H εξέλιξη του επαγγέλματος του Εγκαταστάτη Συστημάτων Ασφάλειας

Από τα πρώτα βήματα …στο Σύγχρονο Περιβάλλον!

*Άρθρο στο πλαίσιο του ειδικού αφιερώματος για το σύγχρονο ρόλο των τεχνικών συστημάτων ασφάλειας του τεύχους 107

Βασίλειος Καρναχωρίτης

Διευθυντής Σπουδών COORDINATORS group

Ιστορική αναδρομή

Το ζήτημα της Ασφάλειας ανάγεται ιστορικά σε κύριο μέλημα του ανθρώπου από τη στιγμή που εμφανίζεται στην γη, καθώς συνδέεται άρρηκτα με το βασικό ένστικτο της επιβίωσης. Από την ώρα που ο άνθρωπος οργανώνεται σε κοινωνίες και αποκτά περιουσιακά ανταλλάξιμα στοιχεία, εμφανίζεται στο προσκήνιο η ανάγκη προστασίας και εξασφάλισης της ζωής αλλά και της ύλης. Από την ίδια στιγμή ο άνθρωπος αρχίζει να μελετά μεθόδους και “συστήματα προστασίας”, έναντι ανθρωπογενών ή μη κινδύνων. Χρησιμοποιώντας τη διαθέσιμη τεχνολογία συστηματοποιεί τις μεθόδους ασφάλειας, οι οποίες συνεχώς εξελίσσονται. Είτε πρόκειται για την χρήση πτηνών, αντί των σύγχρονων σειρήνων, κατά την προσπάθεια παραβίασης μιας περιμέτρου, όπως πρωτοσυναντάται το 300π.Χ. στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ή για αυτοματοποιημένα κλειδώματα θυρών με πύρους, όπως το 1700 μ.Χ. στην Αγγλία, γεγονός είναι ότι ο άνθρωπος αναζητά στην εκάστοτε διαθέσιμη τεχνολογία λύσεις για να καλύψει την διαχρονική του ανάγκη για προστασία.

Μαζί με αυτά τα μέσα γεννιέται και η ειδικότητα του εφευρέτη-εγκαταστάτη-συντηρητή συστημάτων ασφαλείας. Η σύγχρονη μορφή του επαγγέλματος πρωτοδιαμορφώνεται τον 19ο αιώνα όπου η ανάπτυξη μητροπόλεων πυροδοτεί την αστική εγκληματικότητα, την ίδια στιγμή που συντελείται η ανακάλυψη του ηλεκτρικού ρεύματος. Επιχειρηματίες, όπως ο Holmes στην Ν. Υόρκη, αφουγκράζονται την ανάγκη του κοινού και αγοράζουν τις πρώτες πατέντες ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας από εφευρέτες και τις προωθούν στο ευρύ κοινό. Η επιτυχία των πρώτων ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας προκαλεί την επιχειρηματική όρεξη των εμπόρων, οι οποίοι χρησιμοποιούν την φαντασία τους και γεννούν πολλές ιδέες γύρω από το θέμα, ζητώντας από τεχνίτες και εφευρέτες να βρουν τρόπο να τις υλοποιήσουν. Μια τέτοια ιδέα αποτελεί την έναρξη και λειτουργία του πρώτου κέντρου λήψης σημάτων ασφαλείας το 1877 στη Βοστώνη, που συνδέεται μάλιστα και με την αστυνομία, μέσω τηλεφωνικών γραμμών. Είναι σαφές λοιπόν ότι το επιχειρείν και το εμπόριο, σπεύδουν να καλύψουν τις καταναλωτικές ανάγκες και αποτελούν διαχρονικά καταλύτη εξέλιξης και αναβάθμισης των συστημάτων ασφαλείας.

Η προτεραιότητα του ανθρώπινου παράγοντα στη σύγχρονη εποχή

Σήμερα το επάγγελμα του εγκαταστάτη συστημάτων ασφαλείας έχει πρωτίστως ανθρωπιστικό χαρακτήρα παρά τεχνολογικό. Η αποστολή του είναι η ικανοποίηση της ανάγκης του να αισθάνονται οι καταναλωτές ασφαλείς στις οικίες τους, τις εργασίες τους κ.ο.κ.. Αυτή την κατεύθυνση τεκμηριώνει και η πολιτεία από τη στιγμή που αδειοδοτεί τους εγκαταστάτες ως στελέχη Ιδιωτικών Επιχειρήσεων Παροχής Υπηρεσιών Ασφαλείας, και όχι απλά ως τεχνικά στελέχη. Η τεχνολογία χρησιμοποιείται στο σύγχρονο περιβάλλον από τον εγκαταστάτη ως εργαλείο για την επίτευξη αυτής της αποστολής. Στην περίπτωση που ο ανθρώπινος παράγοντας τρέχει για να προλάβει την τεχνολογία, παραμερίζοντας τις πραγματικές ανάγκες του καταναλωτή, τότε και ο εγκαταστάτης παρεκκλίνει της αποστολής του και γίνεται λιγότερο επαγγελματίας.

Ο βασικός ρόλος του εγκαταστάτη είναι η διασύνδεση των ανθρωπίνων αναγκών με τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα ασφάλειας, ρόλος που δεν έχει απομακρυνθεί από την ιστορική αφετηρία του. Η ευθύνη του όμως έχει αυξηθεί. Όσο πιο διαθέσιμη και προσβάσιμη είναι η τεχνολογία στα χέρια του καταναλωτή, τόσο περισσότερο χρειάζεται κάποιος εξειδικευμένος και καταρτισμένος για να μελετήσει και να παρέχει μια αποδοτική και εφαρμόσιμη λύση στον τομέα της Ασφάλειας.

Ανάγκη για προστασία του επαγγέλματος

Στις ημέρες μας υπάρχει μια καταναλωτική απειλή. Η εύκολη πρόσβαση για τον οποιοδήποτε στην πληροφόρηση, παρόλο που συχνά είναι αφιλτράριστη, καθώς και στην προμήθεια υλικών, που στο παρελθόν διατίθεντο με αυστηρότερες διαδικασίες μόνο σε επαγγελματίες, έχει οδηγήσει στην εμπλοκή ερασιτεχνών στην μελέτη και εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας, με οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις Συχνά τα όρια ανάμεσα στον εμπειρικό τεχνίτη και στον πτυχιούχο αδειούχο επαγγελματία εγκαταστάτη είναι θολά. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψιν και την εμπλοκή συναφών ,αλλά μη πιστοποιημένων επαγγελματιών, τότε γίνεται λόγος για αλλοίωση του επαγγέλματος.

Ο καταναλωτής δυσκολεύεται αφενός να ξεχωρίσει τις επαγγελματικές κατηγορίες και αφετέρου δεν κατανοεί πλήρως την συμβολή και την ανάγκη του εκπαιδευμένου, αδειούχου, επαγγελματία εγκαταστάτη. Με άλλα λόγια ο καταναλωτής συχνά αναρωτιέται “τι μου χρειάζεται ένας εγκαταστάτης συστημάτων ασφαλείας; αφού οποιοσδήποτε τεχνικός μπορεί να μου κάνει την ίδια δουλειά αρκεί να ξέρει από ηλεκτρονικά;”

Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι αυτή η, συχνά αλλοιωμένη, εικόνα εν μέρει οφείλεται και στη συμπεριφορά κάποιων μεμονωμένων περιπτώσεων εγκαταστατών, οι οποίοι πέφτουν σε επαγγελματικά σφάλματα. Είναι βέβαιο ότι οι πτυχιούχοι αδειούχοι εγκαταστάτες κατέχουν τις δεξιότητες και γνωρίζουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την άσκηση του επαγγέλματος, όπως ότι πρέπει στελεχώνουν την ομάδα τους μόνον με αντίστοιχους αδειούχους επαγγελματίες, ενώ μαθαίνουν να προβάλουν στους καταναλωτές την αξία και τη σημασία του εκπαιδευμένου και αδειούχου επαγγελματία.

Αναβάθμιση μέσω εκπαίδευσης

Η λύση για να ξεθολώσουν τα νερά είναι η αναβάθμιση, έννοια η οποία είναι συνδεδεμένη με την εκπαίδευση και την αδειοδότηση. Όχι μονον την προϊοντική εκπαίδευση και τα σεμινάρια αλλά την ολοκληρωμένη σπουδή. Η αλλαγή νοοτροπίας και η καθιέρωση μιας ενιαίας γλώσσας ποιοτικά στο επάγγελμα μπορεί να επιτευχθεί όταν έχουν μπει οι κατάλληλες βάσεις από το στάδιο των σπουδών των εγκαταστατών και όχι αργότερα. Ο κλάδος έχει την ευκαιρία να διαθέτει ένα αναγνωρισμένο και ολοκληρωμένο πρόγραμμα σπουδών, αυτό που προσφέρουμε στον αναγνωρισμένο οργανισμό Coordinators group, το οποίο πληροί τα επαγγελματικά και ακαδημαϊκά ποιοτικά standards και περιλαμβάνει τις γνώσεις που πραγματικά απαιτούνται για την κάλυψη των αναγκών των καταναλωτών, θεωρητικές και τεχνικές.

Ένα τέτοιο έργο, όπως αυτό του εγκαταστάτη συστημάτων ασφαλείας απαιτεί συνδυαστικές ικανότητες και δεξιότητες, οι οποίες χρειάζονται τον χρόνο και την δομή που διαθέτει ένα τέτοιο ακαδημαϊκό πρόγραμμά. Οι επαγγελματίες, υποψήφιοι ή υφιστάμενοι, δεν πρέπει να αποφεύγουν τον δρόμο της εκπαίδευσης από τους ειδικούς και οφείλουν να αναγνωρίζουν τη σημασία της αδειοδότησης, όχι μόνο για θεσμικούς λόγους, αλλά για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη του καταναλωτή.

Το επάγγελμα του εγκαταστάτη συστημάτων ασφαλείας είναι κυρίως ανθρωπιστικό, όπως προαναφέρθηκε. Είναι ο άνθρωπος που θα μας βοηθήσει να κοιμόμαστε πιο ήρεμα, να δουλεύουμε με λιγότερο άγχος, που θα προστατεύσει τους κόπους μιας ζωής, που θα μας προειδοποιήσει όταν πλησιάζει ο κίνδυνος. Ο εγκαταστάτης συστημάτων ασφαλείας είναι ο ¨γιατρός¨ της Ασφάλειας. Αξίζει κανείς να αναρωτηθεί: ¨Θα εμπιστευόμουν έναν γιατρό χωρίς πτυχίο να με εξετάσει, να με εγχειρίσει, να με θεραπεύσει;”

Πρόκειται για μία ειδικότητα που προσφέρει επαγγελματική αποκατάσταση, δυνατότητα υψηλών αμοιβών σε σχέση με το μέσο όρο, συνδυασμό με άλλες ειδικότητες, διασταύρωση τεχνολογικών λύσεων επιπέδου τεχνολογίας ΑΙ, smart και cloud. Το επάγγελμα έχει όλες τις προδιαγραφές και την ζήτηση για να χτίσει κάποιος καριέρα. Γιατί λοιπόν υπάρχει έλλειψη δυναμικού στις εταιρείες; Ίσως σε ένα βαθμό, να οφείλεται στο ότι ο καθένας προσπαθεί να ορίσει με τα δικά του πρότυπα το τι σημαίνει επαγγελματίας. Στην πραγματικότητα όμς τα πρότυπα είναι ήδη καθορισμένα και ξεκάθαρα σε θεσμικό επίπεδο, κάτι που γίνεται κατανοητό μέσα από την διαδικασία των σπουδών.

Το επάγγελμα πρέπει να γίνει κατανοητό και ελκυστικό, όχι μόνον για να προσελκύσει νέα πρόσωπα και να αντιμετωπιστεί η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού αλλά για να επιβιώσει ο θεσμός. Σε αντίθετη περίπτωση θα αντικατασταθεί από αυτοματοποιημένες διαδικασίες.

Αυτό επιχειρούμε να αλλάξουμε οι άνθρωποι της Coordinators group, τον τρόπο δηλαδή που πρέπει να αντιμετωπίζει ο ίδιος ο εγκαταστάτης συστημάτων ασφαλείας τον εαυτό του. Με έμφαση στον ανθρώπινο παράγοντα, παρέχοντας την μοναδική μας τεχνογνωσία και την εξειδίκευση στην ακαδημαϊκή εκπαίδευση και διαχείριση κινδύνων, “εξοπλίζουμε” την αγορά σταθερά με ικανούς απόφοιτους αδειούχους επαγγελματίες εγκαταστάτες. Είμαστε περήφανοι που συντελούμε σταθερά από το 1994 στην αναβάθμιση του επαγγέλματος των εγκαταστατών και είμαστε αισιόδοξοι ότι η αγορά θα λάβει τα μηνύματα και θα ανταποκριθεί στην ανάγκη των καταναλωτών για επαγγελματισμό. Σε μία τόσο μεταβαλλόμενη και εξελισσόμενη αγορά, όπου παράλληλα με την τεχνολογία εξελίσσονται και οι κίνδυνοι, το επάγγελμα του εγκαταστάτη αξίζει μόνον να αναβαθμίζεται. Ας μην ξεχνάμε ότι ο καταναλωτής πρέπει επιλέγει τον “ανθρωπο” εγκαταστάτη πρώτα και το σύστημα μετά, όπως ακριβώς ο ασθενής επιλέγει πρώτα τον γιατρό και μετά την θεραπεία.

*(Πηγή Ιστορικών Στοιχείων: Coordinatots e-library, www.ptyxio.gr 2023)