Στοχευμένες δράσεις για την αύξηση της προστασίας των εθνικά χαρακτηρισμένων Ευρωπαϊκών Υποδομών Ζωτικής Σημασίας

Η Δράση περιλαμβάνει μια σειρά συμπληρωματικών δράσεων και παραδοτέων που αναπτύσσονται με σκοπό να προσφέρουν ένα κοινά αποδεκτό επίπεδο ασφάλειας και προστασίας στις Υποδομές Ζωτικής Σημασίας (Υ.Ζ.Σ.).

Δρ. Έλλη Παγουρτζή, Project Manager

Eιδικός Σύμβουλος Διαχείρισης Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων ΚΕ.ΜΕ.Α.

 Τα αποτελέσματα της δράσης θα προέλθουν με συνεχή συνεργασία των φορέων που είναι επιφορτισμένοι με την Ασφάλεια και την προστασία των πολιτών, με τους λειτουργούς και με τους υπεύθυνους Ασφάλειας των Υ.Ζ.Σ. Στόχος της δράσης είναι η ενίσχυση την ανθεκτικότητας των υποδομών έναντι πολλαπλών κινδύνων (all hazards approach) αλλά και κατά επέκταση του κοινωνικού συνόλου.

Η Δράση εντάσσεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας και είναι συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την χρονική περίοδο 2014-2020.

Οι ενότητες (Πακέτα Εργασίας) της προτεινόμενης δράσης είναι:

Διοίκηση και Συντονισμός έργου:

• Διοικητική και οικονομική διαχείριση του έργου με την υποβολή ετησίων εκθέσεων προόδου φυσικού και οικονομικού αντικειμένου.
• Τριμηνιαίες συναντήσεις της ομάδας έργου και τριμηνιαία παρουσίαση των πακέτων εργασίας.
• Εσωτερική και εξωτερική αξιολόγηση του έργου. Η εσωτερική αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί με τη συμπλήρωση ποιοτικών και ποσοτικών ερωτηματολογίων από τους εμπλεκομένους από τις ομάδες στόχο. Η εξωτερική αξιολόγηση θα πραγματοποιηθεί από εξωτερικό αξιολογητή για την επιλογή του οποίου θα υπάρξει ειδική πρόσκληση ενδιαφέροντος.

Οδικός χάρτης για την προστασία Υ.Ζ.Σ.

• Δημιουργία οδικού χάρτη για την προστασία Υ.Ζ.Σ., όπου θα περιλαμβάνει καταγραφή εμπλεκομένων φορέων, νομικού πλαισίου και ευρωπαϊκών δράσεων, αποτελέσματα σχετικών ερευνητικών και αναπτυξιακών έργων, δυνητικές χρηματοδοτήσεις, επερχόμενα συνέδρια και ημερίδες, κ.λπ.

Πρότυπα Σχέδια προστασίας Ε.Υ.Ζ.Σ.

• Πρότυπο Σχέδιο Εκτίμησης Επικινδυνότητας Ε.Υ.Ζ.Σ. που θα βασίζεται σε κοινή προσέγγιση έναντι όλων των ειδών απειλής.
• Πρότυπο Σχέδιο Εκτίμησης Τρωτότητας Ε.Υ.Ζ.Σ., που θα βασίζεται σε κοινή προσέγγιση αναγνώρισης των τρωτών σημείων των υποδομών.
• Πρότυπο Σχέδιο Αναφοράς Ασφαλείας Λειτουργίας Ε.Υ.Ζ.Σ., που θα χρησιμεύσει ως οδηγός, για τη βελτίωση της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας των εγκαταστάσεων.
• Πρότυπο Σχέδιο Διαχείρισης Έκτακτων Καταστάσεων Ε.Υ.Ζ.Σ., που θα αποτελέσει οδηγό για την αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων διαφορετικών ειδών κινδύνου.
• Πρότυπο Σχέδιο Αναφοράς για Αδιάλειπτη Λειτουργία Ε.Υ.Ζ.Σ., που θα χρησιμεύσει ως οδηγός για την επαναφορά της υποδομής σε στοιχειώδη επίπεδα λειτουργίας μετά από καταστροφή.

Στόχος είναι να αποτελέσουν τα προαναφερόμενα εθνικά πρότυπα κείμενα βάσης για τους διαχειριστές υποδομών.

Συντονιστικό Κέντρο προστασίας Ε.Υ.Ζ.Σ.

• Δημιουργία Συντονιστικού Κέντρου προστασίας Ε.Υ.Ζ.Σ., με την προμήθεια servers και κατάλληλου λογισμικού (χαρτογράφησης – GIS) για την εκτίμηση και αποτύπωση κινδύνων και απειλών σε εγκαταστάσεις του ΚΕ.ΜΕ.Α..
• Τρισδιάστατοι Χάρτες επικινδυνότητας Ε.Υ.Ζ.Σ. με 3-D χαρτογραφικό υπόβαθρο πολύ υψηλής ανάλυσης στους οποίους αποτυπώνονται επεξεργασμένα δεδομένα από διαφορετικά μέσα όπως για παράδειγμα μη-επανδρωμένα μέσα, lidars και δορυφόροι.
• Εθνική πλατφόρμα Ε.Υ.Ζ.Σ. για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και αναφορά περιστατικών. Η πλατφόρμα θα είναι πλήρως διασυνδεδεμένη με Ευρωπαϊκά πρότυπα (CIWIN & ERNCIP) και θα περιέχει πληροφοριακό υλικό για τους λειτουργούς και διαχειριστές ασφάλειας των υποδομών, πλατφόρμα ανταλλαγής συμβάντων, εκτίμηση επικινδυνότητας διασυνδεδεμένων υποδομών.

 Δικτύωση φορέων και διάχυση δράσεων

• Συνέδρια – ημερίδες της Ε.Ε. με σκοπό την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο με αντίστοιχους φορείς,
• Επισκέψεις σε υποδομές και συναντήσεις για την ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών με τους λειτουργούς, ώστε αυτές να επεξεργασθούν και να αποτελέσουν βέλτιστες πρακτικές σε εθνικό επίπεδο.
• Διοργάνωση ετήσιου συνεδρίου για τις Ε.Υ.Ζ.Σ. και εξειδικευμένων θεματικών ημερίδων με τη συμμετοχή των εμπλεκομένων φορέων.
• Ιστοσελίδα δράσης www.ciprotection.gr, η οποία αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο διάχυσης της δράσης.

Ασκήσεις ετοιμότητας

• Διοργάνωση ασκήσεων ετοιμότητας για διαφορετικούς τύπους Ε.Υ.Ζ.Σ., οι οποίες θα περιλαμβάνουν κατ’ ελάχιστο ασκήσεις επί χάρτου διαφορετικών σεναρίων. Οι ασκήσεις θα πραγματοποιούνται σε ετήσια βάση καθόσον χρειάζονται λεπτομερειακή προετοιμασία και την εμπλοκή πολλών και διαφορετικών φορέων.

 Στόχος της δράσης

Ως Υ.Ζ.Σ. μπορεί να χαρακτηριστεί κάθε δημόσια ή ιδιωτική υποδομή (π.χ. ενέργεια, μεταφορές, ύδρευση, τηλεπικοινωνίες, υγειονομικός κλάδος, κυβερνητικές υπηρεσίες) οι οποίες έχουν κρίσιμο ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία του κοινωνικού συνόλου, ενώ η διακοπή λειτουργίας τους θα δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στο κοινωνικό σύνολο.

Η δράση αποσκοπεί στην ενίσχυση της προστασίας των υποδομών ζωτικής σημασίας μέσα από την κατανόηση των αλληλεπιδράσεων και αλληλεξαρτήσεων μεταξύ τους ώστε να ελαχιστοποιούνται τα «φαινόμενα ντόμινο».

Στόχος της δράσης αποτελεί η ενδυνάμωση και ευαισθητοποίηση: α) των εμπλεκόμενων φορέων αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων και β) των λειτουργών/διαχειριστών υποδομών ζωτικής σημασίας ώστε αυτές να γίνουν ανθεκτικότερες σε διαφοροποιούμενες απειλές, καθώς και στη δημιουργία ενός ελάχιστου επιπέδου προστασίας στις εθνικές υποδομές ζωτικής σημασίας μέσα από την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, την κατασκευή προτύπων σχεδίων προστασίας, τη διεξαγωγή ασκήσεων και συνεδρίων, καθώς και του καλύτερου συντονισμού μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων και οργανισμών.

Για την εκπλήρωση του σκοπού αυτού, προτείνεται η δημιουργία «Συντονιστικού Κέντρου Προστασίας Ε.Υ.Ζ.Σ.» που θα διαθέτει υπολογιστική υποστηρικτική υποδομή, καθώς και θα υποστηρίζει την αναφορά συμβάντων και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ φορέων, Ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών (ERNCIP, CIWIN).

 Οφέλη – target group

Η δράση στοχεύει στις ακόλουθες ομάδες που σχετίζονται με την προστασία των υποδομών:

• Φορείς που εμπλέκονται στην προστασία υποδομών και θα συνεισφέρουν στην καταγραφή και αποτύπωση ενός ολιστικού πλαισίου προστασίας και ανθεκτικότητας τους, το οποίο θα είναι συμβατό με τα ισχύοντα επιχειρησιακά σχέδια.
• Φορείς λειτουργίας και εκμετάλλευσης των υποδομών που θα αποκτήσουν πρόσβαση σε πρότυπα σχέδια προστασίας τα οποία θα είναι ευπροσάρμοστα στις ιδιαιτερότητες και χαρακτηριστικά της κάθε υποδομής
• Οι πολίτες των οποίων οι καθημερινές δραστηριότητες είναι άμεσα συνυφασμένες με την αδιάλειπτη λειτουργία των υποδομών. Πέρα από την ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας αυτών, την αύξηση της προστασίας των υποδομών και την αύξηση και ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους σε διαφορετικούς κινδύνους, θα οδηγήσει στη βελτίωση των επιπέδων λειτουργίας τους και προσφοράς των υπηρεσιών τους προς τους πολίτες.