Τεχνολογίες Ασφάλειας στο Λιανεμπόριο

Οι έξυπνες λύσεις και η πολυδιάστατη αξία

 Πως η υλοποίηση έργων με έξυπνες τεχνολογικές λύσεις ασφάλειας μπορεί να βοηθήσει το κλάδο του λιανικού εμπορίου να ανταπεξέλθει στις προκλήσεις των καιρών και οι επενδύσεις σε αυτές τις λύσεις να αποκτήσουν ακόμα μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία;

Του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου

Χωρίς αμφιβολία οι παραδοσιακές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο λιανεμπόριο και διαθέτουν φυσικές εγκαταστάσεις, υφίστανται μεγάλες πιέσεις τα τελευταία χρόνια. Κλοπές, απώλεια τζίρου από διαδικτυακά καταστήματα, υψηλά λειτουργικά κόστη οδηγούν τις διοικήσεις των επιχειρήσεων να αναπροσαρμόσουν τις επιχειρηματικές στρατηγικές τους. Η υγειονομική κρίση λόγω του COVID-19 και ότι επακολούθησε δυσκόλεψε ακόμα περισσότερο το ήδη επιβαρυμένο περιβάλλον στο τομέα του λιανικού εμπορίου σε κάποιους όμως κλάδους – αφού σε ότι αφορά τα είδη πρώτης ανάγκης (τρόφιμα, κ.λπ.) υπήρξε μια εξαίρεση.

Μέσα σε αυτές τις δυσμενείς συνθήκες, υπάρχουν σήμερα λύσεις που βασίζονται στη τεχνολογία και μπορούν να βοηθήσουν ώστε οι επιχειρήσεις να ανταποκριθούν με επιτυχία σε όλες αυτές τις προκλήσεις.

Προκλήσεις και Λύσεις

Μια πολύ σημαντική παράμετρος για την επιτυχή πορεία μιας επιχείρησης, είναι φυσικά και η εξυπηρέτηση και εμπειρία πελατών που ειδικά για όσες δραστηριοποιούνται στο χώρο του λιανικού εμπορίου, πρέπει να είναι σε πολύ υψηλά επίπεδα. Όμως η προσπάθεια που γίνεται για μείωση του λειτουργικού κόστους οδηγεί κάποιες φορές σε μείωση του προσωπικού. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι με λιγότερους υπαλλήλους ένα κατάστημα οφείλει να είναι εξίσου ή και περισσότερο αποτελεσματικό, σε ότι αφορά τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τους πελάτες.

Μια άλλη καίρια παράμετρος είναι η πολιτική προώθησης προϊόντων (merchandising). Η λανθασμένη τοποθέτηση τους σε ένα κατάστημα μπορεί να οδηγήσει πελάτες σε άλλα καταστήματα ή να τους αποτρέψει από την αγορά προϊόντων τα οποία εν δυνάμει θα μπορούσαν να τα αγοράσουν και άρα να αυξήσουν το τζίρο του καταστήματος. Η βέλτιστη εκμετάλλευση της αγοραστικής δύναμης των πελατών είναι η πλέον βασική προϋπόθεση για την επίτευξη της μεγιστοποίησης των πωλήσεων ενός καταστήματος

Εδώ λοιπόν έρχεται η χρήση πληροφοριών που μπορεί να συλλέγουν σήμερα οι έξυπνες υποδομές ηλεκτρονικής ασφάλειας, με τη διασταύρωση στοιχείων από τις αναφορές πωλήσεων και τη διαχείριση των εγκαταστάσεων, ένας συνδυασμός που μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στον κοινό στόχο όλων των τμημάτων μιας επιχείρησης λιανεμπορίου, που δεν είναι άλλος από την αύξηση των πωλήσεων και της κερδοφορίας με το μέγιστο επίπεδο ασφάλειας και προστασίας σε όλα τα επίπεδα

Οι έξυπνες λύσεις ηλεκτρονικής ασφάλειας μπορούν πλέον να βοηθήσουν τους υπεύθυνους να εστιάσουν στις αδυναμίες και να ενισχύσουν τα δυνατά σημεία των καταστημάτων.

Πιο συγκεκριμένα, οι έξυπνες λύσεις αξιοποιούν τα διάφορα κανάλια εισροής δεδομένων από τις εφαρμογές επιτήρησης, τα συστήματα ελέγχου πρόσβασης αλλά και τα συστήματα συναγερμού. Όλες αυτές οι πληροφορίες μπορούν να αποβούν πολύ χρήσιμες για όσους δραστηριοποιούνται στο λιανεμπόριο σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να προσελκύσουν ακόμα περισσότερους πελάτες ανεξαρτήτως το είδος της επιχείρησης και παράλληλα προστατεύσουν τα καταστήματα από τους κινδύνους που υπάρχουν. Απευθύνονται δηλαδή είτε σε μικρά μεμονωμένα καταστήματα, είτε σε μεγάλες αλυσίδες με δίκτυο καταστημάτων είτε και σε συγκροτήματα καταστημάτων όπως εμπορικά κέντρα (malls) και εκπτωτικά χωριά (outlets).

Επένδυση προστιθέμενης αξίας με έξυπνες λύσεις ασφάλειας

Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι η επένδυση σε συστήματα ασφάλειας που θα μπορούσαν να μειώσουν τις κλοπές εντός των καταστημάτων είναι πολύ σημαντική και έχει θετικό αποτύπωμα. Όμως πολλοί λίγοι, σε ότι αφορά τη χρήση συστημάτων ασφαλείας, λαμβάνουν υπόψη τους και μια άλλη παράμετρος που έχει να κάνει με το πότε η συγκεκριμένη επένδυση θα αποσβεσθεί – το επονομαζόμενο Return of Investment (ROI). Σε ότι αφορά τα ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας αυτή η παράμετρος δεν συνυπολογίζεται μέχρι τώρα για έναν απλούστατο λόγο. Ότι τα συστήματα όταν τοποθετούνται έχουν ως βασικό στόχο μόνο μια συγκεκριμένη λειτουργία που έχει να κάνει με την ασφάλεια και την προστασία. Στη μεγάλη πλειοψηφία αυτών των έργων σήμερα, τα συστήματα ασφάλειας δεν χρησιμοποιούνται και για άλλους σκοπούς ούτε αξιοποιούνται οι άλλες δυνατότητες που έχουν, οι oποίες όμως μπορούν να βοηθήσουν και στο κυρίως αντικείμενο της επιχείρησης (core business).

Ο συνδυασμός όλων αυτών των λύσεων που περιλαμβάνουν χρήση έξυπνων συστημάτων επιτήρησης, συστημάτων διαχείρισης εγκαταστάσεων, εφαρμογών ανίχνευσης και ελέγχου πρόσβασης και με την βοήθεια των εφαρμογών IT, μπορεί να προσφέρει σημαντικά και σε άλλες καθημερινές λειτουργίες όπως: διαχείριση ουρών, καταμέτρηση ατόμων, αναφορές για την πληρότητα των καταστημάτων, βελτιστοποίηση του merchandising, αλλά και της διαχείρισης των αποθεμάτων (stock management). Όμως τα οφέλη δεν περιορίζονται μόνο στην καλύτερη επιχειρηματική λειτουργία αλλά επεκτείνονται και σε άλλους τομείς που σχετίζονται και με συμπίεση κόστους, όπως ενεργειακή εξοικονόμηση και συλλογή πληροφοριών για άλλα τμήματα της επιχείρησης όπως το νομικό τμήμα (για διαχείριση παραπόνων) και το τμήμα προσωπικού (καλύτερη επιτήρηση του χρόνου εργασίας των υπαλλήλων).

Επιστρέφοντας, όμως στον αρχικό σκοπό επένδυσης σε ηλεκτρονικά συστήματα ασφάλειας, δεν θα πρέπει να αμελούμε σε καμία περίπτωση ότι ο κλάδος του λιανεμπορίου είναι εξ ορισμού ένας κλάδος υψηλού κινδύνου για την ασφάλεια. Στα περισσότερα καταστήματα, τα προϊόντα που πωλούνται είναι εκτεθειμένα (ακόμα και σε καταστήματα με υψηλής αξίας προϊόντα όπως τα καταστήματα ηλεκτρονικών συσκευών). Αυτή η ευκολία πρόσβασης είναι φυσικό να προσελκύει πάντα κακόβουλες και παράνομες ενέργειες με στόχο την κλοπή των προϊόντων. Για το λόγο, αυτό άλλωστε, οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου ήταν από τις πρώτες που είχαν επιλέξει τη χρήση συστημάτων επιτήρησης. Συστήματα που μέχρι την εφαρμογή των τεχνολογιών ανίχνευσης βίντεο, δεν μπορούσαν να δράσουν προληπτικά Απλώς μετά την πραγματοποίηση ενός συμβάντος, θα έπρεπε οι υπεύθυνοι του χώρου να αφιερώσουν κάποιες ώρες, παρακολουθώντας τα καταγεγραμμένα βίντεο μήπως και εντοπίσουν κάποια χρήσιμη πληροφορία για να τη μεταβιβάσουν στις διωκτικές αρχές με άγνωστο αποτέλεσμα.

Οπότε η απλή πραγματικότητα είναι, ότι αν ένα σύστημα ασφάλειας δεν προσφέρει ένα λογικό χρόνο απόσβεσης τότε θα αντιμετωπίζεται πάντα ως μια επένδυση χαμηλής αξίας. Αυτό σημαίνει ότι σε καιρούς δύσκολους οικονομικά με σφιχτούς προϋπολογισμούς θα είναι πάντα δύσκολο να τεκμηριωθεί επαρκώς η ανάγκη για επένδυση σημαντικών ποσών σε αυτά τα συστήματα. Το θετικό πλέον είναι ότι με τη τεχνολογική ανάπτυξη και τις καινοτόμες λειτουργίες των συστημάτων ασφάλειας αυτό πλέον δεν ισχύει. Υπάρχει πλέον όλο το τεχνολογικό υπόβαθρο για την εμφάνιση έξυπνων λύσεων που θα δίνουν σημαντική προστιθέμενη αξία σε αυτά τα συστήματα.

Εστιάζοντας στην πρόληψη και τις επιπλέον δυνατότητες

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να εστιάζουμε στην «έξυπνη πλευρά» των συστημάτων ασφάλειας που μπορούν να προσφέρουν πρόληψη των εγκληματικών δράσεων στα καταστήματα λιανικής. Διότι όπως έχουμε δει και στο παρελθόν, με τις συμβατικές προσεγγίσεις είναι δύσκολο να προβλεφτούν με ακρίβεια οι διάφορες ενδεχόμενες απειλές. Με τη χρήση παλιότερων ηλεκτρονικών συστημάτων ασφάλειας, ήταν δύσκολη η πρόληψη παράνομων ενεργειών μέσα στους χώρους λιανικής πώλησης, είτε αυτές προέρχονταν από εξωτερικούς είτε από εσωτερικούς παράγοντες. Όπως επίσης ιδιαίτερα σημαντικό ήταν και ο έλεγχος εξωτερικά των καταστημάτων για βανδαλισμό (ειδικά τα καταστήματα που βρίσκονται στο κέντρο της Αθήνας έχουν υποφέρει πολλές φορές από τέτοιου είδους συμβάντα). Ακόμα και οι εγκληματίες διαφοροποιούνται σε ότι αφορά τον τρόπο δράσης τους. Άλλοτε ενεργούν μόνοι τους ενώ σε άλλες περιπτώσεις δραστηριοποιούνται οργανωμένα σε συμμορίες. Εξίσου μεγάλη ποικιλία έχει και ο τρόπος δράσης τους. Πολλές φορές χρησιμοποιούν βία, ενώ άλλοτε λειτουργούν αθόρυβα ή ακόμα κάποιες φορές και σε συνεργασία ίσως και με υπάλληλους του καταστήματος. Για το λόγο αυτό, η πρόληψη, έχει πολύ σημαντικό ρόλο και απαιτεί συνήθως μια ενιαία πλατφόρμα ηλεκτρονικών συστημάτων ασφάλειας, που μπορεί να καλύψει όλες τις ενδεχόμενες απειλές. Αυτό ίσως για κάποιους να φαίνεται σε πρώτη φάση κοστοβόρο, αλλά εδώ υπεισέρχεται ο παράγοντας του ROI τον οποίο και αναλύσαμε παραπάνω. Όταν το σύστημα που θα επιλεχτεί μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για επιπλέον δυνατότητες, τότε μειώνεται σημαντικά ο χρόνος απόσβεσης. Δηλαδή, η ανάγκη για μεγαλύτερο εύρος λειτουργιών σε ότι αφορά την ασφάλεια, είναι αυτή που ταυτόχρονα μετατρέπει τα συστήματα ασφάλειας σε πολυεργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για άλλες επιχειρησιακές λειτουργίες.

Για όσους θεωρούν ότι η αγορά ενός σύγχρονου ηλεκτρονικού συστήματος ασφάλειας είναι μια σχετικά περιττή επένδυση και επιλέγουν φθηνές και αμφιλεγόμενης ποιότητας λύσεις, θα πρέπει να γνωρίζουν αυτές οι επιλογές είναι συνήθως περιορισμένες σε ότι αφορά τις δυνατότητες τους αφού δεν μπορούν να προσφέρουν κάτι περισσότερο από μια απλή διαχείριση καμερών και μιας εγγραφή – αν μιλάμε για συστήματα επιτήρησης. Ως εκ τούτου, αυτές οι εφαρμογές δεν μπορούν να προσφέρουν πολύ περισσότερα σε ότι έχει να κάνει με τις επιπρόσθετες λειτουργίες ενός οργανισμού.

 Ένας νέος κόσμος απεριόριστων δυνατοτήτων

Οι τεχνολογικές εξελίξεις που σχετίζονται με τις τηλεπικοινωνίες, την ευέλικτη χρήση δικτύων πληροφορικής, σε συνδυασμό με τη διευρυμένη χρήση των φορητών έξυπνων συσκευών και τη χρήση cloud έχουν ωθήσει σημαντικά και τα συστήματα ασφάλειας να αποκτήσουν ακόμα μεγαλύτερη αξία στο τομέα του λιανεμπορίου. Ο συνδυασμός αυτών των τεχνολογιών, σε έργα συστημάτων ασφάλειας σε πολλές εγκαταστάσεις και ειδικότερα στο τομέα του Retail, προσδίδουν μεγαλύτερη ευελιξία και βελτιωμένη απόδοση, ενώ παράλληλα βοηθούν σε αυτό το οποίο ονομάζουμε business intelligence και το οποίο αναλύσαμε στις προηγούμενες γραμμές, αποτυπώνοντας με αυτόν τον τρόπο την απαιτούμενη επιχειρησιακή ευφυΐα που συμβάλλει σημαντικά σε όλους τους τομείς διαχείρισης ενός οργανισμού.

Εδώ λοιπόν, υπεισέρχεται η αξία μιας ενοποιημένης λύσης η οποία αυξάνει σημαντικά αυτές τις επιλογές συνεργασίας με άλλα συστήματα. Δηλαδή, η εγκατάσταση ενός συστήματος το οποίο με τη ταυτόχρονη μετάδοση βίντεο, δεδομένων συναλλαγής και δυνατότητας επικαιροποίησης σε πραγματικό χρόνο, μπορεί αξιοποιηθεί σε εφαρμογές ελέγχου αποθεμάτων, τιμολόγησης, επικοινωνιών, διαχείρισης πελατών και marketing.

Κάμερες, αναγνώστες θυρών, ανιχνευτές και ηλεκτρονικές συσκευές ανίχνευσης, μπορούν να αποτελέσουν ένα ενοποιημένο σημαντικό εργαλείο άντλησης πολύτιμων δεδομένων, που θα χρησιμοποιηθούν συνδυαστικά για λόγους ασφάλειας αλλά και για άλλες χρήσιμες λειτουργίες.

Παραδείγματος χάρη, μια κάμερα που καλύπτει μια θέση POS θα καταγράψει βίντεο το οποίο αποτελεί στοιχείο του συστήματος ασφάλειας προστασία έναντι ενδεχόμενων κλοπών, ενώ παράλληλα θα μπορεί να το χρησιμοποιεί και ο υπεύθυνος του καταστήματος για άλλες λειτουργίες. Με τη χρήση εξελιγμένων video analytics (τα οποία μπορεί να είναι ενσωματωμένα στην κάμερα ή να γίνεται χρήση ενός VMS – video management system) είναι εφικτή πλέον η έγκαιρη διάγνωση μιας παραβατικής ενέργειας και άρα η πρόληψη της.

Το ίδιο όμως βίντεο μπορεί να χρησιμοποιείται για τη διάγνωση πιθανών προβλημάτων στη διαχείριση της συμπεριφοράς των πελατών όπως για παράδειγμα στην ενδεχόμενη δημιουργία συμφόρησης σε συγκεκριμένα σημεία. Άρα, θα μπορούν οι υπεύθυνοι να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση παρόμοιων προβλημάτων. Ειδικά σε συνθήκες όπως αυτές που διανύσαμε τους τελευταίους μήνες με την επιβολή των περιοριστικών μέτρων και την προσπάθεια εφαρμογής του μοντέλου του social distancing, μπορούμε να αναλογιστούμε πόσο πολύτιμα είναι αυτού του είδους τα εργαλεία σε όσους κατέχουν υπεύθυνες θέσεις σε αλυσίδες λιανεμπορίου.

Πλέον, υπάρχουν πολλοί τρόποι άντλησης αυτών των δεδομένων. Δεν είναι μόνο τα αρχεία βίντεο που χρησιμοποιούνται. Οι τεχνολογικές εξελίξεις επιτρέπουν τη χρήση θερμικών ζωνών οι οποίες βοηθούν τον εντοπισμό των ωρών αιχμής. Είναι γνωστό ότι όσο περισσότερα άτομα υπάρχουν τόσο περισσότερη θερμότητα εκπέμπεται και άρα αυτό βοηθάει με τη χρήση της τεχνολογίας να αποτυπωθούν οι ώρες αιχμής και να διευκολυνθούν οι υπεύθυνοι στη δημιουργία διαδικασιών που θα συμβάλλουν στην αποσυμφόρηση των καταστημάτων (όσο τουλάχιστον αυτό είναι δυνατό).

Πολύ σημαντικά εργαλεία είναι και τα συστήματα ελέγχου πρόσβασης. Με τη χρήση των access control δεν πετυχαίνεται μόνο ο σωστός έλεγχος των εισερχόμενων και εξερχόμενων σε διαβαθμισμένους χώρους. Μπορούν επίσης να διασφαλισθεί η μεγαλύτερη εναρμόνιση ενός οργανισμού σε θέματα συμμόρφωσης με εταιρικές διαδικασίες. Σε μεγάλα εμπορικά κέντρα και σε πολυκαταστήματα όπου πιθανώς συνυπάρχουν στον ίδιο χώρο διοικητικές υπηρεσίες και ο χώρος πωλήσεων θα διασφαλίζεται ότι πωλητές δεν θα μπορούν να εισέλθουν στο χώρο του λογιστηρίου ή στο χώρο του IT αν δεν υπάρχει η απαραίτητη άδεια εισόδου.

Τα οφέλη και ο ανθρώπινος παράγοντας

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι όσες έξυπνες λύσεις ασφάλειας και αν επιλέξουμε για την εγκατάσταση σε ένα χώρο λιανικού εμπορίου και σε όσες σύγχρονες τεχνολογίες και αν επενδύσουμε, θα πρέπει πρώτα από όλα να κατανοήσουμε τις ιδιαίτερα ανάγκες που υπάρχουν σε κάθε χώρο. Θα πρέπει δηλαδή ο υπεύθυνος ασφάλειας σε συνεργασία με κάποιον έμπειρο ειδικό στις μελέτες ασφάλειας να καταγράψουν αναλυτικά τις απαιτήσεις του χώρου, να λάβουν υπόψη τις συνθήκες που επικρατούν, να διαγνώσουν τις τρωτότητες και να προνοήσουν έτσι ώστε οι τεχνολογικές λύσεις που θα επιλέξουν να μπορούν να αξιοποιηθούν ευρύτερα και πιο αποτελεσματικά και σε άλλες εφαρμογές. Για αυτό το λόγο είναι απαραίτητη απαίτηση η εξατομίκευση των λύσεων.

Ενδεικτικά, μπορούμε να αναφέρουμε ότι σήμερα ένα σύγχρονο σύστημα access control σε συνδυασμό με τους ανιχνευτές ενός συστήματος συναγερμού, που θα συνδεθεί με ένα σύστημα έξυπνων κτιριακών αυτοματισμών μπορεί μεταξύ άλλων να χρησιμοποιηθεί και για τον έλεγχο του φωτισμού και του κλιματισμού σε εσωτερικούς χώρους. Συγκεκριμένα όταν υπάρχει παρουσία ανθρώπου και εντοπίζεται κίνηση, τότε ο φωτισμός και ο κλιματισμός θα ενεργοποιούνται. Αντίστοιχα, όταν για κάποιο χρονικό διάστημα δεν διαπιστώνεται κίνηση τότε αυτόματα θα μπορεί να απενεργοποιούνται όλα τα συστήματα φωτισμού και κλιματισμού του συγκεκριμένου χώρου. Αυτό θα έχει σημαντικό όφελος σε ότι αφορά την ενεργειακή εξοικονόμηση ενός κτιρίου.

Συνοψίζοντας λοιπόν, θα λέγαμε ότι υπάρχουν πολλές παράμετροι οι οποίες εντέλει θα αποτελέσουν το κριτήριο αξιολόγησης των έξυπνων ηλεκτρονικών συστημάτων που χρησιμοποιούνται σε έργα λιανικού εμπορίου και όχι μόνο.

Αυτό που οφείλουμε να έχουμε πάντα υπόψη είναι ότι οι δήθεν ελκυστικές λύσεις με κριτήριο μόνο το κόστος πολλές φορές κρύβουν αρνητικά στοιχεία σε ότι αφορά συνολικά την επένδυση.

Εδώ υπεισέρχεται πάλι ο ανθρώπινος παράγοντας, αφού τα στελέχη που είναι υπεύθυνοι της επιλογής των συστημάτων θα πρέπει να είναι σε θέση να γνωρίζουν τι μπορούν να κερδίσουν τελικά από την προμήθεια της βέλτιστης λύσης και άρα να είναι σε θέση να κάνουν τη σωστή επιλογή όχι με γνώμονα μόνο το κόστος προμήθειας, αλλά την ποιότητα, την επάρκεια και την απόδοση της λύσης καθώς και τον συνολικό χρόνο απόσβεσης της επένδυσης.

Σίγουρα θα πρέπει να γίνει και μια συνολική μελέτη από τους υπεύθυνους του τομέα ασφάλειας σε μια επιχείρηση στο τομέα του Retail, έτσι ώστε το προσωπικό που θα διαχειρίζεται αυτού του είδους τα συστήματα να έχει την κατάλληλη εκπαίδευση και γνώση που απαιτείται προκειμένου να ανταποκριθεί με επιτυχία στις υψηλές απαιτήσεις που υπάρχουν.

Στα επόμενα άρθρα του τεύχους, ειδικοί του χώρου της ασφάλειας του Retail προσεγγίζουν ευρύτερα το θέμα αναδεικνύοντας τις σύγχρονες απαιτήσεις που υπάρχουν και τις λύσεις που μπορεί να δώσει ο συνδυασμός των σύγχρονων τεχνολογικών λύσεων με ένα καλό σχέδιο και τη συμβολή του ανθρώπινου παράγοντα.