Περιπολίες – Μέθοδοι & Απαιτήσεις (A’ Μέρος)

Η περίπολος είναι η πιο βασική αποστολή /καθήκον του φύλακα ασφαλείας. Ανεξάρτητα από την εγκατάσταση στην οποία βρίσκεται, θα κληθεί να εκτελέσει περιπολία για τον έλεγχό της.

Βασίλειος Χαλβατζής *

Απόστρατος Αξ/κός, Σύμβουλος Ασφαλείας
*O Βασίλειος Χαλβατζής είναι συγγραφέας του νέου βιβλίου,  με τίτλο ‘’Ιδιωτικός Φύλακας Ασφαλείας, Security, Αρχές και Ενέργειες’’ από τον εκδοτικό οίκο “Αγγελάκης” (τηλ.: 2103826220)

Ο κύριος λόγος μιας περιπολίας, είναι να βεβαιωθεί η διατήρηση της ασφάλειας των εγκαταστάσεων που είναι υπό την επίβλεψη ενός φύλακα ασφαλείας. Για να είναι αποτελεσματική μια περιπολία, θα πρέπει να είναι πολύ καλά ορατή από όλους. Συνήθως, όλοι νιώθουν ασφάλεια, είτε βλέποντας τον φύλακα να βρίσκεται κοντά τους, είτε γνωρίζοντας ότι κάποιος το βράδυ ξενυχτά. Μπορεί να πραγματοποιείται από ένα ή δύο συνήθως άτομα ή εάν πρόκειται για μια κρίσιμη υποδομή, για παράδειγμα πλατφόρμα άντλησης πετρελαίου ή φυσικού αερίου, από ομάδα ασφαλείας σε ταχύπλοο σκάφος. Κατά την εκτέλεση μιας περιπολίας ένας φύλακας ασφαλείας:

• Μπορεί να αποτρέψει την παράνομη είσοδο μη εξουσιοδοτημένων ατόμων σε εγκαταστάσεις
• Ελέγχει εγκαταστάσεις και διάφορα συστήματα (ύδρευσης, θέρμανσης κ.ά.) για να βεβαιωθεί ότι δουλεύουν σωστά και προλαμβάνει μια επικίνδυνη κατάσταση πριν αυτή εκδηλωθεί
• Βοηθά άτομα τα οποία εμφανίζονται να είναι μπερδεμένα – σαστισμένα ή χρειάζονται βοήθεια και πληροφορίες
• Προλαμβάνει τη διάπραξη μιας αξιόποινης πράξης ή επεμβαίνει κατασταλτικά

Ο σκοπός της περιπολίας μπορεί να αλλάζει από φύλακα σε φύλακα αλλά και στην ίδια την βάρδια. Στη πρώτη περιπολία ο φύλακας ασφαλείας εστιάζεται στα κενά ασφαλείας, στη δεύτερη εξασφαλίζει ότι ο μηχανολογικός και ηλεκτρολογικός εξοπλισμός λειτουργεί κανονικά, ενώ στις επόμενες γίνεται εναλλαγή των δύο ανωτέρω τρόπων ενεργείας. Η περιπολία είναι μια επιβεβλημένη διαδικασία για τον φύλακα ασφαλείας, έχοντας σκοπό την πρόληψη, τον εντοπισμό εγκληματικών ενεργειών, μη εξουσιοδοτημένη δραστηριότητα αλλά και προβλημάτων ασφάλειας. Υφίστανται διάφοροι τύποι περιπολιών με τις δύο βασικές κατηγορίες να είναι αναλόγως του σκοπού και του τρόπου εκτέλεσης. Ανάλογα τώρα του τύπου της εγκατάστασης, του μεγέθους της, την κρισιμότητας της μπορούμε να έχουμε και κατάλληλους συνδυασμούς.

Τύποι περιπολιών αναλόγως του σκοπού

Ανάλογα με τον σκοπό μια περιπολία διακρίνεται σε προληπτική και σε περιπολία αντίδρασης. Και οι δύο τύποι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανάλογα με την τακτική κατάσταση. Πιο αναλυτικά η προληπτική περιπολία έχει σκοπό να αποτρέψει κάποια εγκληματική ή παράνομη ενέργεια και θα πρέπει να γίνεται πάντα αντιληπτή και ενοχλητική. Θα πρέπει δηλαδή να είναι αισθητή η παρουσία του φύλακα παντού. Εάν ο φύλακας είναι παρατηρητικός και περίεργος και βρίσκεται αμέσως σε οποιοδήποτε σημείο της εγκατάστασης, θα αποτρέψει αρκετές παραβατικές ενέργειες, θα εντοπίσει αμέσως επικίνδυνες καταστάσεις, όπως πυρκαγιές, διάφορες διαρροές, εισβολείς, βανδαλισμούς και θα βοηθήσει περισσότερα άτομα από δύσκολες και δυσάρεστες καταστάσεις. Στην προληπτική περιπολία και συγκεκριμένα όταν θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ένας εισβολέας, η πρώτη κίνηση θα πρέπει να γίνει από τον εισβολέα. Στην περιπολία αντίδρασης ο φύλακας ασφαλείας επεμβαίνει, είτε πρόκειται για δράστες που προβαίνουν σε μια παραβατική ενέργεια, είτε για την αποκατάσταση μιας ζημιάς ή της δημιουργίας, ενός κενού ασφαλείας στο σχέδιο της εγκατάστασης. Κατάλληλος τρόπος κίνησης η χρησιμοποίηση της σκιάς των κτηρίων. Στο συγκεκριμένο τύπο περιπολίας ο φύλακας ασφαλείας θα πρέπει να επιδιώξει να τραβήξει την προσοχή του εισβολέα όσο το λιγότερο γίνεται. Εάν χρησιμοποιεί αυτοκίνητο δεν θα πρέπει να έχει ανοικτούς τους προβολείς και το φάρο του οχήματος.

Τύποι περιπολιών αναλόγως του τρόπου εκτελέσεως

Οι περιπολίες ανάλογα με τον τρόπο που διεξάγονται μπορούν να χωριστούν σε πεζές και εποχούμενες.

α. Πεζή περιπολία

Ο πιο κοινός τύπος περιπολίας είναι αυτός της πεζής περιπολίας. Ο φύλακας ασφαλείας οφείλει να ελέγχει τις παραβάσεις ασφαλείας, τις μπλοκαρισμένες εξόδους κινδύνου, τις ανοικτές ή ξεκλείδωτες πόρτες, τους μπλοκαρισμένους πυροσβεστήρων ή την έλλειψη αυτών και γενικά να ελέγχει την πληρότητα και λειτουργία των μέσων πυρασφάλειας και πυρόσβεσης. Αυτός ο τύπος περιπολίας χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις που η ηλεκτρονική παρατήρηση και η εποχούμενη περιπολία δεν μπορούν να δώσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα πρόσβασης σε μικρούς χώρους, υπόγεια γκαράζ, εγκαταστάσεις γραφείων και αποθηκών. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας περιπολίας θα πρέπει να ενεργοποιηθούν από τον φύλακα όλες οι αισθήσεις του (όραση, ακοή, όσφρηση και αφή).

β. Εποχούμενη περιπολία

Ο κύριος σκοπός αυτής της περιπολίας είναι να γίνει αισθητή η παρουσία του φύλακα ασφαλείας. Χρησιμοποιείται για τον έλεγχο και την κατάσταση των στατικών φυλάκων αλλά και την κάλυψη μεγάλων περιοχών και εκτάσεων, όπως αθλητικές λιμενικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αεροδρόμια, ξενοδοχειακές μονάδες/resorts και μαρίνες ενλιμένισης σκαφών, αποθήκες εμπορευμάτων, χώρων στάθμευσης εταιρειών αυτοκινητοβιομηχανίας κ.ά. Το βασικό πλεονέκτημα της εποχούμενης περιπολίας είναι η κάλυψη μεγάλης απόστασης σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η εποχούμενη περιπολία μπορεί να πραγματοποιηθεί με όχημα, δίκυκλη μηχανή, ποδήλατο, ταχύπλοο σκάφος, με μη επανδρωμένο ιπτάμενο όχημα (ΣμηΕΑ-drones) ακόμη και με ειδικό όχημα χιονιού.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα πεζής και εποχούμενης περιπολίας

Η πεζή περιπολία είναι η πιο κοινή μέθοδος περιπολίας στο τομέα της ασφάλειας. Έχουμε εύκολη πρόσβαση σε δύσκολες και μη εύκολα προσβάσιμες περιοχές. Ως μειονεκτήματα της πεζής περιπολίας, μπορούμε να αναφέρουμε τον αυξημένο χρόνο που απαιτεί, την περιορισμένη κινητικότητα για την φύλαξη μεγάλων σε έκταση περιοχών, τη δυσκολία μεταφοράς και χρησιμοποίησης διάφορων εργαλείων, τους περιορισμούς κινήσεων λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, τη διάρκεια της περιπολίας αλλά και τον έλεγχο του φύλακα ασφαλείας από τον επόπτη ασφαλείας για την ορθή εκτέλεση των καθηκόντων.

Στα πλεονεκτήματα τώρα μιας εποχούμενης περιπολίας μπορούμε να αναφέρουμε ότι το όχημα γίνεται εύκολα αντιληπτό, γεγονός που βοηθά στην πρόληψη, ελέγχεται η κατάσταση των στατικών φυλάκων συχνότερα, καλύπτονται μεγάλες εκτάσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα, ο χρόνος αντίδρασης του εποχούμενου φύλακα ασφαλείας είναι μικρός, μπορούν να μεταφερθούν ειδικά υλικά κατά την περιπολία και ότι το προσωπικό της περιπόλου είναι προστατευμένο από τις ακραίες καιρικές συνθήκες.

Στα μειονεκτήματα μιας εποχούμενης περιπολίας μπορούμε να συμπεριλάβουμε τη δυσκολία που μπορεί να αντιμετωπίζει το όχημα περιπολίας στην προσέγγιση ορισμένων περιοχών, τη μειωμένη ορατότητα του φύλακα ασφαλείας μέσα από το όχημα, το θόρυβο της μηχανής που πιθανόν να καλύπτει διάφορους ήχους αλλά και να αποκαλύπτει την παρουσία της περιπόλου, όπως επίσης και τη δυσκολία του φύλακα να χρησιμοποιεί όλες τις αισθήσεις του κατά την εκτέλεση της περιπολίας από το εσωτερικό του οχήματος, όπως επίσης και την μειωμένη ικανότητα της καταδίωξης κάποιου παραβάτη.

 Διεξαγωγή περιπολίας

Ο φύλακας ασφαλείας θα πρέπει να έχει στο μυαλό του ότι κάθε τμήμα και κάθε εγκατάσταση είναι ξεχωριστά. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και έλεγχος. Η προετοιμασία μιας περιπολίας πάντα ξεκινά από το βαθμό που έχουμε κατανοήσει τον σκοπό της. Πριν την έναρξη της ο φύλακας οφείλει να γνωρίζει το χώρο που θα ελέγξει αλλά και τι ακριβώς θα ελέγξει. Διαφορετικά πράγματα ελέγχουμε στο μηχανολογικό κέντρο μιας εγκατάστασης, άλλα σε κτήριο γραφείων, σε ένα χώρο με εγκαταστημένους Η/Υ ή σε ένα φωτοβολταϊκό πάρκο. Η περιπολία πρέπει να ξεκινά και να ολοκληρώνεται σε συγκεκριμένη ώρα, η οποία όμως πρέπει να αλλάζει ανά τακτά χρονικά διαστήματα για 2 λόγους:

• Δεν πρέπει να είναι αναμενόμενη και δεδομένη η ώρα άφιξης του φύλακα ασφαλείας, ώστε να πετυχαίνεται ο επιδιωκόμενος αιφνιδιασμός
• Δεν βαριέται ο φύλακας ασφαλείας εκτελώντας το ίδιο δρομολόγιο την ίδια ώρα

Πριν την έναρξη της περιπολίας ο φύλακας ασφαλείας θα πρέπει να:

α. Έχει εξοικειωθεί με τον χώρο φύλαξης

β. Έχει το σχέδιο της περιπολίας, τι ακριβώς θα ελέγξει (check points) αλλά και του δρομολογίου κινήσεως

γ. Έχει καταρτίσει μια λίστα (check list) με το τι πρέπει να κάνει κατά την περιπολία

δ. Να ελέγχει το χρόνο που έχει στη διάθεση του για την ολοκλήρωση της περιπολίας

ε. Να ελέγχει την ύπαρξη όλων των απαραίτητων υλικών που χρειάζεται για την εκτέλεση της και ιδιαίτερα των συστημάτων επικοινωνίας που διαθέτει

Στην περίπτωση της εποχούμενης περιπολίας και πριν την έναρξη της πρέπει να γίνει ο έλεγχος του οχήματος, για να διαπιστωθεί η λειτουργικότητά του. Ελέγχονται: η πίεση των ελαστικών, τα επίπεδα του καυσίμου, τα φώτα, το σύστημα πέδησης, ο φάρος, οι ζώνες ασφαλείας, τα τυχόν υλικά που μπορεί να μεταφέρονται για την εκτέλεση της περιπολίας, ο ασύρματος του οχήματος αλλά και ο ιδιαίτερος ρουχισμός που θα απαιτηθεί. Τέλος ενημερώνεται το ΚΛΣ για την έναρξη της περιπολίας. Η ταχύτητα με την οποία διεξάγεται η περιπολία θα πρέπει να είναι μικρή, ώστε ο φύλακας ασφαλείας να μπορεί εξονυχιστικά να ελέγχει την περιοχή. Πριν την έξοδο για έλεγχο της περιοχής από το όχημα, ενημερώνεται το ΚΛΣ και αφαιρούνται τα κλειδιά από το όχημα. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι με βάση το Ν. 3708/2008 απαγορεύεται η χρήση του φάρου του οχήματος, πλην των περιπτώσεων που αναφέρονται στο σχετικό νόμο. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δώσει στις περιοχές όπου θα αντιμετωπίσει απώλεια σήματος του ασυρμάτου ή του κινητού τηλεφώνου “dead zones”.

Κατά τη διάρκεια της περιπολίας.

Κατά την διάρκεια και την εκτέλεση μιας περιπολίας ο φύλακας ασφαλείας ενδείκνυται:

• Να βρίσκεται σε συνεχή επαφή με το Κέντρο Λήψης Σημάτων (Κ.Λ.Σ.)
• Να σχεδιάζει στο μυαλό του την είσοδο στο χώρο αλλά και την έξοδο που θα χρησιμοποιήσει πριν την έναρξη του ελέγχου
• Όταν κινείται σε εσωτερικούς χώρους να κινείται αθόρυβα και να μην χρησιμοποιεί το ασανσέρ, γιατί σε περίπτωση διακοπής ρεύματος θα εγκλωβιστεί σε αυτό
• Κατά το άνοιγμα μιας πόρτας να βεβαιώνεται ότι αυτή έχει ανοίξει πλήρως και ότι πίσω από αυτή δεν υπάρχει κάποιο άτομο
• Να έχουν τονιστεί τα κρίσιμα σημεία της εγκατάστασης (check points) που θα ελεγχθούν, γιατί αλλιώς η περιπολία είναι άσκοπη. Μάλιστα κάθε κρίσιμο σημείο πρέπει να ελέγχεται με την προγραμματισμένη σειρά.
• Πριν την είσοδο σε ένα χώρο να χρησιμοποιεί την αίσθηση της όσφρησης αλλά και της ακοής για τον εντοπισμό περίεργων οσμών και ήχων
• Με την είσοδο στο χώρο να μην εκθέτει το σώμα του σε άμεσο κίνδυνο και ελέγχει με μια γρήγορη ματιά και τις δύο πλευρές της εισόδου
• Όταν βρίσκεται εκτός κτηρίου να αποφεύγει να κινείται πολύ κοντά σε τοίχους
• Να εκμεταλλεύεται τον λιγοστό φωτισμό, ώστε να μην γίνεται εύκολα ορατός αλλά παράλληλα να χρησιμοποιεί το φακό του για τον έλεγχο σκοτεινών περιοχών
• Κατά την κίνηση του θα πρέπει να σταματά κατά τακτά χρονικά διαστήματα για να ακούσει περίεργους ήχους ή να εντοπίσει παραβάσεις ασφαλείας
• Δεν θα πρέπει να συντομεύει τη διαδρομή αλλά να εκτελεί όλο το προκαθορισμένο δρομολόγιο
• Κατά την νυχτερινή περιπολία θα πρέπει να χρησιμοποιεί την λεγόμενη ‘’περιφερειακή όραση’’^[1]
• Αν η περιοχή είναι καλά φωτισμένη προσπαθεί να κινείται στις σκιές
• Με το τέλος της περιπολίας αναφέρει στο ΚΛΣ τη λήξη της περιπολίας και καταγράφει τυχόν συμβάντα τα οποία πρέπει να γνωστοποιήσει στους ανωτέρους του
• Ένα από τα σημαντικότερα θέματα που θα αντιμετωπίσει σε περιπολία ο φύλακας ασφάλειας είναι ο εφησυχασμός. Δηλαδή η περιπολία να καταντήσει μονότονη και ρουτίνα ή να σκεφτεί “σε μένα θα συμβεί;’’.

Στο Β’ μέρος του άρθρου που θα δημοσιευτεί στο επόμενο τεύχος του Security Manager θα αναλυθούν οι ειδικοί τύποι περιπολιών, οι ανθρώπινες αισθήσεις και οι διαδικασίες ελέγχου κλειστών χώρων

[1] Η περιφερειακή όραση είναι αυτή που μας βοηθά να αντιληφθούμε ότι κινείται γύρω μας πριν εστιάσουμε πάνω του, ενώ χάρη σε αυτή μπορούμε να κινούμαστε σε συνθήκες μειωμένου φωτισμού.