Στρατηγική αντιμετώπισης κρίσεων με τη βοήθεια των μοντέλων PESTLE – SEPSET

Ως όρος, η λέξη στρατηγική έχει μια παράδοση στρατιωτική και σύμφωνα με την κλασική θεωρία αποτελεί μια καθαρά πολεμική στρατιωτική δραστηριότητα – είναι δηλαδή  ο τρόπος με τον οποίο οι στρατηγοί χρησιμοποιούν τις δυνάμεις τους για να κερδίσουν πολέμους.

Σύμφωνα με αυτή την παραδοσιακή χρήση, ως στρατηγική νοούνταν οι στρατιωτικοί ελιγμοί προκειμένου να φτάσουν οι δυνάμεις στο πεδίο της μάχης, ενώ η τακτική κατείχε τη δράση όταν οι δυνάμεις βρίσκονταν σε εμπλοκή.

Χρύσα Καλτσώνη

Κοινωνική Εγκληματολόγος – Εγκληματολογική Ψυχολόγος

εξειδίκευση στη διαχείριση κρίσεων των ενόπλων δυνάμεων

Καθηγήτρια στην Αστυνομική Ακαδημία 

Η στρατηγική επομένως έχει ως στόχο τη σωστή χρήση της εμπλοκής για τον επικείμενο στόχο κατάκτησης και κατ’ επέκταση τον σκοπό του πολέμου. Ως εκ τούτου, ο υπεύθυνος που χαράζει την στρατηγική, είναι σημαντικό να καθορίζει εξ αρχής τον στόχο για το σύνολο της επιχειρησιακής πλευράς του πολέμου, ο οποίος θα είναι σύμφωνος με τον σκοπό του.

Για τον σχεδιασμό όμως και την ανάλυση της κατάλληλης στρατηγικής χρησιμοποιούνται συγκεκριμένα μοντέλα, έτσι ώστε να μπορούν να παρέχονται συγκεκριμένες πληροφορίες. Σε αυτά συγκαταλέγονται τα μοντέλα PESTLE – SEPSET.

Όλοι οι επιτυχημένοι ηγέτες θα πρέπει να έχουν την ικανότητα να μπορούν να ερμηνεύουν τα ευρήματα και να καθορίζουν μια σαφή κατεύθυνση, να μετατρέπουν την ανάλυση σε δράση μέσω δομημένων αποφασιστικών πρωτοβουλιών και τρίτον, να μπορούν να προωθούν τον μετασχηματισμό παρά τις εξωτερικές αβεβαιότητες που μπορεί να προκύπτουν. Ο ηγέτης είναι πολύ σημαντικό να διαθέτει ξεκάθαρο όραμα και να έχει ικανότητες σχεδιασμού και υλοποίησης στο πλαίσιο των στρατηγικών αλλαγών. Εκτός αυτού, ο ρόλος του ηγέτη είναι καθοριστικός για να μπορέσει να γίνει η μετατροπή της ανάλυσης σε πραγματική δράση.

Εργαλείο στρατηγικής για την κατανόηση του περιβάλλοντος    

Το μοντέλο PESTLE είναι ένα αναλυτικό εργαλείο και έχει σκοπό να λειτουργεί ως στρατηγικό πλαίσιο σχεδιασμού και ανάλυσης για τη μελέτη του μικροπεριβάλλοντος και του μακροπεριβάλλοντος και την ανάπτυξη της στρατηγικής σκέψης. Το PESTLE είναι μια έννοια που χρησιμοποιείται ως εργαλείο στρατηγικής με σκοπό την παρακολούθηση του περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιείται η αποστολή ή σχεδιάζεται να ξεκινήσει μια νέα επιχείρηση – αποστολή.  Για δεκαετίες αναφέρονται διάφορα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της εφαρμογής του μοντέλου PESTLE.

Όσον αφορά τα πλεονεκτήματα, το PESTLE είναι απλό και εύκολο στην κατανόηση και τη χρήση, βοηθά στην καλύτερη κατανόηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, ενθαρρύνει την ανάπτυξη της στρατηγικής σκέψης, όπως επίσης βοηθά στη μείωση των επιπτώσεων των μελλοντικών επιχειρησιακών απειλών. Το μοντέλο PESTLE μπορεί να βοηθήσει έναν οργανισμό να προβλέψει πιθανές μελλοντικές δυσκολίες και να αναλάβει δράση για την αποφυγή ή την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών τους. Από την άλλη πλευρά, υποστηρίζεται ότι το PESTLE έχει και κάποια μειονεκτήματα. Δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να υπεραπλουστεύσουν τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται. Εκτός αυτού, μπορεί εύκολα να παραλειφθούν σημαντικά δεδομένα, για αυτό και είναι σημαντικό να επικαιροποιείται τακτικά έτσι ώστε να είναι αποτελεσματικό. Απαιτεί επίσης από τους χρήστες να έχουν πρόσβαση σε πηγές δεδομένων που μπορεί να είναι χρονοβόρες και δαπανηρές.

Για αυτούς τους λόγους που αναφέρθηκαν, οι χρήστες είναι σημαντικό να λαμβάνουν υπόψιν τους τόσο τα πλεονεκτήματα όσο και τα μειονεκτήματα του μοντέλου. Αυτός είναι ο ρεαλιστικός τρόπος και είναι πάντα καλύτερο να εξετάζεται κάθε εργαλείο που χρησιμοποιείται σε κάθε διαδικασία ως προς την αντικειμενικότητα και κατ’ επέκταση αποτελεσματικότητά του.

Μια αναβαθμισμένη έκδοση στρατηγικής ανάλυσης

Το SEPSET αποτελεί μια τροποποιημένη έκδοση του PESTLE για λόγους στρατιωτικούς – ασφάλειας. Η διαχείριση της άμυνας βρίσκεται στο μεταίχμιο της στρατηγικής της πολιτικής εθνικής ασφάλειας, της εκστρατείας και της στρατηγικής ηγεσίας. Η στρατηγική προοπτική είναι υποχρεωτική για τη διαδικασία διαχείρισης της άμυνας. Προϋποθέτει διαρκή κριτική αξιολόγηση και τροποποίηση για να διασφαλιστεί η πληρότητα της ανάλυσης και η αποδοχή κάθε στρατηγικής απόφασης από τους εσωτερικούς και εξωτερικούς ενδιαφερόμενους. Από στρατιωτική άποψη, η στρατηγική περιλαμβάνει τον σχεδιασμό και τη διεύθυνση μαχών ή εκστρατειών σε ευρεία κλίμακα, δηλαδή την ευθύνη του στρατηγού. Το PESTLE είναι μια τέλεια τεχνική για την ανάλυση του περιβάλλοντος. Η ανάλυση PESTLE επικεντρώνεται παραδοσιακά σε έξι σημαντικά επίπεδα. Οι πολιτικοί παράγοντες ασκούν μεγάλη επιρροή στις οικονομικές και διοικητικές διαδικασίες. Οι διεθνείς σχέσεις, η εθνική ασφάλεια και η στρατηγική προσέγγιση μιας χώρας, και επίσης οι προτιμήσεις τους σε τοπικό και περιφερειακό πλαίσιο.

Το PESTLE ή SEPSET είναι μια αναλυτική τεχνική – εργαλείο η οποία είναι πολύ λειτουργική για την κατανόηση των κοινωνικών, πολιτικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών και τεχνολογικών συνθηκών που την περιβάλλουν. Κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία πρέπει να ελέγχεται μέσω μιας στρατηγικής ανάλυσης. Τα στελέχη επιχειρήσεων άμυνας θα πρέπει να έχουν κατά νου ποια στρατηγική και ποιες στρατηγικές υποχρεώσεις καθορίζουν τις υφιστάμενες αλληλεπιδράσεις, αλλά και τον δυναμισμό αυτών των στοιχείων. Η στρατηγική θα πρέπει να αποτελεί το πλαίσιο για τη διατήρηση της σύνθεσης όλων των στοιχείων. Το PESTLE – SEPSET είναι όπως το SWOT ένα αναλυτικό εργαλείο. Είναι διαφορετικό να αναλύεται κάτι, διαφορετικό να αλλάζει ή να μετασχηματίζεται. Η κατανόηση δεν επιφέρει αυτομάτως τη διαδικασία της αλλαγής. Κάθε αλλαγή έχει σχέση με το σθένος και το θάρρος. Οι ισχυροί και χαρισματικοί ηγέτες είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν προοδευτικές αλλαγές και μετασχηματισμούς με βάση τις επιστημονικές και ρεαλιστικές τους αναλύσεις.

Ο κρίσιμος ρόλος του Ηγέτη

Η επιτυχία στη στρατηγική απαιτεί συνδυασμό διορατικότητας, αποφασιστικότητας και προσαρμοστικότητας. Για την επιτυχία του σκοπού, είναι απαραίτητη η ικανότητα να μπορεί να «υπερβαίνει» κανείς το παρόν, να σχεδιάζει το μέλλον και να μπορεί να προσαρμόζεται στις εκάστοτε συνθήκες. Το ίδιο σημαντικό είναι η αναγνώριση του γεγονότος ότι η αληθινή ηγεσία δεν περιορίζεται στην ανάλυση, αλλά απαιτεί δράση και σθένος έτσι ώστε να γίνονται οι αναγκαίες τροποποιήσεις – όταν αυτό είναι απαιτητό. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η στρατηγική σκέψη και η ηγετική δράση αποτελούν τη βάση της επιτυχίας όχι μόνο σε περιόδους σταθερότητας, αλλά και σε περιόδους κρίσης.

Στην πραγματικότητα, το μέλλον ανήκει στους ηγέτες που θα έχουν τη σοφία να σχεδιάζουν μακροπρόθεσμα, έχοντας καθαρό όραμα, ξεκάθαρο στόχο, θα έχουν αποσαφηνίσει την κουλτούρα της επιχείρησης – οργανισμού – υπηρεσίας που εκπροσωπούν, καθώς επίσης θάρρος και αποφασιστικότητα να αναλαμβάνουν κινδύνους και να ενεργούν όταν η κατάσταση το απαιτεί.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Boal, K. B., & Hooijberg, R. (2000). Strategic leadership research: Moving on. The Leadership Quarterly, 11(4), 515-549.

Brownlee, L., & Shoomaker, P. J. (2004). From the army leadership. The US Army War College Quarterly: Parameters, 34(2), 12.

Christodoulou, A., & Cullinane, K. (2019). Identifying the main opportunities and challenges from the implementation of a port energy management system: A SWOT/PESTLE analysis. Sustainability, 11(21), 6046.

Cook, M. L., Dorff, R. H., Jablonsky, D., Roskin, M. G., Nation, R. C., Marcella, G., … & Gibish, J. E. (2001). US Army War College guide to strategy. Strategic Studies Institute.

Crossan, M. M., Fry, J. N., & Killing, J. P. (2004). Strategic analysis and action. Pearson Prentice Hall.

Davies, B. J., & Davies*, B. (2004). Strategic leadership. School leadership & management, 24(1), 29-38.

Hosmer, L. T. (1982). The importance of strategic leadership. The Journal of business strategy, 3(2), 47.

Freedman, L. (2015). Strategy: A history. Oxford University Press.

Grant, R. M. (2024). Contemporary strategy analysis. John Wiley & Sons.

Pickton, D. W., & Wright, S. (1998). What’s swot in strategic analysis?. Strategic change, 7(2), 101-109.

Porter, M. E., & Kramer, M. R. (2006). Strategy & society. The link between competitive advantage and corporate.

Rastogi, N., & Trivedi, M. K. (2016). PESTLE technique–a tool to identify external risks in construction projects. International Research Journal of Engineering and Technology (IRJET), 3(1), 384-388.

Stern, N., & Stern, N. H. (2002). A strategy for development. World Bank Publications.