VMS – O κρίσιμος ρόλος μιας σημαντικής επιλογής

 Η ολοένα και μεγαλύτερη διείσδυση των συστημάτων βίντεο – επιτήρησης και η συνεχώς αυξανόμενη κρισιμότητα του ρόλου τους στα έργα ασφάλειας, καθιστά πλέον απαραίτητη -ειδικά όταν αναφερόμαστε σε μεγάλα και εκτεταμένα συστήματα επιτήρηση – τη χρήση ειδικών λογισμικών διαχείρισης αυτών των συστημάτων. Ποια βασικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να διαθέτει μια λύση video management software και ποια τα τελικά κριτήρια επιλογής;

Του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου

Γνωστότερα στην παγκοσμία βιομηχανία των συστημάτων ασφάλειας και ως VMS (Video Management Software), οι συγκεκριμένες λύσεις λογισμικού αποτελούν πλέον ουσιαστικό και κρίσιμο συστατικό για την αποτελεσματική αξιοποίηση των συστημάτων επιτήρησης, λειτουργώντας ως μέσο διασύνδεσης μεταξύ των χρηστών και της πλατφόρμας βίντεο επιτήρησης. Στο τεύχος 69 του Security Manager είχε αναλυθεί εκτενώς η αξία της σωστής επιλογής μιας εφαρμογής VMS και σε τι διαφοροποιούνται οι freeware εφαρμογές σε σχέση με τις πιο επαγγελματικές λύσεις που υπάρχουν διαθέσιμες στην αγορά. Όμως, έστω ότι ο χρήστης έχει αντιληφθεί την αναγκαιότητα να επενδύσει σε μια λύση VMS υψηλότερων προδιαγραφών σε σχέση με τις freeware. Το ερώτημα που προκύπτει πάντα σε τέτοιου είδους τεχνολογικές επενδύσεις, είναι ποιες προδιαγραφές ανταποκρίνονται στις ανάγκες του κάθε έργου και πως αυτές οι ανάγκες θα αποτυπωθούν στο Request of Proposal (RFP) που θα σταλεί στους υποψήφιους προμηθευτές.

Αυτό το εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο καθώς η ποικιλία των διαθέσιμων λύσεων VMS, καθιστούν δύσκολη τόσο την σύγκριση όσο και την τελική επιλογή.

Ας ξεκινήσουμε όμως με κάποιες βασικές παραδοχές που θα βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Σήμερα όλες οι εφαρμογές VMS είναι σχεδιασμένες ώστε να είναι ευέλικτες και ως αποτέλεσμα αυτού επιτρέπουν στους τεχνικούς να διαμορφώνουν το σύστημα κατά τέτοιο τρόπο ώστε να καλύπτει τις απαιτήσεις του τελικού χρήστη. Σε αντίθεση φυσικά με τις δυνατότητες των freeware εφαρμογών που διατίθενται δωρεάν από τις κατασκευάστριες εταιρείες των συστημάτων επιτήρησης που τις περισσότερες φορές αναγκάζουν τους χρήστες να προσαρμόσουν τις ανάγκες τους πάνω στις δυνατότητες της εφαρμογής. Αυτό το σημαντικό χαρακτηριστικό των εξειδικευμένων εφαρμογών VMS είναι εκείνο που πρέπει να προβληθεί στους τελικούς χρήστες, ώστε να ξεκινήσουν τη διερεύνηση επένδυσης σε μια πιο επαγγελματική εφαρμογή. Επίσης, οφείλουν τόσο οι χρήστες όσο και οι εγκαταστάτες να γνωρίζουν ότι αυτού του είδους οι εφαρμογές δεν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά μόνο στην διαχείριση των συστημάτων επιτήρησης, αλλά μπορούν να λειτουργήσουν και ως μια πολυδιάστατη πλατφόρμα μέσω της οποίας θα ελέγχονται και άλλα συστήματα όπως το access control, το BMS για τη διαχείριση των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων του κτιρίου, τα συστήματα συναγερμού και περιμετρικής ανίχνευσης. Δηλαδή η επιλογή και εγκατάσταση μιας εφαρμογής VMS μπορεί να αποτελέσει το πρώτο αλλά και κρίσιμο βήμα για την διασύνδεση όλων των ηλεκτρονικών συστημάτων ασφάλειας και ελέγχου των εγκαταστάσεων.

Σε ότι αφορά την σύνταξη των προδιαγραφών για την σωστή επιλογή μιας εφαρμογής VMS, αυτές μπορεί να ομαδοποιηθούν σε 5 βασικές κατηγορίες βάσει των ακόλουθων κριτηρίων:

• Σωστή διαστασιολόγηση
• Ανοιχτή πλατφόρμα
• Λειτουργίες καταγραφής
• Διαχείριση συναγερμών
• Έλεγχος εξ αποστάσεως

Διαστασιολόγηση

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γίνει πριν ξεκινήσουμε να προδιαγράφουμε ένα σύστημα VMS είναι να το διαστασιολογήσουμε. Με τον όρο διαστασιολόγηση εννοούμε να δούμε τις διαστάσεις, αλλά και τον τρόπο διασύνδεσης του συστήματος επιτήρησης για το οποίο σκοπεύουμε να προμηθευτούμε το VMS. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουμε μια παγίδα στην οποία πολλές φορές πέφτουν υποψήφιοι αγοραστές εφαρμογών VMS. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι κατασκευαστές των εφαρμογών VMS ακολουθούν δύο διαφορετικές τακτικές σε ότι αφορά την προώθηση των προϊόντων τους.

Μια κατηγορία κατασκευαστών τείνει στο να παρουσιάζει μια ολόκληρη οικογένεια λογισμικών όπου κάθε εφαρμογή έχει συγκεκριμένες δυνατότητες σε σχέση τον αριθμό συσκευών που μπορεί να υποστηρίξει. Ενώ άλλοι κατασκευαστές, διαθέτουν μόνο μια εφαρμογή στην οποία μπορεί με την κατάλληλη αναβάθμιση (έναντι φυσικά κάποιου χρηματικού αντίτιμου) να προσαρμοστεί σε ένα συγκεκριμένο αριθμό συσκευών. Αυτό που είναι σίγουρο όμως, είναι ότι και στις δύο περιπτώσεις οφείλει εκείνος που θα προδιαγράψει το σύστημα να έχει εκτιμήσει καλά το μέγεθος του έργου στο οποίο θα εγκατασταθεί η εφαρμογή με τις όποιες πιθανές επεκτάσεις. Διότι σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να βρεθούν κατά τη διάρκεια της εγκατάστασης μπροστά στη δυσάρεστη ανακάλυψη ότι η αγορασμένη λύση VMS δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο εγκατεστημένο σύστημα. Οπότε τότε θα χρειαστεί να γίνουν διορθωτικές παρεμβάσεις με το κόστος που αυτές συνεπάγονται.

Επίσης, πολλές φορές διαφέρουν και οι δυνατότητες των εκδόσεων. Υπάρχουν πιο φθηνές εκδόσεις που υποστηρίζουν και λιγότερες δυνατότητες και ακριβότερες εκδόσεις με προφανώς περισσότερες λειτουργίες να υποστηρίζονται. Αυτό αποτελεί το δεύτερο σημαντικό στοιχείο που οφείλουν να εξετάσουν οι εγκαταστάτες και οι χρήστες. Θα πρέπει να προσδιορίσουν δηλαδή ακριβώς τι δυνατότητες χρειάζονται από την εκάστοτε λύση, ώστε να εστιάσουν στις αντίστοιχες εφαρμογές. Οπότε, αριθμός υποστηριζόμενων συσκευών και εκτίμηση των απαιτούμενων λειτουργιών είναι τα δύο βασικά στοιχεία που κρύβονται πίσω από την προδιαγραφή της επιθυμητής εφαρμογής VMS.

Ανοιχτή πλατφόρμα

Με τον όρο ανοιχτή πλατφόρμα εννοούμε τη δυνατότητα του λογισμικού να υποστηρίζει συσκευές από πολλούς κατασκευαστές. Όπως αντιλαμβάνεστε σε μια εφαρμογή VMS, αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο καθώς όταν κάποιος θελήσει να προβεί σε εγκατάσταση VMS σε ένα σύστημα επιτήρησης, το μόνο που δεν θέλει είναι να δεσμευτεί με τις συσκευές ενός συγκεκριμένου κατασκευαστή. Διότι τότε ακυρώνεται και σε μεγάλο βαθμό η ακριβή επένδυση καθώς θα μπορούσε ο χρήστης να χρησιμοποιήσει το λογισμικό ενός κατασκευαστή καμερών. Οπότε η δυνατότητα υποστήριξης συσκευών από διαφορετικούς κατασκευαστές, είναι κάτι παραπάνω από κρίσιμη. Το μυστικό όμως που κρύβεται πίσω από το συγκεκριμένο κριτήριο επιλογής είναι να μπορέσουν εκείνοι που θα κάνουν την επιλογή να διαπιστώσουν αν όντως η εφαρμογή που θα επιλέξουν συνεργάζεται με συσκευές πολλαπλών κατασκευαστών. Διότι πολλοί κατασκευαστές VMS προβάλλουν ότι τα συστήματα που διαθέτουν είναι ανοιχτά αλλά τι σημαίνει αυτό στην πράξη;

Όταν αναφερόμαστε σε ανοιχτά συστήματα συνεπάγεται ότι θα είναι εύκολη η συνεργασία τους με την πλειοψηφία των καμερών και των καταγραφικών που κυκλοφορούν στην αγορά. Ακόμα και οι ενδεχόμενες αναβαθμίσεις λογισμικού που πιθανώς να χρειαστούν θα πρέπει να προσφέρονται δωρεάν από τον κατασκευαστή, τουλάχιστον για ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Επίσης, θα πρέπει να υποστηρίζονται από το λογισμικό όλες οι δυνατότητες των συσκευών και όχι μόνο ένα μέρος τους διότι τότε ακυρώνεται ένα μεγάλο μέρος της λειτουργικότητας του συστήματος επιτήρησης κάτι το οποίο κανένας χρήστης δεν επιθυμεί.

Λειτουργίες καταγραφής

Σε όλα τα συστήματα VMS οι λειτουργίες διαχείρισης της καταγραφής αποτελούν το βασικό στοιχείο για την αποτελεσματική και επιτυχημένη ενσωμάτωση τους στο σύστημα βίντεο επιτήρησης. Αυτό είναι κάτι προφανές και μάλλον δεν χρειάζονται περισσότερες επεξηγήσεις για αυτό το αυτονόητο συμπέρασμα. Για την διευκόλυνση πάντως όσων κληθούν να κάνουν την επιλογή θα τους φάνουν χρήσιμα τα ακόλουθα ερωτήματα και φυσικά οι απαντήσεις που θα δοθούν σε αυτά τα ερωτήματα:

• Υποστηρίζει το VMS πολλαπλή καταγραφή από διαφορετικούς servers και αν ναι υποστηρίζεται η δικτυακή σύνδεση των servers ή θα πρέπει αυτοί να είναι απευθείας συνδεδεμένοι με το VMS;
• Είναι δυνατή η αρχειοθέτηση από διαφορετικές πηγές καταγραφής σε μια μοναδική αποθηκευτική μονάδα;
• Μπορεί το σύστημα να εκτελεί μόνο του βάσει ενός προγράμματος εργασίες όπως αρχειοθέτηση και μεταφορά εγγραφών σε μια άλλη αποθηκευτική μονάδα ως backup ύστερα από την πάροδο κάποιου συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος;

Η δυνατότητα της εξ αποστάσεως διαχείρισης των καταγεγραμμένων αρχείων διασφαλίζει την ελαχιστοποίηση πιθανών απωλειών και ενισχύει την αποτελεσματικότητα του συστήματος. Επίσης, βελτιώνει και τη διαχείριση του bandwidth κάτι πολύ σημαντικό σε δικτυακές εφαρμογές. Τέλος, η δυνατότητα υποστήριξης εφεδρικών μονάδων αποθήκευσης διασφαλίζει κατά πολύ την αδιάλειπτη καταγραφή και αποθήκευση όλων των κρίσιμων σκηνών. Παράλληλα όμως οι επαγγελματικές εφαρμογές VMS οφείλουν να διαθέτουν λειτουργίες ελέγχου της κατάστασης και των κυρίως servers ώστε να προλαβαίνουν ενδεχόμενες αστοχίες και να μην βασίζονται στο γεγονός της ύπαρξης των εφεδρικών μονάδων αποθήκευσης.

Διαχείριση συναγερμών

Η διαχείριση των συναγερμών είναι ένα σημαντικό στοιχείο που χαρακτηρίζει την ευελιξία και την ευχρηστία ενός VMS. Μερικοί μάλιστα θα τοποθετήσουν αυτό το κριτήριο ακόμα πιο ψηλά στην κατάταξη και από τις δυνατότητες καταγραφής. Αυτό διότι η διαχείριση των συναγερμών και των συμβάντων έχει να κάνει με την ασφάλεια μιας εγκατάστασης και είναι η λειτουργία που ως επί το πλείστον μπορεί να αποτρέψει και μια παραβίαση.

Οι συναγερμοί σε ένα σύστημα VMS προϋποθέτουν την ύπαρξη κάποιας λειτουργίας τύπου video analytics ή τουλάχιστον ανίχνευσης κίνησης. Ουσιαστικά λειτουργούν όπως οι συναγερμοί που παράγονται απευθείας από τις συσκευές NVRs και DVRs αλλά οι εφαρμογές VMS παρέχουν μεγαλύτερη ευελιξία στην διαχείριση των συναγερμών και στον τρόπο κυρίως με τον οποίο ενημερώνονται οι χρήστες. Μπορεί φυσικά οι συναγερμοί να σχετίζονται με θέματα ασφάλειας αλλά έχουν να προσφέρουν και πολλά σε άλλους τομείς. Ο έλεγχος των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, η διαχείριση επιχειρηματικών διεργασιών (business intelligence), η διαχείριση πλήθους είναι μόνο μερικοί από τους τομείς όπου η χρήση ενός VMS μπορεί να βοηθήσει αρκεί φυσικά να υποστηρίζει αυτές τις δυνατότητες μέσω των λειτουργιών διαχείρισης συναγερμών.

Παραδείγματος χάρη, μέσω μιας εφαρμογής VMS μπορεί να διαπιστωθεί έγκαιρα η ύπαρξη ουράς σε κάποιο σημείο ενός εμπορικού κέντρου ή πολυκαταστήματος και να ενημερωθεί εγκαίρως μέσω ενός μηνύματος ο υπεύθυνος καταστήματος ώστε να ενεργήσει ανάλογα.

Για το λόγο αυτό λοιπόν ένα καλό VMS θα πρέπει να διαχειρίζεται ένα ευρύ αριθμό ψηφιακών εισόδων αλλά και εξόδων (inputs/outputs) για την επεξεργασία συναγερμών και συμβάντων. Επίσης σε ότι αφορά τις δυνατότητες ανίχνευσης κίνησης ένα επαγγελματικό VMS θα μπορεί να διαθέτει την δυνατότητα στον εγκαταστάτη να επιλέγει σε τι επίπεδο θα γίνεται η ανίχνευση: στο επίπεδο της τερματικής συσκευής (κάμερας ή και καταγραφικού) ή στην ίδια την εφαρμογή.

Εδώ θα πρέπει να προσεχτεί ότι ενώ ορισμένες εφαρμογές VMS διαθέτουν εξαρχής δυνατότητες video analytics, σε άλλες απαιτείται η αναβάθμιση της εφαρμογής με το ανάλογο χρηματικό κόστος.

Έλεγχος εξ αποστάσεως

Πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό για τις επαγγελματικές και αξιόπιστες εφαρμογές VMS είναι και η δυνατότητα τους να υποστηρίζουν ένα ευρύ φάσμα επιλογών σε ότι αφορά την επικοινωνία με τους χρήστες εξ αποστάσεως. Η διασύνδεση με φορητές εφαρμογές με την ανάλογη χρήση των κατάλληλων εφαρμογών θεωρείται πλέον στοιχείο εκ των ουκ άνευ για όλες τις σοβαρές εφαρμογές VMS.

Συνήθως αυτές οι εφαρμογές διατίθενται δωρεάν. Οι περισσότερες διαθέτουν διαδικασίες για εύκολη εγκατάσταση μέσω ασφαλών συνδέσεων ώστε να μην υπάρχει κίνδυνος για τα δεδομένα που διακινούνται. Κρίσιμη είναι η ύπαρξη push notifications μέσω κάποιου email ή μηνύματος της εφαρμογής, ώστε οι χρήστες να ενημερώνονται αμέσως για οποιοδήποτε συμβάν εντοπίζει το σύστημα επιτήρησης.

Πολύ σημαντική είναι η υποστήριξη της δυνατότητας της εξ αποστάσεως διαχείρισης και σε οργανισμούς με πολλές διαφορετικές εγκαταστάσεις. Τότε απαιτείται ειδική αρχιτεκτονική για την υλοποίηση του συστήματος η οποία δίνει τη δυνατότητα τόσο της αυτόνομης λειτουργίας κάθε υποσυστήματος για τις μεμονωμένες εγκαταστάσεις όσο και την ενοποιημένη λειτουργία για κάποιους χρήστες με περισσότερα δικαιώματα. Παραδείγματος χάρη, σε μια τράπεζα στην πρώτη κατηγορία θα ανήκουν οι διευθυντές των καταστημάτων όπου ο καθένας θα θέλει να έχει τον έλεγχο του καταστήματος του ενώ στην δεύτερη περίπτωση η κεντρική διεύθυνση ασφάλειας της Τράπεζας.

Συνοψίζοντας

Το σημαντικότερο πλεονέκτημα των VMS είναι η ευελιξία. Μια λύση επαγγελματικών προδιαγραφών προσφέρει σημαντικές πρόσθετες δυνατότητες στη διαχείριση των video και επιτρέπει την αποτελεσματικότερη λειτουργία όλου του συστήματος επιτήρησης. Για όλα τα εκτεταμένα συστήματα επιτήρησης όπου ο αριθμός των συνδεδεμένων συσκευών (κάμερες και καταγραφικά) υπερβαίνει κάποια συγκεκριμένη τιμή η λύση της χρήσης ενός λογισμικού VMS είναι μονόδρομος. Διότι πολύ δύσκολη είναι εφικτή η αποτελεσματική χρήση ενός τόσο εκτεταμένου συστήματος με τις freeware εφαρμογές που διατίθενται από τους κατασκευαστές. Η εμπειρία έχει δείξει μάλιστα ότι πολλές φορές τα εκτεταμένα συστήματα γίνονται αναποτελεσματικά ακριβώς διότι οι χρήστες δεν θέλουν να επενδύσουν στο software του συστήματος ενώ επενδύουν χωρίς ιδιαίτερη σκέψη σε αγορά ή αναβάθμιση νέων συσκευών. Για αυτό το λόγο θα πρέπει οι εγκαταστάτες και οι μελετητές να τους πείσουν για την αναγκαιότητα επένδυσης σε μια αξιόπιστη εφαρμογή VMS ώστε να διατηρήσουν το σύστημα τους αποτελεσματικό και εύχρηστο.