Προστατεύοντας την περίμετρο κρίσιμων υποδομών

Πως θα πετύχουμε την αποτροπή παράνομων εισβολών

 Οι χώροι και οι εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας και κρίσιμων υποδομών, όπως για παράδειγμα οι εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας εκτίθενται σε πλήθος κινδύνων και απειλών, ενώ αξιοσημείωτο είναι, πως οι απόπειρες βανδαλισμών και δολιοφθορών αυτών των ζωτικών και στρατηγικών, κρατικών περιουσιακών στοιχείων έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια. Οι κλοπές μετάλλων και άλλες εγκληματικές ενέργειες σε βάρος αυτών των εγκαταστάσεων είναι ίσως το κυριότερο πρόβλημα και στη χώρα μας. Ο παγκόσμιος κορυφαίος κατασκευαστής λύσεων ανίχνευσης OPTEX με μια αναφορά του αποτυπώνει τις απαιτήσεις περιμετρικής προστασίας, ειδικά για αυτούς τους χώρους. 

Επιμέλεια: Νέστωρας Πεχλιβανίδης

  Οποιαδήποτε επίθεση ή παραβίαση μιας εγκατάστασης απαιτεί γρήγορη και αποτελεσματική αντίδραση, ωστόσο, στην περίπτωση των οργανισμών κοινής ωφέλειας αυτό καθίσταται επιβεβλημένο, όχι μόνο λόγω του κόστους της δολιοφθοράς, αλλά και των ευρύτερων επιπτώσεων στην ασφάλεια της κοινωνίας. Για παράδειγμα, μια εγκληματική ενέργεια σε έναν υποσταθμό ρεύματος, θα μπορούσε να αφήσει μια τεράστια περιοχή χωρίς ηλεκτρικό δίκτυο ή ακόμα χειρότερα αν κάποιος παραβιάσει την αποκλεισμένη περιοχή επεξεργασίας υδάτων και προβεί σε τρομοκρατική ή άλλη εγκληματική ενέργεια, τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι καταστροφικά.

Ίσως μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις κατά το σχεδιασμό ενός συστήματος ασφαλείας είναι ο αριθμός και το μέγεθος των χώρων που προορίζονται για παρακολούθηση. Ορισμένοι είναι σίγουρα εξαιρετικά μεγάλοι, και συνεπώς διαθέτουν μεγάλη περίμετρο προς φύλαξη, ενώ άλλοι, αν και μικρότεροι, χαρακτηρίζονται ως ιδιαίτερα κρίσιμοι. Επιπλέον, οι εγκαταστάσεις  κοινής ωφέλειας βρίσκονται συχνά σε απομακρυσμένες περιοχές, όπως για παράδειγμα οι πυλώνες και οι μετασχηματιστές υπερυψηλής τάσης, ενώ συχνά είναι αντιμέτωπες με ακραίες καιρικές συνθήκες.

Ως εκ τούτου, οι ψευδείς συναγερμοί είναι ένα ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι ομάδες ασφαλείας. Στο ίδιο πλαίσιο, οι σύγχρονές τεχνολογίες ανίχνευσης εισβολών προσφέρουν μία οικονομικά αποδοτική λύση για την προστασία της περιμέτρου παρέχοντας αξιόπιστους συναγερμούς και ειδοποιήσεις σε περίπτωση παραβίασης και μια πιο αποτελεσματική απόκριση, ακόμα και σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας κάθε είδους.

Προστασία μικρών και μεσαίων περιμέτρων

Οι αισθητήρες καλωδίων οπτικών ινών είναι μία από τις προτιμώμενες επιλογές για την ενίσχυση της περιμετρικής ασφάλειας μικρότερων εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας, όπως μικρές μονάδες τηλεπικοινωνιών, ηλεκτρικοί σταθμοί ή αντλιοστάσια νερού. Συνήθως τοποθετημένοι στο φράχτη (ή περιστασιακά στον τοίχο) οι αισθητήρες μπορούν να ανιχνεύσουν τυχόν επιθέσεις εναντίον τους. Μια μονάδα επεξεργασίας συναγερμού (Alarm Processing Unit – APU) θα στείλει έναν παλμό λέιζερ πάνω από το καλώδιο οπτικών ινών και θα αναλύσει την αλλαγή στο μοτίβο παρεμβολών κατά μήκος του καλωδίου, επιτρέποντάς του να ανιχνεύσει εάν κάποιος επιχειρεί να περάσει τον φράχτη ή τον τοίχο.

Οι αισθητήρες οπτικών ινών παρέχουν τη δυνατότητα διαχωρισμού της ανίχνευσης σε διαφορετικές ζώνες, έως 25, προγραμματισμένες σε κάμερες PTZ που μπορούν να ρυθμιστούν εκ των προτέρων κατά μήκος του ενσύρματου φράχτη. Το λογισμικό διαμόρφωσης επιτρέπει τη βαθμονόμηση για να συντονίσει οποιονδήποτε θόρυβο που θα μπορούσε να προκαλέσει συναγερμούς όχλησης, όπως αλλαγές καιρού, δονήσεις που προκαλούνται από τον άνεμο, κοντινή κυκλοφορία ή μικρά ζώα, από εκείνους που προκαλούνται από πραγματικές εισβολές, όπως κάποιος που σκαρφαλώνει ή κόβει το φράχτη. Ένα επιπλέον όφελος είναι η ευκολία εφαρμογής και το μειωμένο κόστος ιδιοκτησίας, καθώς οι οπτικές ίνες είναι εξαιρετικά ανθεκτικές και απαιτούν ελάχιστη συντήρηση.

Συστήματα εκπομπής υπέρυθρης (IR) ακτινοβολίας, όπως τα Optex SL Series, χρησιμοποιούνται ευρέως για την προστασία μικρών εγκαταστάσεων κοινής ωφέλειας. Πρόκειται ουσιαστικά για μέθοδο ενεργούς ανίχνευσης όπου ειδικοί πυλώνες με ενσωματωμένους πομπούς και δέκτες  υπέρυθρης ακτινοβολίας τοποθετούνται περιμετρικά μιας κρίσιμης εγκατάστασης και ανταλλάσσουν ασταμάτητα IR σήματα , η διακοπή των οποίων μεταφράζεται σε εισβολή και μπορεί να ενεργοποιηθεί ο συναγερμός.

Εγκαθίστανται στην κορυφή ενός τοίχου περίφραξης προκειμένου για την ανίχνευση παραβίασης εφόσον κάποιος κατάφερε να σκαρφαλώσει στον τοίχο. Θα μπορούσαν επίσης να αποτελέσουν μία επιπλέον γραμμή ηλεκτρονικής περίφραξης μπροστά από φράχτες ή συρματοπλέγματα.

Αξιοσημείωτο είναι πως τα προϊόντα της συγκεκριμένης σειράς διατίθενται και με ηλιακή τροφοδοσία για αυτόνομες εγκαταστάσεις σε απομακρυσμένες τοποθεσίες ενώ συνοδεύονται από πενταετή εγγύηση.

Οι παθητικοί αισθητήρες υπερύθρων (PIR-Passive Infrared) μεγάλης εμβέλειας, όπως αυτοί της σειράς REDWALL SIP, μπορούν να τοποθετηθούν σε στύλους περιμετρικά μιας εγκατάστασης ή ακόμα και εντός κτιρίων για να ανιχνεύουν την παραβίαση σε μεγάλους χώρους με εμβέλεια έως και 100 μέτρα. Πιο συγκεκριμένα, σε αντίθεση με τους ενεργούς αισθητήρες υπερύθρων, οι παθητικοί δεν εκπέμπουν κάποιο σήμα παρά ανιχνεύουν την υπέρυθρη ακτινοβολία  σε έναν συγκεκριμένο χώρο. Φυσικά, ο πιο  συνηθισμένος στόχος ανίχνευσης είναι το ανθρώπινο σώμα.

Οι παραπάνω αισθητήρες μπορούν να εντοπίσουν την εισβολή σε τρεις ζώνες ταυτόχρονα, ενώ σε συνδυασμό με ένα σύστημα βίντεο-επιτήρησης και λογισμικό διαχείρισης βίντεο (VMS-Video Management Software)είναι σε θέση να ‘’στρέψουν’’ τις κάμερες στο σημείο παραβίασης  ώστε να υπάρξει οπτική επαλήθευση του συμβάντος. Ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα της χρήσης ανάλογων ογκομετρικών αισθητήρων της σειράς REDWALL SIP,  είναι ότι δεν υπάρχουν τυφλά σημεία και οι προηγμένες ρυθμίσεις τους μπορούν να προσαρμόζονται αυτόματα στη θερμοκρασία περιβάλλοντος και στις συνθήκες φωτισμού, ώστε να διασφαλίζεται μηδενική αποτυχία. Τέλος, αξιοσημείωτο είναι πως οι ασύρματοι αισθητήρες SIP έχουν πολύ μικρή κατανάλωση ισχύος ενώ μπορούν να λειτουργήσουν και με μπαταρία, η οποία συνοδεύει κάθε συσκευή, προσφέροντας τη δυνατότητα για εύκολη εγκατάσταση ακόμα και σε απομακρυσμένες τοποθεσίες με περιορισμένη παροχή ρεύματος.

Προστασία μεγάλων περιμέτρων

Στον αντίποδα, όταν πρόκειται για την προστασία μεγάλων εγκαταστάσεων όπως για παράδειγμα των ατμοηλεκτρικών σταθμών, ή των εγκαταστάσεων επεξεργασίας υδάτων, τότε, η προστασία της περιμέτρου αναμφίβολα αποτελεί μεγάλη πρόκληση, καθώς πρόκειται για περιφράξεις χιλιομέτρων.

Μία σύγχρονη τεχνολογική τάση που έρχεται να δώσει απάντηση στο ζήτημα των μεγάλων αποστάσεων υλοποιείται και πάλι με οπτικές ίνες. Εδώ όμως πρόκειται για δυνατότητα και επιπλέον ‘’σημειακής  ανίχνευσης’’ επιτρέποντας στο προσωπικό ασφαλείας να γνωρίζει, σε πραγματικό χρόνο, πού ακριβώς λαμβάνει χώρα η παραβίαση της ασφάλειας, γεγονός που με τη σειρά του καθιστά τη διαδικασία οπτικής επαλήθευσης σημαντικά ταχύτερη, καθώς οι κάμερες μπορούν να ‘’κοιτάξουν’’ ακριβώς στο σημείο της παραβίασης.

Πρόκειται ουσιαστικά για αισθητήρες ήχου (DAS-Distributed Acoustic Sensors), που υλοποιούνται μέσω οπτικών ινών και μπορούν να επιδείξουν ακρίβεια σημειακής ανίχνευσης με απόκλιση μερικών μέτρων ακόμα και για περιφράξεις 100 χλμ. Η αρχή λειτουργίας βασίζεται στο φαινόμενο σκέδασης Rayleigh. Εν προκειμένω, μια οπτοηλεκτρονική συσκευή είναι συνδεδεμένη με τα τερματικά των οπτικών ινών, μέσω των οποίων διαδίδεται ένα ακουστικό σήμα. Οποιαδήποτε σημειακή διαφοροποίηση του σήματος(σκέδαση), μεταφράζεται από τον αισθητήρα ως ‘’σημειακή ανίχνευση’’ με εντυπωσιακά αποτελέσματα ακόμα και σε πολύ μεγάλες αποστάσεις αλλά και σε σκληρά περιβάλλοντα.

Για ανάλογες εφαρμογές, το DAS System Echopoint που σύντομα θα λανσαριστεί σε Ευρώπη, Μ. Ανατολή και Αφρική, θα είναι κατάλληλο τόσο για εγκατάσταση επάνω σε υπάρχουσα περίφραξη, η ακόμα και για υπόγειες εφαρμογές. Θα παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας εικονικών ζωνών για την διαίρεση της περιμέτρου σε εύκολα διαχειρίσιμες περιοχές ενώ παράλληλα δύναται να διαχωρίσει και το είδος των εισβολών όπως για παράδειγμα αν πρόκειται για αναρρίχηση σε κάποια περίφραξη ή διάτρηση τοίχου ή τέλος τον ανθρώπινο βηματισμό.

Αυτήν την στιγμή όμως, σίγουρα ένα αποτελεσματικό και δοκιμασμένο στο πεδίο, σύστημα ‘’σημειακής ανίχνευσης’’ είναι αυτά της σειράς REDSCAN LiDAR, που προσδιορίζει τις ακριβείς συντεταγμένες των εισβολέων ενώ αναγνωρίζει το μέγεθος, την ταχύτητα αλλά και την απόσταση ενός κινούμενου στόχου. Μπορεί να δημιουργήσει διαφορετικές ζώνες ανίχνευσης και να ρυθμίσει την ευαισθησία για κάθε μία ανάλογα με το επίπεδο κινδύνου. Η σειρά REDSCAN Pro είναι ουσιαστικά ένας αισθητήρας LiDAR(Light Detection and Ranges) μεγάλης εμβέλειας που μπορεί να τοποθετηθεί κάθετα για να δημιουργήσει έναν εικονικό τοίχο ή οριζόντια για να δημιουργήσει μια εικονική οροφή, προστατεύοντας μεγάλες περιοχές έως και 100 m με έναν μόνο αισθητήρα, ενώ με το κατάλληλο λογισμικό διαχείρισης βίντεο (VMS) είναι δυνατός και ο ακριβής εντοπισμός των συντεταγμένων του σημείου παραβίασης.

Ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό του REDSCAN Pro είναι το δυναμικό φιλτράρισμα συμβάντων. Πρόκειται ουσιαστικά για λειτουργία που επιτρέπει τη δημιουργία συμβάντων με βάση μια συγκεκριμένη λογική. Για παράδειγμα, για αισθητήρα που είναι εγκατεστημένης σε φράχτη και ελέγχει την κάθετη διάσταση, είναι δυνατό να δημιουργηθούν δύο περιοχές ανίχνευσης, μία στο κάτω μισό του φράχτη που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως προειδοποίηση και μία στο πάνω μισό του φράχτη που θα σημάνει συναγερμό καθώς  ένας εισβολέας σκαρφαλώνει πάνω από αυτόν.

Αντίθετα, εάν ο αισθητήρας εγκατασταθεί για οριζόντια ανίχνευση, το REDSCAN μπορεί να ανιχνεύσει ένα άτομο που περπατάει προς την περιοχή, ενεργοποιώντας έναν προ-συναγερμό, και όταν το άτομο βρίσκεται πολύ κοντά στον φράχτη, ενεργοποιώντας έναν “συναγερμό”.

Το πιο σημαντικό βήμα κατά το σχεδιασμό αποτελεσματικής περιμετρικής προστασίας είναι η εκτίμηση του κινδύνου ασφαλείας και του χρόνου απόκρισης. Πόσο γρήγορα μπορεί ένας εισβολέας να αποκτήσει πρόσβαση σε μια κρίσιμη περιοχή; Πόσο γρήγορα μπορεί να πραγματοποιηθεί η οπτική επαλήθευση της εισβολής; Όπως πάντα, η ασφάλεια είναι μια συνεχής πρόκληση και η επιλογή της σωστής τεχνολογίας απαιτεί πρώτα μια αξιολόγηση των κινδύνων ασφαλείας, των λειτουργικών απαιτήσεων του χώρου και του μεγέθους της περιμέτρου.