Physical Security & Internet of Things

Το χθες, το σήμερα και το αύριο

Tο Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT) έχει γίνει σήμερα αναπόσπαστο μέρος πολλών διεργασιών και εφαρμογών σήμερα σε επαγγελματικό επίπεδο και όχι μόνο. Η αναβαθμισμένη  λειτουργικότητα που προσφέρει το IoT και οι συναφείς τεχνολογίες που μπορεί να υποστηρίζει όπως το AI επιδρούν καταλυτικά σε μια σειρά έργων και εφαρμογών διαμορφώνοντας ένα νέο τεχνολογικό οικοσύστημα. Σε αυτό το περιβάλλον δεν θα μπορούσε φυσικά να μην επηρεαστεί και η φυσική ασφάλεια και ειδικότερα ο τομέας της βίντεο-επιτήρησης.

Του Χρήστου Κοτσακά

Τη δεκαετία του ’80, μια εταιρεία που φέρει την ονομασία Axis, αναζητά νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες γύρω από ιδέες που θα κάνουν εξυπνότερη τη χρήση της δικτύωσης, του γνωστού μας connectivity. Αυτή η διαδικασία οδηγεί στην ανάπτυξη μιας σειράς νέων τεχνολογικών προϊόντων. Φτάνοντας στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ο ιδρυτής της Axis Communications, ο Martin Gren, βρίσκεται σε επαγγελματικό ταξίδι στο Τόκυο. Συναντά, τότε, έναν πελάτη που τον ρωτά αν θα μπορούσε να τον βοηθήσει να συνδέσει αναλογικές κάμερες στο δίκτυο. Και κάπου εκεί, ο Gren εντοπίζει ένα κενό στην αγορά – και μια ευκαιρία.

Συμπτωματικά, ένας από τους μηχανικούς της Axis, ο Carl-Axel Alm, εργάζεται εκείνη τη χρονική στιγμή πάνω σε ένα σύστημα πραγματοποίησης τηλεδιασκέψεων. Όταν επιστρέφει από την ιαπωνική πρωτεύουσα και βλέπει πάνω σε τι δουλεύει ο Alm, ο Gren θα πει: «ας καταργήσουμε τη χρήση του ως σύστημα για τηλεδιασκέψεις. Δεν πιστεύω σε αυτήν την αγορά και δεν ταιριάζει με την επιχειρηματική μας δραστηριότητα. Αλλά το υλικό σου είναι εξαιρετικό για τη δημιουργία μιας δικτυακής κάμερας, οπότε ας κάνουμε αυτό». Όλα τα στελέχη της εταιρείας συμφωνούν και η πρώτη IP Camera κυκλοφορεί το 1996. Μια νέα (και επαναστατική) τεχνολογική αγορά είναι γεγονός!

Σήμερα, έχουμε φτάσει σε μια διαφορετική -και πολύ πιο εξελιγμένη- εποχή: στην εποχή του Internet of Things (IoT – Διαδίκτυο των Πραγμάτων). Σύμφωνα με τα νεότερα στατιστικά δεδομένα, το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς που σχετίζεται με το IoT εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει έναν εντυπωσιακό σύνθετο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR), από το 2022 έως το 2028, της τάξεως του 29,4%. Κάπως έτσι, η αξία της συγκεκριμένης αγοράς αναμένεται πως θα φτάσει, από 483,28 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, σε 2270,42 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2028! Σημειώνεται πως το λεγόμενο «industrial» τμήμα της βιομηχανίας κυριάρχησε στην ανάπτυξη το 2021.

Φυσικά, υπήρξαν ανησυχίες – και εξακολουθούν να υπάρχουν. Ορισμένες βιομηχανίες (συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας) ήταν πιο αργές στην υιοθέτηση των δυνατοτήτων δικτύωσης, λόγω των ανησυχιών που προκύπταν από ένα απλό ερώτημα: «τι θα συμβεί όταν το δίκτυο βγει offline, όταν δεν υπάρχει πρόσβαση;». Σήμερα, τα δίκτυα που έχουμε στη διάθεση μας, μπορούν να χαρακτηριστούν εξίσου αξιόπιστα με τα ενσύρματα. Αξίζει κανείς να σκεφτεί πως, αυτή τη στιγμή, πολλά από αυτά παρουσιάζουν uptime που φτάνει στο 99,999%, που ισοδυναμεί με λίγα λεπτά διακοπής σε έναν ολόκληρο χρόνο. Με αυτό, μπορεί κανείς να πει πως πείθονται και οι πιο… δύσπιστοί!

Σημαντικά οφέλη

Σε κάθε περίπτωση, η επίδραση της ανάπτυξης του Internet of Things στον τομέα της φυσικής ασφάλειας (physical security) -όπως και σε άλλους τομείς- είναι σημαντική και αξιοσημείωτη. Οι connected συσκευές έχουν γίνει ο κανόνας και έχουν κατακλύσει την αγορά, προσφέροντας καινούργιες και συναρπαστικές δυνατότητες που ξεπερνούν κατά πολύ εκείνες που παρέχονται μέσω μιας «απλής» καταγραφής βίντεο. Περαιτέρω εξελίξεις, όπως η βελτίωση και η ευρεία αποδοχή των καμερών IP, βοήθησαν στην παρουσίαση καινοτομιών. Ορισμένες από αυτές: βελτιωμένα analytics, αυξημένη επεξεργαστική ισχύ και ανάπτυξη ανοικτών αρχιτεκτονικών.

Για παράδειγμα, αν εστιάσουμε στο θέμα της βιντεoεπιτήρησης, θα εντοπίσουμε σημαντική ανάπτυξη καινοτομίας, η οποία «πυροδοτείται» από την ενίσχυση του Internet of Things και άλλων έξυπνων τεχνολογιών. Τα έξυπνα monitors και αισθητήρες, σε συνδυασμό με τις αναδυόμενες δικτυακές λύσεις που παρέχουν υψηλές ταχύτητες, υπόσχονται να βελτιώσουν την απόδοση και τις δυνατότητες των συστημάτων. Κάπως έτσι, η τεχνητή νοημοσύνη (AI) και η βαθιά μηχανική μάθηση (ML) ενισχύουν την ισχύ των analytics. Είναι χαρακτηριστικό πως τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που έχουν εκπαιδευτεί αποτελεσματικά, επιτρέπουν την ανάπτυξη εκτεταμένων δικτύων επιτήρησης χωρίς την ανάγκη ανθρώπινης παρακολούθησης.

Τα συστήματα παρακολούθησης βίντεο IoT μπορούν να βοηθήσουν τους διαχειριστές εγκαταστάσεων να προσδιορίσουν εάν ένας συναγερμός έχει προκληθεί από πραγματικό συμβάν ασφάλειας ή από κάποια άλλη αιτία (ψευδοσυναγερμός)

Εφαρμογές ευρείας χρήσης

Στον κλάδο της φυσικής ασφάλειας, το IoT περιλαμβάνει κάμερες IP που βρίσκονται σε λειτουργία σε διάφορα σημεία. Οι εικόνες και τα μεταδεδομένα από αυτές τις κάμερες κοινοποιούνται μέσω του διαδικτύου και παρέχουν μια σημαντική πηγή δεδομένων. Εντούτοις, αυτές αποτελούν μόνο μία κατηγορία αισθητήρων, μεταξύ εκατοντάδων άλλων που μοιράζονται πληροφορίες εντός του «περιβάλλοντος», του οικοσυστήματος, που δημιουργεί το Internet of Things. Άλλα παραδείγματα περιλαμβάνουν δεδομένα από έλεγχο πρόσβασης που βασίζεται σε IP access controls, συστήματα ελέγχου για πυρκαγιές και παραβιάσεις κ.α. Οι κάμερες επιτήρησης δικτύου μπορούν να συνδεθούν και να λειτουργήσουν με οποιεσδήποτε συσκευές IoT όπως αισθητήρες θερμοκρασίας, αισθητήρες υγρασίας, αισθητήρες ανίχνευσης πυρκαγιάς κ.λπ.

Από την άλλη, τεχνολογίες ασύρματης επικοινωνίας, όπως το 5G και το IoT στενής ζώνης (NB-IoT), βελτιώνουν την ταχύτητα με την οποία οι ροές βίντεο διατίθενται σε μια σειρά εφαρμογών, τόσο σε εκείνες που ελέγχονται από ανθρώπους, όσο και σε εκείνες που ελέγχονται από κάποια μορφή τεχνητής νοημοσύνης. Η μειωμένη καθυστέρηση μετάδοσης βελτιώνει την απόδοση των συστημάτων βίντεο και την εμπειρία του χρήστη ενώ, παράλληλα, οι δυνατότητες διείσδυσης του σήματος που προσφέρει το NB-IoT επιτρέπουν την τοποθέτηση καμερών σε περιοχές που προηγουμένως ήταν απρόσιτες.

Κάπου εδώ, θα πρέπει να αναφερθούμε λίγο παραπάνω στα analytics, που έχουν δει δραματικές βελτιώσεις τα τελευταία χρόνια. Η αποτελεσματική ανίχνευση κίνησης παραμένει ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα χαρακτηριστικά που παρέχονται μέσω των analytics, με τις βελτιώσεις που έχουν έρθει από τη σύγχρονη τεχνολογία να τα καθιστούν έναν αξιόπιστο τρόπο ανίχνευσης πιθανών εισβολέων. Η ανίχνευση αντικειμένων παρουσιάζει, επίσης, άνοδο σε δημοτικότητα, μαζί με τις δυνατότητες εντοπισμού αυτοκινήτων, ζώων, ανθρώπων κτλ. Είναι πολύ σημαντικό να σημειωθεί ότι η πανδημία του Covid-19 οδήγησε σε ενδιαφέρουσες νέες χρήσεις, τόσο για τις συσκευές φυσικής ασφάλειας, όσο και για τα analytics.

Προκλήσεις Ασφάλειας

Πάντως, η συνδεδεμένη «φύση» των εφαρμογών IoT παρουσιάζει και προκλήσεις ασφάλειας που πρέπει να αντιμετωπιστούν για να μπορέσει, κάποιος, να εκμεταλλευτεί την πλήρη δυναμική της βελτιωμένης παρακολούθησης βίντεο. Κάθε έξυπνη διασυνδεδεμένη κάμερα, θα μπορούσε να αποτελέσει να αποτελέσει μια δίοδο επίθεσης, μέσω της οποίας οι hackers μπορούν, ενδεχομένως, να αποκτήσουν πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες και υπολογιστικούς πόρους. Οι κίνδυνοι δύναται να ελαχιστοποιηθούν με αλλαγή των παραμέτρων που σχετίζονται με την πρόσβαση, αλλά δεν μπορούν να εξαλειφθούν πλήρως. Οι χρήστες (και, κατ’ επέκταση, ολόκληρη η κοινωνία) καλούνται να συνυπολογίσουν τους κινδύνους και τα οφέλη.

Ανάλογα με τα σημεία στα οποία οι οργανισμοί χρησιμοποιούν τις συγκεκριμένες συσκευές, αυτές μπορεί να είναι ευάλωτες και σε φυσικές επιθέσεις. Οι εγκληματίες μπορούν ακόμη και να τις κλέψουν, μεταφέροντας τις σε κάποια άλλη τοποθεσία, ώστε να τις χακάρουν με την… ησυχία τους. Μερικές φορές, οι κατασκευαστές τους «διευκολύνουν» να αποκτήσουν πρόσβαση σε συσκευές IoT, με τα αυτοκόλλητα που τοποθετούν σε θήκες ή στο κάτω μέρος των προϊόντων, παρέχοντας προεπιλεγμένους κωδικούς πρόσβασης, διευθύνσεις IP και άλλες πληροφορίες. Η προστασία της συσκευής μπορεί, για παράδειγμα, να επιτευχθεί μέσω της τοποθέτησης της σε μια ασφαλή θήκη, με την παρεμπόδιση της πρόσβασης σε φυσικές θύρες και την ασφάλιση στη θέση της.

Σήμερα, οι συσκευές IoT που χρησιμοποιούνται για ασφάλεια, περιλαμβάνουν συστήματα όπως κάμερες παρακολούθησης, κλειδαριές, έξυπνα χρηματοκιβώτια, συστήματα συναγερμού για πυρκαγιές, συστήματα ελέγχου πρόσβασης και άλλες, που χρησιμοποιούνται κυρίως για την ασφάλεια μιας τοποθεσίας ή την πρόληψη κινδύνων. Αποτελούν ένα σημαντικό μέρος των πολλών συνδεδεμένων συσκευών που βρίσκονται, αυτή τη στιγμή, σε λειτουργία – και που αναμένεται πως θα πολλαπλασιαστούν μέσα στα επόμενα χρόνια. Σημειώστε πως υπάρχουν πάνω από 20 δισεκατομμύρια συσκευές IoT σε λειτουργία! Και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτές είναι απαραίτητες για τη φυσική ασφάλεια εκείνων που τις χρησιμοποιούν.

Με βλέμμα προς το μέλλον

Κοιτώντας προς το μέλλον, μπορούμε να «προβλέψουμε» τι μας επιφυλάσσει η επόμενη μέρα ρίχνοντας μια ματιά στις τάσεις του σήμερα. Για παράδειγμα, η ανάλυση της εικόνας είναι αναμενόμενο πως θα βελτιωθεί. Από τα 720p που είχαμε πριν από δέκα χρόνια, έχουμε φτάσει στα 1080p και, σε μερικά χρόνια, είναι φυσικό επόμενο πως θα δούμε 4K. Βελτιώσεις θα υπάρξουν και στην αποθήκευση – που αποτελεί ένα σημαντικό ζήτημα, καθώς μεγαλώνει η ανάλυση, άρα και τα μεγέθη των τελικών αρχείων. Και φυσικά, εξελίξεις αναμένονται και στο ζήτημα της κυβερνοασφάλειας, ακόμη και με νέες ρυθμιστικές απαιτήσεις. Τέλος, η ηθική θα έρχεται ολοένα και περισσότερο στο προσκήνιο.

Η παγκόσμια βιομηχανία του security σήμερα αναζητά νέους τρόπους για να αξιοποιήσει τον πλούτο της τεχνολογίας πέρα από τις παραδοσιακές λειτουργίες ασφάλειας και προστασίας για τη βελτιστοποίηση των έξυπνων λειτουργιών των κτιριίων. Η τεχνολογίες φυσικής ασφάλειας, μπορούν σήμερα να αποτελέσουν ευκαιρία ενίσχυσης της επιχειρηματικής δραστηριότητας μιας εταιρείας μέσα από καινοτομίες για ένα διευρυμένο φάσμα χρήσεων που μπορούν να  εξορθολογήσουν τις επιχειρηματικές λειτουργίες.

Στο επίκεντρο αυτής της προσέγγισης «πέρα από την ασφάλεια» είναι η υιοθέτηση και η εφαρμογή με βάση το αλληλένδετο σύστημα υπολογιστικών συσκευών, μηχανικών και ψηφιακών μονάδων που ονομάζεται το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT). Στην πραγματικότητα, το IoT είναι η κεντρική τεχνολογία γενικής εφαρμογής που επιτρέπει την ενσωμάτωση των συσκευών ασφάλειας μεταξύ τους αλλά και με άλλες υποδομές

Ο τομέας της φυσικής ασφάλειας έχει διανύσει πολύ δρόμο από το 1996 όταν, λίγο καιρό μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα, έκανε την εμφάνιση της στα ράφια των καταστημάτων η πρώτη IP Camera. Όπως σημειώνει, σε άρθρο του, ο ίδιος ο Martin Gren, ο δημιουργός, επί της ουσίας, αυτής της κατηγορίας συσκευών, «είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι αλλαγές, αν και σημαντικές, πραγματοποιήθηκαν μέσα σε κάτι περισσότερο από δύο δεκαετίες. Οι αλλαγές απαιτούν χρόνο – συχνά περισσότερο από ό,τι νομίζετε.

Ωστόσο, είναι αδύνατο να συγκρίνουμε τη θέση της βιομηχανίας σήμερα με τη θέση στην οποία βρισκόταν πριν από 25 χρόνια, χωρίς να εντυπωσιαστούμε. Η τεχνολογία έχει εξελιχθεί, οι ανάγκες των τελικών χρηστών έχουν αλλάξει και, ακόμη και σημαντικοί παίκτες του κλάδου, ήρθαν και παρήλθαν ανάλογα με την ικανότητά τους να συμβαδίζουν με την εποχή.

Η πανδημία επισήμανε το γεγονός ότι οι σημερινές συσκευές ασφαλείας μπορούν να προσφέρουν προστιθέμενη αξία με τρόπους που κανείς δεν είχε προβλέψει μόλις πριν από λίγα χρόνια, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ανοιχτής επικοινωνίας, της αξιόπιστης υποστήριξης των πελατών και της ηθικής συμπεριφοράς. Καθώς βαδίζουμε προς το μέλλον, οι οργανισμοί που συνεχίζουν να δίνουν προτεραιότητα σε αυτές τις βασικές αξίες, θα είναι από τους πιο επιτυχημένους».