Πηγές των Κινδύνων – Αιτίες και Περιοχές

Η οριοθέτηση και διαχείριση των κινδύνων αποτελεί διαχρονικά τη βασική πτυχή της έννοιας της ασφάλειας. Παλιότερες και νέες προσεγγίσεις δείχνουν το δρόμο αποτύπωσης των πηγών των κινδύνων στο σημερινό περιβάλλον.

Κοινό «paper» των :

Σπυρίδωνος Κυριακάκη (CCO, CCI, Senior Security Advisor), Αναστασίου Γερασιμάτου (Crisis Management Certified Specialist),

Ελπίδας Δάλλα (Δικηγόρου LLM, Θεσσαλονίκης),

Νικολάου Αγγελινιού (Deputy head of security service at the Bank of Greece, Accredited Supreme Security and Critical Crisis Manager, Μέλος του Ε.Ι.ΔΙ.Κ.ΚΑ.),

Γεωργίου Τσούπα, (Καθηγητή Μ.Ε. Πληροφορικής, Αξιωματικού Καταδρομών σε εφεδρεία, Μέλος του Ε.Ι.ΔΙ.Κ.ΚΑ.), Δημητρίου Καραπάνου (Αξιωματικού εν ενεργεία Πολεμικού Ναυτικού, Συμβούλου Πολιτικής Προστασίας, Μέλος του Ε.Ι.ΔΙ.Κ.ΚΑ.),

Κωνσταντίνου Διμπινούδη (Διευθυντικού Στελέχους και Εκπαιδευτή Ασφαλείας, Μέλος του Ε.Ι.ΔΙ.Κ.ΚΑ.),

Διονυσίας Σδρέγα (Επικεφαλής Εθελοντικής Ομάδας).

Προλεγόμενα

Το Ελληνικό Ινστιτούτο Διαχείρισης Κρίσεων και Καταστροφών (Ε.Ι.ΔΙ.Κ.ΚΑ.) https://www.hellenicinstitute.gr/ ανάπτυξε και υλοποιεί από το 2020 έως σήμερα, ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα (επιμορφωτικό project) με τίτλο «Οικογενειακός Σχεδιασμός Εκτάκτου Ανάγκης και Ασφάλειας».

Η ανάπτυξη συντελέστηκε στο πνεύμα του κωδικοποιημένου νόμου 3879/2010 με τις τελευταίες αλλαγές από τον από το Νόμο 4763/2020 και ιδιαίτερα στο πλαίσιο του άρθρου 2 παράγραφος 5 του ν.3879/2010, για την άτυπη μάθηση.

Το συγκεκριμένο project, παρακολούθησαν επαγγελματίες και επιστήμονες των πεδίων «Πολιτικής Προστασίας», «Ιδιωτικής Ασφάλειας» και «Νομικής». Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης εκπαίδευσης συν-αποφασίστηκε η συγκρότηση ενός «paper» για τις «Αιτίες και Περιοχές – Πηγές των Κίνδυνων, ενόψει εντοπισμού από τους σπουδαστές νέας περιοχής «εκπόρευσης», για τις οποίες παρατηρείται ότι, έχουμε συνεχώς νέες οριοθετήσεις. Τούτο, προς τον σκοπό συγκρότησης μιας αφετηρίας γενικής ενημέρωσης, ακόμη και των μελών της κάθε οικογένειας, και ανάλογα με την ηλικία τους.

Οι Πρώτες Προσεγγίσεις

Κίνδυνος, είναι η «Σπάθη του Δαμοκλή», που επικρέμεται και απειλεί κάθε στιγμή με δυνητικά θανατηφόρο βλάβη (επικίνδυνη όπως την χαρακτηρίζει το Ποινικό Δίκαιο). Περιέχει το στοιχείο, της πιθανότητας και δημιουργεί συνθήκη μεγάλης απειλής. Εάν η συνθήκη τελεσφορήσει, τότε ανάλογα το μέγεθός και τη σφοδρότητά της εκδήλωσης, θα προκύψουν βλάβες, σε πρόσωπα, περιουσίες, φήμη και περιβάλλον. Δυσάρεστες και σε όποιον τις πληροφορείται, μακριά ακόμη και από τον τόπο εκδήλωσης, του κινδύνου.

Η ιδέα της συστηματικής μελέτης των κινδύνων, αναπτύχθηκε στο Πανεπιστήμιο «Marquette» (το πρώτο ιδιωτικό πανεπιστήμιο, των ΗΠΑ, που ιδρύθηκε το 1881). Ιδρύθηκε ως «Marquette College» στις 28 Αυγούστου 1881, από τον John Henni, τον πρώτο Αρχιεπίσκοπο της Αρχιεπισκοπής του Milwaukee. Αρχικά παρουσιάστηκε ως Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα, αποκλειστικά για άνδρες… αλλά αργότερα ήρθη αυτός ο περιορισμός. Σημειώνεται ότι το 1803, το πανεπιστήμιο του «Brandford» άνοιξε τις πόρτες του στις γυναίκες φοιτήτριες και το 1837 έγινε πανεπιστήμιο αποκλειστικά για γυναίκες.

Τελικά το «Marquette» έγινε το πρώτο Καθολικό Πανεπιστήμιο στον κόσμο, το 1909.

Όμως το 1907, το συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο συζήτησε και αποφάσισε τη δημιουργία ενός είδους μεταπτυχιακού προγράμματος, θα λέγαμε σήμερα, με γνωστικό αντικείμενο τη λεγόμενη «Hospital Administration». Κάποιοι από τους ιθύνοντες έθιξαν το ζήτημα της μελέτης των κινδύνων, προκειμένου να το συνδέσουν με τη διαχείριση παθόντων από τους κινδύνους. Ύστερα από επεξεργασία του θέματος κατέληξαν στη δημιουργία ενός επιπλέον μαθήματος που οριστικοποιήθηκε διεθνώς ως «Risk Management».

Προτυποποίηση του Risk Management

Την ιδέα του μαθήματος την υιοθέτησαν πολλά πανεπιστήμια και κολέγια ανά τον κόσμο αλλά και ο Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης (ISO / International Organization for Standardization / Έδρα Γενεύη και 163 χώρες μέλη, Δίκτυο 172 εθνικών φορέων τυποποίησης). Ο ISO, δημιούργησε το διεθνές πρότυπο ISO 31000 το 2009 (Guide 73/2009). Αναθεωρήθηκε το 2018 και επιβεβαιώθηκε το 2023.

Το συγκεκριμένο πρότυπο δεν πιστοποιείται. Παρέχει αρχές και κατευθυντήριες γραμμές για την αποτελεσματική διαχείριση του ρίσκου (Risk Management). Περιγράφει μια γενική προσέγγιση στη διαχείριση ρίσκων, η οποία μπορεί να είναι διαφορετικών τύπων (χρηματοοικονομικοί, λειτουργικοί, στρατηγικοί κ.α.) και μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε οργανισμό, ανεξάρτητα από το μέγεθος, τη δραστηριότητα ή τον τομέα του.

Το πρότυπο παρέχει ορολογία και έννοιες για τη συζήτηση της διαχείρισης του ρίσκου. Τα πρότυπα ISO για την ασφάλεια, την ασφάλεια και τη διαχείριση κινδύνων, βοηθούν τους οργανισμούς να προστατεύουν τους ανθρώπους, τα περιουσιακά στοιχεία και τις πληροφορίες σε διάφορους τομείς.

Όλοι οι δρώντες και ο ISO μέχρι σήμερα, αναφέρουν ότι οι πηγές, άρα και περιοχές από όπου εκπορεύονται οι κίνδυνοι είναι τέσσερις. Μάλιστα επειδή είχαν το ίδιο αρχικό «Π»/«Ρ»… τις ονόμασαν τα τέσσερα «Ρ» και τις καθόρισαν ως ακολούθως.

Πηγές των Κινδύνων.

1. (Εγκαταστάσεις).
2. People. (Άνθρωποι).
3. Products. (Προϊόντα).
4. (Διαδικασίες).

Οι συντάκτες του προτύπου, ISO 22301/2012 (για την επιχειρηματική συνέχεια και την αντοχή της) John Lark, Grant Purdy, John Fraser, και ο αναθεωρητής Valentin Nikonov/2019, δηλώνουν ότι η ανάγκη, που οδήγησε στη δημιουργία του προτύπου, ήταν η διαπίστωση ότι το 50% των μικρομεσαίων επιχειρήσεων παγκοσμίως, δεν ξεπερνούν τα πέντε χρόνια ζωής, λόγω της επέλευσης διαφόρων κινδύνων. Διατήρησαν τα λεγόμενα 4 «Ρ»

Οι Νεότερες Προσεγγίσεις

Την 18 Μαρτίου 2016, ο Σπυρίδων Μ. Κυριακάκης, πρόσθεσε άλλα πέντε «Ρ»… κάνοντας μία ανακοίνωση στο πλαίσιο διάλεξής του , στο 4^ο Συνέδριο Security Project, («Ασφαλείς Πόλεις»).

Ειδικά στην εισήγησή του, για τις πηγές των κινδύνων στο αστικό περιβάλλον, σε διάφορες συνθήκες, πρόσθεσε επίσης τα :

5)  Physical Phenomena (Φυσικοί Κίνδυνοι).

6)  Pandemic (s) (Πανδημία/ες).

7)  Polis (από την ιστοριογραφία, που χρησιμοποιείται στην αγγλική, για να δηλώσει τις Αρχαίες Ελληνικές «Πόλεις – Κράτη». Πρόκειται για το Αστικό περιβάλλον).

8)  Polemos (πάλι από την ιστοριογραφία, που χρησιμοποιείται στην αγγλική, ως ο πατέρας της «Αλαλά» της θεότητας, που σήμαινε και σημάδευε είτε τον θρίαμβο για τη νίκη, είτε την παρόρμηση για επίθεση. Πηγή: Απόσπασμα από Διθυράμβους του Πινδάρου). Δάνειο του όρου, από Gaston Bouthoul και Louise Weiss, που ίδρυσαν το «l’Institu te Français de Polémologie», περί το 1945.

9)  Politics (Πολιτικές). Δηλαδή σταθερές αποφάσεις, πολλές φορές με τη μορφή αποφάσεων εφαρμογής νόμων, εγκυκλίων, που ρυθμίζουν καταναγκαστικά, τις υποχρεώσεις και τις διαδικασίες λειτουργίας, των επιχειρηματικών μονάδων, που τις αφορούν.

Δεν κατέστη όμως, μέχρι σήμερα η στοιχειοθέτηση της περίληψης στα πρότυπα ISO-31000 και φυσικά στα ISO-22301 και λοιπά πρότυπα του τομέα διαχείρισης κινδύνων. Οι λόγοι ήταν η απαιτούμενη μεγάλη προσπάθεια και από συνεργάτες και ο απαιτούμενος μεγάλος χρόνος δοκιμών εφαρμογής και αξιολογήσεων μετρήσεων. Μείναμε στην διατύπωση της ιδέας.

Την επεκτείναμε όμως στην περιοχή του 10ου «Ρ». Επεξεργαστήκαμε ένα άρθρο της δικηγόρου κυρίας Ελπίδας Δάλλα, που στάλθηκε για δημοσίευση στο περιοδικό Security Manager στις 30 Οκτωβρίου 2024 και δημοσιεύθηκε στο τεύχος 113 του συγκεκριμένου επαγγελματικού και επιστημονικού περιοδικού.

Υποκινούμενοι λοιπόν, από το συγκεκριμένο paper, και κατόπιν συζητήσεων και επεξεργασίας, στους χρόνους που αναφέραμε στην αρχή, προσθέσαμε το 10^ο «Ρ». Αφορά στην Parent Violence (by violent parent / τομέας «domestic violence»).

Ευελπιστούμε και ευχόμαστε όπως στο Ε.Ι.ΔΙ.Κ.ΚΑ. ενσκήψουν συνθήκες τέτοιες, που θα επιτρέψουν την επεξεργασία των λοιπών έξι (6) «Ρ». Δηλαδή τη συγκρότηση ομάδων εργασίας, το σχεδιασμό ανάπτυξης των ερευνών, τη στοιχειοθέτησή τους, την τελική τους αξιολόγηση και τη εισήγηση προς έγκριση, στον ISO. Επίσης να δυνηθούμε στη συνακόλουθη δημιουργία, αντίστοιχων διεθνών προτύπων.

Διευκρίνιση: Το παρόν συζητήθηκε και άρχισε να συντάσσεται, πριν την κατακλυσμιαία ειδησεογραφία για τον κατηγορούμενο στην Ελλάδα, για ενδοοικογενειακή βία, αστυνομικό. Δηλαδή, κατά την εκπαιδευτική διαδικασία μέσω της πλατφόρμας «zoom», στις ημερομηνίες, Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2024, Δευτέρα 25 Νοεμβρίου 2024, Τετάρτη 27 Νοεμβρίου 2024, Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου 2024, Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2024 και Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου 2024.