συντριπτική.
• Ακρόαση προσεκτική.
• Όσφρηση οξεία (για οσμές μη συμβατές με το περιβάλλον).
• Εξέταση του εδάφους (αποτυπώματα που έγιναν με οποιοδήποτε τρόπο και ίχνη που δεν δικαιολογούνται). Εξετάζονται τύπος, σχήμα, μέγεθος των ιχνών, σκουπίδια διάσπαρτα, στάχτες, πληγωμένα δένδρα, αναποδογυρισμένες πέτρες. Επίσης η ύπαρξη συνθηματικών σημείων, από κάποιους που πέρασαν, προς άλλους που θα περάσουν. Σημείωση: Να θυμάστε ότι τα ίχνη δίνουν πληροφορίες (για περιορισμένους χώρους, αναζητήστε τι δεν ταιριάζει).
• Συνεχής αναζήτηση στοιχείων προπαρασκευαζομένων εγκληματικών πράξεων. «Μειώστε» την απόστασή σας από την εγκληματική πράξη. Εντοπίζετε τα «πρόδρομα» σημεία. Ενημερώστε και συνεργαστείτε με τους αρμόδιους. (βλ. σχετ. άρθρο μας, τεύχος 10).
• Έρευνα σε βάθος και όχι μόνο γύρω από τον «πυρήνα» που προστατεύετε.
• Στην περίπτωση όπου επιβάλλεται να γίνουν συλλήψεις (αφορά τη δημόσια δύναμη), τότε οι managers πρώτης γραμμής πρέπει να συμβουλεύουν: Να είναι αστραπιαίες και αποτελεσματικές, εφόσον οι περιστάσεις επιβάλλουν μία τέτοια ενέργεια.

Ο συλληφθείς πρέπει να είναι υπό πλήρη έλεγχο. Πάντοτε όμως απαιτείται «Σεβασμός της τιμής του συλλαμβανόμενου».
Ειδικότερα, όταν γίνει αντιληπτό ότι άτομο με ύποπτη συμπεριφορά κινείται προς την ίδια κατεύθυνση με την περίπολο, η περίπολος προσπαθεί να μη γίνει αντιληπτή. Κινείται ήσυχα, αργά, κοντά στο έδαφος, όπως ο κυνηγός. Παρατηρεί προσεκτικά. Σε περίπτωση εγκληματικής συμπεριφοράς, επεμβαίνει. Μάλιστα πρέπει να έχει ετοιμαστεί εκ των προτέρων σενάριο γι’ αυτήν την περίπτωση και σενάριο ειδικό για την επέμβαση, σε συνεργασία με τη δημόσια δύναμη. Η διαδικασία γίνεται απρόσμενα, με εφόρμηση αστραπιαία και με το μικρότερο κίνδυνο για κάθε εμπλεκόμενο. Όταν το ύποπτο άτομο κινείται πίσω από την περίπολο, η περίπολος που το αντιλαμβάνεται, το έχει υπό στενή επιτήρηση και ενεργεί όπως προηγούμενα, αν υπάρχει τέτοια ανάγκη (δηλαδή, στην περίπτωση εγκληματικής πράξης). Όταν το ύποπτο άτομο κινείται μακριά από την περίπολο, η περίπολος το έχει υπό επιτήρηση και το πλησιάζει, όπως στην πρώτη περίπτωση. Αν το άτομο βαδίζει προς την κατεύθυνση της περιπόλου, η περίπολος σταματά και καλύπτεται. Την κατάλληλη στιγμή επεμβαίνει ξαφνικά, σύμφωνα με τα προηγούμενα.

Προπαρασκευή για περιπολίες.
Αφορά προετοιμασίες που έχουν να κάνουν με:

• Μέσο κίνησης (οχήματα, άλογα, καμήλες, ελικόπτερα, αεροσκάφη, ταχύπλοα σκάφη για λίμνες κ.ά.).
• Φαγητό, νερό, τροφή των αλόγων ή των καμηλών, καύσιμα μέσων περιπολίας.
• Φάρμακα και υλικό πρώτων βοηθειών, φωτοβολίδες και είδη που επιβάλλονται από τα χαρακτηριστικά της τοποθεσίας π.χ. σωσίβιο ή σχοινί για τη διάσωση ανθρώπου σε λίμνη ή ποτάμι.
• Εγχειρίδια και οδηγίες.
• Προϊδεασμό και συνεργασία με περιπόλους όμορων περιοχών και κλιμακίων υποστήριξης (αφορά κυρίως τη Δημόσια Δύναμη, τους Ειδικούς Φρουρούς και τους Συνοριοφύλακες).
• Ενημέρωση πάνω στις τελευταίες πληροφορίες (από τους επόπτες).
• Προετοιμασία μέσων κίνησης και σκύλων περιπολίας. (Προσοχή: Το προσωπικό ιδιωτικής ασφάλειας μπορεί να χρησιμοποιήσει σκύλους μόνο εντός της περιμέτρου της επιχείρησης ή του οργανισμού που έχει την ευθύνη ασφάλειας και προστασίας).
• Συντονισμό επικοινωνιών και προϊδεασμό των μελών της περιπόλου για την περίπτωση βίαιης αντιπαράθεσης.

Υπευθυνότητες και καθήκοντα των περιπολιών
Αντικειμενικός σκοπός είναι πάντα η ασφάλεια, η προστασία, η ακεραιότητα της ζώνης ευθύνης της περιπολίας, παράλληλα με το σεβασμό ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων των προσώπων της περιοχής και των προσώπων που θα υποστούν έλεγχο. Η ακεραιότητα της ζώνης ευθύνης αφορά και τη συνδρομή σε περίπτωση που κινδυνεύουν άτομα είτε λόγω φυσικών φαινομένων είτε εξ αιτίας πυρκαγιάς ή τεχνολογικού ατυχήματος κ.λπ. αναλόγων περιστάσεων. Η συντριπτική παρατήρηση, ακοή, όσφρηση, είναι όπως είπαμε σημαντικές παράμετροι, όπως επίσης και η συνεργασία με τη δημόσια δύναμη (αν πρόκειται για περιπολία ιδιωτικής ασφάλειας ή εγγύτατης ασφάλειας ΝΠΔΔ ή εξωτερικής φρούρησης καταστημάτων κράτησης ή δημοτικής αστυνομίας). Συνεργασία απαιτείται και με άλλους φορείς ασφάλειας, αν πρόκειται για συνοριοφύλακες, στρατιωτικές περιπόλους «μέσα από την περίμετρο», λιμενική δύναμη στη ζώνη ευθύνης της κ.λπ. Εξίσου σημαντικός είναι ο εφοδιασμός με τον κατάλληλο εξοπλισμό (αλεξίσφαιρα γιλέκα, εξοπλισμό οπτικού ελέγχου, εξοπλισμό επικοινωνιών και πρώτων βοηθειών, χάρτες και πυξίδα, τροφή και νερό, είδη ιματισμού και υπόδησης για άσχημες καιρικές συνθήκες κ.ά.), όπως επίσης και ο έλεγχος και η προετοιμασία του μέσου κίνησης (αυτοκινήτου, ταχύπλοου, ελικοπτέρου) και η επιβεβαίωση επάρκειας καυσίμων. Χρειάζεται ακόμα επανεπιβεβαίωση του τι δικαιούστε να πράξετε σύμφωνα πάντοτε με το Νόμο. Προκειμένου για περιπολίες σε παραμεθόριες περιοχές, πρέπει να φροντίσετε να ενημερωθείτε για το περιεχόμενο των επικυρωμένων διεθνών συμβάσεων που αφορούν στην περιοχή αυτή, ενώ μετά το πέρας της υπηρεσίας κάνετε αναφορές, έστω και αρνητικές.
Κατά την εκτέλεση μιας περιπολίας απαγορεύονται η εγκατάλειψη της ζώνης ευθύνης πριν τη λήξη της περιπολίας, η αλλαγή της αποστολής αυθαίρετα, ο φωτισμός σημείων της επικράτειας γειτονικής χώρας ή η είσοδος σ’ αυτήν (προκειμένου για συνοριοφύλακες), το κάπνισμα και το άναμμα φωτιάς. Από την άλλη πλευρά, επιτρέπονται: Η αλλαγή του δρομολογίου προκειμένου να σωθεί ανθρώπινη ζωή, η εγκατάλειψη της ζώνης περιπολίας σε περίπτωση ξαφνικής ασθένειας ή τραυματισμού μέλους της περιπόλου ή σε περίπτωση ακραίων φυσικών φαινομένων, φυσικής καταστροφής, πυρκαγιάς. Σε όλες τις περιπτώσεις να αναφέρετε και να ειδοποιείτε άμεσα τους υπεύθυνους.

Στα πλαίσια μιας περιπολίας, οι Επιχειρησιακές κινήσεις που πρέπει να γίνονται είναι οι εξής:

• Αργός βηματισμός, προσοχή στους ήχους, οσμές μη συμβατές με το περιβάλλον και παρατήρηση 360 μοιρών (αν είναι δυνατόν).
• Κίνηση όπως αυτή του κυνηγού ή του «κομάντο» και προσοχή στο να μην απομακρυνθούν τα μέλη της περιπόλου, το ένα από το άλλο.
• Συχνός έλεγχος της «πίσω» περιοχής.
• Προσοχή πού πατάτε. Αποφύγετε περιοχή όταν καταλαβαίνετε ότι το έδαφός της είναι «μαλακό».
• Μην αφήνετε σημάδια, σαν αυτά που ψάχνετε (σπασμένα κλαδιά, σκουπίδια, αναποδογυρισμένες πέτρες κ.λπ.).
• Αναγνώριση επικίνδυνων τομέων της περιοχής.
• Μην κινηθείτε σε περιοχή, αν δεν την έχετε ερευνήσει οπτικά.
• Να γνωρίζετε πού βρισκόσαστε την κάθε φορά και το τι υπάρχει κοντά σας. Αυτό θα σας διευκολύνει σε κατάσταση ανάγκης, π.χ. κάλυψη.
• Συχνή επικοινωνιακή επαφή και αποφυγή θορύβου επικοινωνιών.
• ¶σκηση στην επικοινωνία με τα πλωτά ή εναέρια μέσα, με τη χρήση κινήσεων του σώματος.
• Στη λιμναία ή ποτάμια περιπολία, διαλέξτε στρατηγικά σημεία επιτήρησης ή στη λίμνη ή τον ποταμό ή στις όχθες. Αν η λίμνη ανήκει σε περισσότερες χώρες, απαιτούνται: οριοθέτηση της ζώνης σας με «σημαδούρες», ενημέρωσή σας όσον αφορά τα κείμενα των διακρατικών συμφωνιών.

Στην περίπτωση τώρα εναέριων ερευνών, ακολουθούνται τα εξής πρότυπα, ανάλογα με την περιοχή προστασίας, επιτήρησης ή αναζήτησης:

• Της «οφιώδους κίνησης» (για ευθείς μεγάλους χερσαίους άξονες).
• Της «έρευνας βασικής γραμμής» (παραλλαγή της προηγούμενης. Αντί των κυκλικών κινήσεων γίνονται γωνιώδεις δίπλα στο χερσαίο άξονα).
• Της «ποτάμιας διακλάδωσης» (έρευνα παραπόταμων, με άξονα αναφοράς το κύριο ποτάμι).
• Της «έρπουσας γραμμής» (οι εναέριες κινήσεις μοιάζουν να σχηματίζουν μαίανδρο). Πρόκειται για παραλλαγή της «Οφιώδους Κίνησης» και της «έρευνας βασικής γραμμής».
• Της «κυκλικής έρευνας» (περιστροφή γύρω από ένα σημείο, κορυφή βουνού, για παράδειγμα).
• Του «τετραγώνου που συνεχώς μεγαλώνει» ή του «κύκλου που συνεχώς μεγαλώνει».
• Των «παράλληλων και σε αντίθετη φορά, ευθειών».
• Της «βεντάλιας» (κίνηση από το κέντρο – σημείο ενδιαφέροντος, όπως η τελευταία γνωστή θέση αγνοουμένων – προς την περιφέρεια κυκλικού τομέα και αντίθετα). Ο κυκλικός τομέας υπολογίζεται να καλύπτει όλες τις πιθανές κατευθύνεις, σε βαθμό μεγαλύτερο απ’ ότι οι αγνοούμενοι – για παράδειγμα – θα μπορούσαν λογικά να καλύψουν.
• Συνδυασμένες έρευνες με όλα τα μέσα (χερσαία, υδάτινα, εναέρια) ή συνδυασμός ανά δύο, ανάλογα την περιοχή.

Συνοψίζοντας
Η «σταθερή παρουσία» αφορά και τη δημόσια δύναμη και το επιχειρησιακό προσωπικό στην παροχή υπηρεσιών ιδιωτικής ασφάλειας. Στοχεύει στον «υπερκερασμό» της εγκληματικής ενέργειας, πριν εκδηλωθεί. Προτού δηλαδή να γίνει το πέρασμα στην πράξη, αποδυναμώνει την εξέλιξη της παράνομης πράξης. Πρόκειται για σκακιστική κίνηση.
Είναι σύμφωνη με τη φιλοσοφία προστασίας των ανθρώπινων δικαιωμάτων, επειδή δεν είναι βίαιη και δεν περιέχει καταναγκασμό. Αποστερεί την ευκαιρία. Εφόσον λοιπόν αυτή εξουδετερώνεται, οι παράγοντες προδιάθεσης δεν μπορούν να λειτουργήσουν από μόνοι τους. Ακόμα και σχεδιαζόμενες για καιρό ένοπλες ενέργειες ματαιώθηκαν, όταν οι «κινήσεις» των δραστών στο στάδιο προετοιμασίας έγιναν αντιληπτές («οι φύλακες τους το έδωσαν να το καταλάβουν»). Στην προετοιμασία, στον προϊδεασμό και στη συνεχή επιμόρφωση των μελών των περιπόλων, ο ρόλος των "security managers" πρώτης γραμμής είναι ζωτικός (επόπτης ασφαλείας για τα ιδιωτικά μέτρα και την εγγύτατη ασφάλεια, π.χ. ΝΠΔΔ και υπαξιωματικοί, ανθ/στές και κατώτεροι αξιωματικοί για τη δημόσια δύναμη). Μάλιστα, αναδεικνύει έναν άλλο ρόλο τους. Αυτόν του συστηματικού εκπαιδευτή των θεμάτων ασφαλείας

ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

(1)  Σύμφωνα με HALE, στο «Police Patrol and Management» σελ. 109, Νέα Υόρκη, 1981.
(2)  KING G.D. "The Patrol Operation", σελ. 27, ΗΠΑ, 1977.
(3)  MASSIE R, "Μέγας Πέτρος» σελ. 508, εκδ. ΚΑΡΡΕ, Αθήνα, 1987.
(4)  BOTHA, COETZEE, Van VUUREN, 1989, University of South Africa, παραβάλλετε: ΒΙΤΣΑ Ελένη «Αστυνομική Επιθεώρηση», Απρίλιος 1999 και PURPURA, ΚΥΡΙΑΚΑΚΗ: «Εγχειρίδιο Security», σελ. 605 – 620, εκδ. ΙΩΝ, Αθήνα, 2005.
(5)  Φανταστείτε την παράσταση της σχέσης αυτής, σαν τον ακόλουθο διάλογο σε μία συνάντηση φύλακα (Φ) και προστατευόμενου (Π).
Π: Θέλω τη βοήθειά σου. Φοβάμαι μη γίνω θύμα εγκληματικής πράξης.
Φ: Είμαστε τρεις σε αυτή τη σχέση. Εγώ ο Φ, εσύ ο Π. και το έγκλημα. Διάλεξε
με τίνος το μέρος είσαι. Με όποιου το μέρος θα πας, αυτός θα επικρατήσει. Είσαι ο αποφασιστικός παράγοντας των ψυχικών δυνάμεων.
Π: Έρχομαι με το μέρος σου.
Φ: Ας ξεκινήσουμε την προσπάθεια μαζί.
(6)  Υπηρεσία εναέριων μέσων (Ν. 2334/95).
(7)  Η αίσθηση αυτή λέγεται «Τζάγκερνοτ» (το όνομα προέρχεται από θεότητα των Ινδιών).
(8)  Σχετ. Ν. 2332/95. Επίσης Π.Δ. 23/2002 για τη Δημοτικής Αστυνομία, Αρ. 2, Α. 24 «Έλεγχος τήρησης διατάξεων που αφορούν στην αλιεία στα εσωτερικά ύδατα κ.λπ.».
(9)  Λέων Στ΄ ο Σοφός (865 – 912). Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, με εξαιρετική μόρφωση και αξιοσημείωτο νομοθετικό έργο.