Απομακρυσμένος χειρισμός συστημάτων και οικιακοί αυτοματισμοί

Η ανάγκη απλοποίησης της καθημερινότητας του σύγχρονου ανθρώπου, είναι πιο αναγκαία από ποτέ και για το λόγο αυτό η έννοια του «οικιακού αυτοματισμού» έχει μπει δυναμικά στη ζωή μας.

Εύη Κρήτα

Product & Marketing Manager – Cubitech

Με τον οικιακό αυτοματισμό, ο χρήστης έχει απομακρυσμένη πρόσβαση σε διάφορες οικιακές συσκευές χρησιμοποιώντας απλώς ένα smartphone ή tablet ή laptop. Ο όρος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάθε απομονωμένη προγραμματιζόμενη συσκευή, όπως για παράδειγμα έναν θερμοστάτη. Όμως, εάν θέλουμε να είμαστε πιο ακριβείς, οικιακό αυτοματισμό έχουμε σε ένα σπίτι όπου σχεδόν τα πάντα -φώτα, συσκευές, ηλεκτρικές πρίζες, θερμοσίφωνας, γκαράζ, καλοριφέρ, air condition, σύστημα ποτισμού κτλ.- είναι συνδεδεμένα σε ένα ελεγχόμενο δίκτυο. Από άποψη ασφάλειας σπιτιού, αυτό περιλαμβάνει επίσης ένα σύστημα συναγερμού, μαζί με όλες τις πόρτες, τα παράθυρα, κλειδαριές, ανιχνευτές καπνού, κάμερες παρακολούθησης και τυχόν άλλους αισθητήρες που συνδέονται με αυτό.

Η εξέλιξη του αυτοματισμού

Έως σχετικά πρόσφατα, η έννοια της κεντρικής διαχείρισης συστημάτων ενός κτιρίου έβρισκε εφαρμογή κυρίως σε εμπορικά κτίρια ή σε οικίες ιδιαίτερου σχεδιασμού. Τυπικά, προβλεπόταν ένας βασικός έλεγχος, παρακολούθηση και προγραμματισμός των συστημάτων φωτισμού, θέρμανσης και ψύξης, προσβάσιμα μέσω συγκεκριμένων σημείων ελέγχου, εντός του κτιρίου.

Ο οικιακός αυτοματισμός είναι ένα βήμα μπροστά από αυτό που είναι γνωστό ως “Internet of Things – ΙοΤ” όπου όλες οι συσκευές διαθέτουν μία συγκεκριμένη, ατομική IP και μπορούν να παρακολουθούνται και να είναι προσβάσιμες απομακρυσμένα.

Οι πρώτοι και πιο προφανείς αποδέκτες αυτής της προσέγγισης είναι οι «έξυπνες» συσκευές, οι οποίες μπορούν να συνδεθούν σε ένα τοπικό δίκτυο, είτε μέσω Ethernet ή μέσω Wi-Fi. Ωστόσο, κάποια ηλεκτρικά συστήματα ή ακόμη και μεμονωμένες συσκευές, όπως για παράδειγμα οι διακόπτες για τα φώτα, οι ηλεκτρικές πρίζες κτλ., έχουν ενσωματωθεί στη λειτουργία του οικιακού αυτοματισμού. Αν και η μέρα όπου θα μπορούμε να εντοπίσουμε ένα χαμένο αξεσουάρ μέσα στο σπίτι μας με την χρήση ενός κινητού, μάλλον είναι μακριά, τα οικιακά δίκτυα σταδιακά αυξάνουν τη δυνατότητα προσθήκης νέων συσκευών και συστημάτων στη διαδικασία απομακρυσμένου ελέγχου και χειρισμού.

Αυτοματοποίηση

Η λέξη αυτοματισμός, είναι μία από τις 2 λέξεις της φράσης «οικιακός αυτοματισμός». Με τον αυτοματισμό εννοούμε τη δυνατότητα προγραμματισμού ενεργειών επιλεγμένων συσκευών ενός δικτύου. Ο προγραμματισμός μπορεί να περιλαμβάνει εντολές, χρονικού προσδιορισμού -όπως για παράδειγμα να ανάψουν ή να σβήσουν τα φώτα σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή μέσα στην ημέρα. Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει τη πραγματοποίηση ενεργειών, κατόπιν δημιουργίας σεναρίων- όπως για παράδειγμα, να ανάψουν τα φώτα μόλις ενεργοποιηθεί ο συναγερμός της οικίας.

Μόλις αντιληφθούμε τις δυνατότητες που έχει ο οικιακός αυτοματισμός, μπορούμε να εξετάσουμε και να δημιουργήσουμε διάφορες λύσεις που θα διευκολύνουν την καθημερινότητά μας. Παραδείγματος χάριν, εάν έχουμε καθημερινά στις 10.00πμ έναν επισκέπτη στον χώρο μας, μπορούμε να προγραμματίσουμε να ξεκλειδώνει η πόρτα τη συγκεκριμένη στιγμή και να ξανακλειδώνει την ώρα που συνήθως αποχωρεί.

Απομακρυσμένος έλεγχος

Το άλλο χαρακτηριστικό που περιγράφει την έννοια του οικιακού αυτοματισμού είναι η δυνατότητα απομακρυσμένου ελέγχου και πρόσβασης. Με το σωστό οικιακό αυτοματισμό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και να ελέγξουμε οποιαδήποτε οικιακή συσκευή μπορεί να συνδεθεί στο ίντερνετ.

Η παρακολούθηση των εφαρμογών μπορεί να παρέχει πληθώρα πληροφοριών σχετική με μία οικία, ανά πάσα στιγμή, καθώς και το ιστορικό ανά λειτουργία συσκευής. Μπορούμε να ελέγξουμε την κατάσταση του συστήματος συναγερμού, εάν τα φώτα είναι αναμμένα, εάν οι πόρτες είναι κλειδωμένες ή ακόμη και ποια είναι η τρέχουσα θερμοκρασία του δωματίου. Με εγκατεστημένες κάμερες, ως ένα μέρος του οικιακού αυτοματισμού, μπορούμε ακόμη να έχουμε απομακρυσμένο έλεγχο και βίντεο σε πραγματικό χρόνο μέσα στην οικία.

Επιπλέον, μπορούμε να προγραμματίσουμε το σύστημα ασφαλείας, που έχουμε εγκατεστημένο στην οικία, να μας ενημερώνει με γραπτό μήνυμα για ένα πιθανό πρόβλημα, όπως για παράδειγμα, εάν έχει πλημμυρίσει το υπόγειο ή εάν το ραντάρ καπνού έχει ανιχνεύσει πιθανή εστία φωτιάς.

Ουσιαστικά, ο πραγματικός έλεγχος ξεκινάει όταν υπάρχει διάδραση ανάμεσα στον χρήστη και την εφαρμογή απομακρυσμένου ελέγχου ενός συστήματος. Πέραν της όπλισης και αφόπλισης ενός συστήματος συναγερμού, ο χρήστης μπορεί να κλειδώσει και να ξεκλειδώσει κλειδαριές, να ρυθμίσει τον θερμοστάτη, να προσαρμόσει τον φωτισμό και πολλά άλλα, από οποιαδήποτε σημείο του πλανήτη.

Το σύστημα συναγερμού ως μέρος του οικιακού αυτοματισμού

Ειδικότερα, ένα σύστημα συναγερμού δύναται να λειτουργήσει -ανάλογα με τις δυνατότητές του- ως η βάση του οικιακού αυτοματισμού. Υπάρχουν κάποια συστήματα συναγερμού τα οποία μπορούν να ελέγξουν τις εξόδους του κεντρικού πίνακα, μέσω δικτύου κινητής και σταθερής τηλεφωνίας. Υπάρχουν όμως και κάποια συστήματα τα οποία εκτός του ελέγχου των εξόδων, μπορούν να δίνουν αναφορά και για την κατάσταση αυτών και των ανιχνευτών, μέσω internet.

Επίσης, μπορούμε να δημιουργήσουμε και να ελέγξουμε εξ’ αποστάσεως διάφορα σενάρια, όπως προείπαμε, σύμφωνα με τα οποία μπορούμε να αλλάξουμε την κατάσταση των προγραμματιζόμενων εξόδων.

Ο τρόπος που επικοινωνεί ένα σύστημα συναγερμού εξαρτάται από τις τηλεπικοινωνιακές υποδομές του χώρου, καθώς και από το επιθυμητό επίπεδο ασφαλείας. Το σύστημα συναγερμού θα πρέπει να μπορεί να ενημερώνει άμεσα και αποτελεσματικά ένα Κέντρο Λήψης Σημάτων ή τον χρήστη ανά πάσα στιγμή.

Η ενημέρωση γίνεται κατόπιν ενεργοποίησης του συναγερμού με τους ακόλουθους τρόπους:

• Μέσω σταθερής τηλεφωνικής γραμμής: ο πίνακας έχει ενσωματωμένο έναν τηλεφωνητή (dialer), ο οποίοε χρησιμοποιεί τη σταθερή τηλεφωνική γραμμή για να αποστείλει σήμα σε ένα Κέντρο Λήψης Σημάτων.
• Μέσω δικτύου κινητής τηλεφωνίας: σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχει δυνατότητα σταθερής τηλεφωνικής γραμμής, ο πίνακας δύναται να επικοινωνήσει με το ΚΛΣ ή ακόμη και με τον χρήστη μέσω κλήσεων ή μέσω αποστολής SMS, χρησιμοποιώντας ένα GSM Module. Ακόμη και αν ο χώρος έχει σταθερή τηλεφωνική γραμμή, το GSM Module μπορεί να λειτουργήσει ως εφεδρεία σε περίπτωση απώλειας ή δολιοφθοράς αυτής.
• Μέσω internet: ο πίνακας είναι συνδεδεμένος σε μόνιμη βάση με το ΚΛΣ μέσω ίντερνετ. Σε αυτή την περίπτωση η παρακολούθηση είναι διαρκής και οποιαδήποτε δυσλειτουργία στην επικοινωνία μπορεί να ανιχνευθεί άμεσα.

Εξοικονόμηση ενέργειας

Το κυριότερο πλεονέκτημα του οικιακού αυτοματισμού είναι η αδιαμφισβήτητη οικονομία πόρων, δηλαδή ενέργειας, χρόνου και χρήματος. Για παράδειγμα, ο θερμοστάτης είναι «κατά βάση» μία έξυπνη συσκευή, δηλαδή αναγνωρίζοντας την θερμοκρασία του δωματίου μπορεί να ανοίγει ή να κλείνει σχετικά.

Η εξοικονόμηση πόρων μπορεί να επέλθει και με την χρησιμοποίηση μακροεντολών. Με άλλα λόγια, ο χρήστης μπορεί να διαμορφώσει μία κατάσταση «επιστρέφω σπίτι», όπου το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ρυθμίζεται αυτόματα η ενεργοποίηση του θερμοσίφωνα, του μπόιλερ, της θέρμανσης και της αφόπλιση του συστήματος συναγερμού κτλ.