Η ανάλυση της συμβολής των RPAS/UAV στην ερευνά και διάσωση καθώς και στη διαχείριση κρίσεων σε φυσικές καταστροφές

Σε ανθρωπογενείς φυσικές καταστροφές και γενικότερα σε περιπτώσεις διαχείρισης κρίσεων η γρήγορη λήψη και η άμεση αξιολόγηση πληροφοριών έχει τον σημαντικότερο ρολό για την αντίδραση των αρμοδίων κρατικών μηχανισμών στην προσπάθεια αντιμετώπισης κρίσεων.

Χρήστος Σερετίδης
MSc in Analysis and Management
of Man-made and Natural Disasters

Τα (μη επανδρωμένα αεροσκάφη) UAV/RPAS βάση των τεχνολογικών ιδιοτήτων πτήσης των οποίων έχουν, μας προσφέρουν νέες πολύτιμες και πολύ ενδιαφέρουσες προοπτικές στον τρόπο λήψης, συλλογής πολύτιμων δεδομένων μιας φυσικής καταστροφής που συμβάλουν στην διαχείριση και στην γρήγορή αντιμετώπιση της.

Η Χρήση RPAS/UAV στην παρακολούθηση των εξωτερικών συνόρων της ευρωπαϊκής ένωσης μπορεί να συμβάλλει αποτελεσματικά στη βελτίωση επίγνωσης του φαινόμενου της παράτυπης μετανάστευσης δίνοντας μας μια αποτελεσματική λύση στην αξιολόγηση πληροφοριών, και ως προς την πορεία καθώς και την εξέλιξη της μεταναστευτικής κρίσης.

Στον τομέα της εποπτείας συνόρων και της διαχείρισης καταστροφών τα πλεονεκτήματα των RPAS/UAV σε σχέση με προηγούμενες πρακτικές στο πεδίο, είναι, το κέρδος στο χρόνο αντίδρασης, στους ανθρώπινους πόρους, στις ομάδες άμεσης επέμβασης της ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής, στις αρμόδιες ελληνικές αρχές (Λιμενικό – Ναυτικό – Αστυνομία) καθώς και ομάδες διάσωσης, απαλλαγμένες από χρονοβόρα καθήκοντα συλλογής δεδομένων, στο να βοηθήσουν στις δράσεις έρευνας με πιο εμπεριστατωμένη και ακριβή καθοδήγηση χάρη στις προηγμένες δυνατότητες ανίχνευσης των RPAS/UAV.

Στο κοινό επιστημονικό άρθρο των Christos Seretidis, Dimitrios Billios and Michail Chalaris (Christos Seretidis et al., 2020) βασισμένο στα κοινά άρθρα των Tullio Joseph Tanzi, Madhu Chandra, Jean Isnard, Daniel Camara, Olivier Sebastien και Fanilo Harivelo, (Tanzi et al., 2016) γίνεται μία εκτενής παρουσίαση της χρήσης των RPAS/UAV κατά τη διάρκεια μία φυσικής καταστροφής, καθώς και η συνεισφορά τους στην λήψη πληροφοριών από τις αρμόδιες αρχές. Όταν μια φυσική καταστροφή εκδηλώνεται σε μια κατοικημένη περιοχή, απαιτείται μια γρήγορη και αποτελεσματική οργάνωση της ομάδας διαχείρισης καταστροφών, προκειμένου να υποστηριχθεί ο πληθυσμός ο οποίος επλήγη, να ελαχιστοποιηθεί ο αριθμός των θυμάτων και των τραυματιών καθώς και τον περιορισμό των οικονομικών συνεπειών της καταστροφής (Leaning & Guha-Sapir, 2013). Η παρακολούθηση και ανίχνευση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών στο έδαφος, πραγματοποιούνται κυρίως από εναέριους αισθητήρες, οι οποίοι υποστηρίζονται από μεγάλο αριθμό τεχνικών οργάνων (Tanzi & Lefeuvre, 2010), (Chandra, 2014).

Τα RPAS/UAV (μη επανδρωμένα αεροσκάφη) προσφέρουν σημαντική εξέλιξη στον τρόπο λήψης και διαβίβασης πληροφοριών κατά την διαχείριση κρίσεων και καταστροφών. Τα RPAS/UAV έχουν την ικανότητα να τροποποιούνται ανάλογα τον λόγο που θέλουμε να τα χρησιμοποιήσουμε. Η τεχνολογία που εφαρμόζεται επάνω στο σκάφος μας παρέχει πληθώρα δεδομένων, έτοιμα για χρήση και αξιολόγηση. Διάφορα είδη αισθητήρων, οπτικών αισθητήρων, ειδικοί ευαίσθητοι σένσορες είναι μερικές από αυτές τις τεχνολογίες. Το υψόμετρο πτήσης τους επιτρέπει υψηλότερη ποιότητα εικόνων και παρατήρησης, ενώ κατά τη διάρκεια έρευνας και διάσωσης, οι ομάδες άμεσης επέμβασης μπορούν να μεταφέρουν RPAS/UAV και να τα αναπτύξουν σε συνάρτηση με την τοποθεσία.

Σύμφωνα με τον ερευνητή στα σενάρια καταστροφών τα RPAS/UAV μπορούν να εκτελέσουν προγραμματισμένες διαφορετικές λειτουργίες με σκοπό την υποστήριξη και ανακούφιση στους πληγέντες. Οι λειτουργίες αυτές μπορεί να είναι η παροχή και υποστήριξη στην επικοινωνία, η κατασκευή χαρτών υψηλής ανάλυσης της περιοχής και την αυτόνομη αναζήτηση θυμάτων. Σε εκδηλώσεις φυσικών καταστροφών παρατηρείται η έλλειψη διατήρησης της επικοινωνίας καθώς τα δίκτυα δημοσίων υπηρεσιών επικοινωνίας είτε έχουν υποστεί βλάβες, είτε δεν υπάρχουν λόγω έλλειψης υποδομών σε απομακρυσμένες περιοχές. Ο στόχος της διατήρησης της επικοινωνίας σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης είναι σημαντικός αλλά παράλληλα και δύσκολος, τόσο στο συντονισμό της αντίδρασης των Εθνικών Φορέων και Αρχών καθώς και των ομάδων άμεσης επέμβασης – διάσωσης. Στην προσπάθεια διατήρησης της επικοινωνίας για την άμεση αντίδραση – ανακούφιση των πληγέντων περιοχών τα RPAS/UAV μπορούν να λειτουργήσουν ως προσωρινά σημεία κινητής πρόσβασης για την επέκταση της επικοινωνιακής κάλυψης σε πληγείσες περιοχές. Μέσω αυτής της λειτουργίας, το προσωπικό των δυνάμεων διάσωσης μπορεί να έχει μια πολύτιμη για την εκτέλεση της αποστολής επικοινωνία.

Μια ακόμα πολύτιμη δραστηριότητα που μπορεί να λάβει χώρα στο πεδίο των καταστροφών είναι η δημιουργία υψηλής ανάλυσης χαρτών όλων των πληγέντων από τις καταστροφές περιοχών. Σε κάθε φυσική καταστροφή υπάρχει πιθανότητα αλλαγών και νέων διαμορφώσεων σε πληγείσες περιοχές και σε συνεπεία των χαρτών των περιοχών αυτών. Μια από της ιδιότητες των RPAS/UAV είναι να μπορούν να πετάξουν στις πληγείσες περιοχές με 3D κάμερες και με τη βοήθεια GPS (Global Positioning Systems) και με τους προηγούμενους χάρτες ανάπλασης της περιοχής, δημιουργούν αυτόματα επικαιροποιημένους 3D χάρτες. Αυτοί οι χάρτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση και περαιτέρω έρευνα από το προσωπικό διαχείρισης κρίσεων, καθώς και για τον αντίκτυπο της καταστροφής στην περιοχή.

Ένα παράδειγμα είναι, η άμεση εντολή στο ποιοι δρόμοι πρέπει να παραμείνουν κλειστοί, ποιες είναι οι ασφαλείς διαδρομές για άμεση εκκένωση περιοχών αλλά και ποιοι είναι οι δρόμοι προσέγγισης στο επίκαιρο πεδίο της καταστροφής για της ομάδες διάσωσης και ανακούφισης του πληγέντα πληθυσμού. Εκτός των οπτικών αισθητήρων, τα RPAS/UAV δύναται να πραγματοποιήσουν υπέρυθρη σάρωση της περιοχής, χρήση ραντάρ διείσδυσης εδάφους ή συστηματική αναζήτηση κινητών τηλεφώνων μέσω ανίχνευσης της συγκεκριμένης ακτινοβολίας τους. Το τελευταίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αναζήτηση και διάσωση ατόμων που χάθηκαν ή είναι καλυμμένα και κινητοποιημένα από χαλάσματα. Στη συνέχεια αναλύεται μια πρόσθετη λειτουργεία των RPAS/UAV που μπορεί να φανεί εξαιρετικά χρήσιμη στη διαδικασία διαχείρισης μίας καταστροφής. Ένα RPAS/UAV θα πρέπει να έχει την ικανότητα να προσδιορίσει ομάδες ατόμων με ειδικές ανάγκες και να καθορίσει, για παράδειγμα, εάν είναι ενήλικες ή παιδιά. Για να επιτευχθεί αυτό οι (Apvrille et al., 2014) εργάστηκαν σε μια απλή αρχή βασισμένη στις τεχνικές κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης (CCTV): χρησιμοποιώντας έναν αλγόριθμο αναγνώρισης εικόνας, το σύστημα μπορεί να ανιχνεύσει ένα σχήμα σώματος και να σχεδιάσει ένα πλαίσιο οριοθέτησης. Αναλύοντας το μέγεθος και τη σχέση του αντικειμένου παρακολούθησης από ένα RPAS/UAV, μπορεί να γίνει χαρακτηρισμός ενός ατόμου. Αυτή η διάκριση έχει νόημα, διότι η υποστήριξη που πρέπει να παρέχουν οι ομάδες διάσωσης διαφέρει σημαντικά σε κάθε περίπτωση.

Επιπλέον, η παρακολούθηση συγκεκριμένης ομάδας μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό της ταχύτητας και της αναμενόμενης θέσης των ατόμων στο μέλλον. Βέβαια αυτή η λειτουργία ταξινόμησης πρέπει να συμμορφώνεται με τις διεθνείς και τοπικές δεοντολογικές πολιτικές και την κατά χώρα νομοθεσία. Κατόπιν, οι συγγραφείς του άρθρου προβαίνουν σε μια ανάλυση διαφόρων τεχνικών προδιαγραφών για τα RPAS/UAV και προτείνουν έναν σχεδιασμό αυτοματοποίησης ενός στόλου από RPAS/UAV, τα οποία θα ενεργούν χωρίς να χρειάζεται οι διασώστες να σπαταλούν το χρόνο τους για την καθοδήγηση των ιπτάμενων αυτών εργαλείων, αλλά θα μπορούν απρόσκοπτα να διενεργούν το έργο της διάσωσης. Ο προτεινόμενος σχεδιασμός σκοπεύει να διαθέτει στον κάθε φορέα η οργανισμό που απαιτεί τη χρήση RPAS/ UAV, ένα στόλο αυτόνομων Drones, με το πάτημα ενός κουμπιού, να σαρώσει την περιοχή και να συλλέξει χρήσιμες επιχειρησιακές πληροφορίες. Σε ένα σενάριο καταστροφής, οι τεχνικές αποθήκευσης – μεταφοράς-προώθησης μπορεί να είναι ο μόνος τρόπος για να μεταφερθούν σημαντικές πληροφορίες μεταξύ των υπολογιστικών στοιχείων. Τα Drones μπορούν να ανταλλάσσουν πληροφορίες μεταξύ τους αλλά σύμφωνα με το άρθρο και με άλλες σύγχρονες τεχνολογίες επιτήρησης και διάσωσης, ανάλογα με τη διαδρομή και τις στρατηγικές που ακολουθούν. Εάν, για παράδειγμα ένα RPAS/UAV του στόλου κινείται προς την κατεύθυνση του κέντρου επιχειρήσεων και λήψεως αποφάσεων, μπορεί να μεταφέρει τα μηνύματα άλλων αεροσκαφών που βρίσκονται εκτός σήματος μέχρι την τελική παράδοσή τους στον προορισμό (Lefeuvre & Tanzi, 2013). Μεταξύ όλων των υψηλής τεχνολογίας τεχνολογιών του αιώνα που διανύουμε, τα RPAS/UAV έχουν εντυπωσιακά υψηλές δυνατότητες για να προσφέρουν, και το σημαντικότερο οι γρήγορες και αποτελεσματικές λύσεις σε μια διαχείριση κρίσεων καθώς και έρευνας και διάσωσης με αντίξοες συνθήκες.