Ασύρματη επικοινωνία & συστήματα ασφαλείας

Μετά τις οικιακές εφαρμογές όπου φαίνεται ότι πλέον η ασύρματη διασύνδεση γνωρίζει αποδοχή και καθιερώνεται ως μία αξιόπιστη εναλλακτική πρόταση, η συζήτηση έχει μεταφερθεί στο πεδίο των πιο απαιτητικών εφαρμογών σε επαγγελματικούς χώρους…Τι προβλέπεται στο μέλλον και τι πρέπει να περιμένουμε;

Προκατάληψη, επιφύλαξη και εμμονή σε στερεότυπα είναι ορισμένες από τις αντιδράσεις όσων έρχονται σε επαφή με τα καινούρια δρώμενα . Το παράδοξο του θέματος είναι ότι ακόμα και οι τεχνικοί που εκ φύσεως διαθέτουν θετική σκέψη και ως εκ τούτου θα έπρεπε να αποφασίζουν μόνο βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, συχνά – ίσως και πιο συχνά από άλλους επαγγελματίες – λειτουργούν βάσει προκαταλήψεων και εμμονών. Παραδείγματος χάρη, σπάνια αποφασίζουν να αλλάξουν τον τρόπο εργασίας τους ή τις μεθόδους που χρησιμοποιούν, ακόμα και όταν αυτές ξεπερνιούνται από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Σε αυτήν την κατηγορία εμπίπτουν και οι ασύρματοι τρόποι διασύνδεσης στα συστήματα ασφαλείας. Είναι εντυπωσιακό πόσο αρνητική στάση έχουν πολλοί τεχνικοί απέναντι στην αντικατάσταση των καλωδίων όσον αφορά στις εφαρμογές ασφάλειας. Τις περισσότερες φορές, όταν ερωτηθούν για το πού οφείλεται αυτή η στάση τους, θα φέρουν ως επιχείρημα ότι κάπου έχουν ακούσει ότι αυτά τα συστήματα είναι προβληματικά ή ότι δεν φημίζονται για την υψηλή αξιοπιστία τους, χωρίς όμως να τεκμηριώνουν με πιο ουσιαστικά επιχειρήματα αυτήν τη θέση τους.
Εντούτοις, για να είμαστε δίκαιοι, η στάση αυτή είναι εν μέρει και δικαιολογημένη. Καθότι οι πρώτες προσπάθειες για χρήση ασύρματης διασύνδεσης συνοδεύτηκαν από αρκετά προβλήματα, όπως ξαφνικές διακοπες στις συνδέσεις, χαμηλή απόδοση και αμφισβητούμενη αξιοπιστία. Πλέον όμως η κατάσταση έχει αλλάξει και τα νέα δεδομένα ανατρέπουν πλήρως την εικόνα που οι περισσότεροι από εμάς είχαμε σχηματίσει για αυτήν τη νέα μορφή διασύνδεσης. Με την πρόοδο που έχει πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια στις τεχνολογίες των ηλεκτρονικών, οι κατασκευαστές είναι σε θέση πλέον να προσφέρουν σταθερές, αξιόπιστες και ποιοτικές ασύρματες λύσεις για την πλειοψηφία των εφαρμογών, οικιακών και επαγγελματικών. Βέβαια εδώ υπάρχει μια διαφοροποίηση ανάμεσα στις δύο αυτές κατηγορίες εφαρμογών, που θα εξετασθεί στη συνέχεια.

Τα δυνατά σημεία.
Δεν είναι δύσκολο για κάποιο να ανακαλύψει ποια είναι τα θετικά στοιχεία των ασύρματων συνδέσεων. Πολλές φορές και το Security Manager έχει αναφερθεί σε αυτά, επισημαίνοντας τις αλλαγές που θα φέρουν στον τρόπο υλοποίησης και λειτουργίας των συστημάτων ασφαλείας.
Καταρχήν, ευκολία στην εγκατάσταση. Η επιλογή ασύρματων συσκευών βάζει στο περιθώριο την ανάγκη τοποθέτησης καλωδίων για τη διασύνδεση των συστημάτων. Επίσης συμβάλλει στην αποφυγή οικοδομικών εργασιών μεγάλης κλίμακας για την επιδιόρθωση φθορών, ενώ βελτιώνει και την αισθητική των χώρων, καθώς θα λείπουν καλώδια που θα οδεύουν μεταξύ τοίχων και πάνω από πόρτες και παράθυρα. Οι εγκαταστάτες θα ωφεληθούν από την επιλογή των ασύρματων συσκευών, διότι θα μειωθεί σημαντικά ο χρόνος που θα χρειαστεί να ολοκληρώσουν μια εγκατάσταση και ως εκ τούτου θα είναι πιο αποδοτικοί έχοντας τη δυνατότητα να εκτελέσουν περισσότερα έργα στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία στη διαμόρφωση του συστήματος καθώς οι τοπικές συσκευές μπορούν να τοποθετηθούν ακόμα και σε σημεία που δεν θα ήταν προσβάσιμα με την ενσύρματη διασύνδεση. Γενικότερα ο βαθμός ευκολίας της εγκατάστασης είναι σημαντικά μικρότερος, προκαλώντας και τη μικρότερη δυνατή όχληση στους χρήστες του χώρου – είτε αυτοί κατοικούν είτε εργάζονται (όταν αναφερόμαστε σε επαγγελματικούς χώρους).
Όλα αυτά τα θετικά στοιχεία των ασύρματων συστημάτων οδήγησαν στη σταδιακή καθιέρωσή τους ως μία αξιόπιστη πρόταση όσον αφορά στη φυσική ασφάλεια. ¶λλο ένα στοιχείο που συνέβαλε στην ακόμα μεγαλύτερη διάδοση και αποδοχή τους ήταν η μεγάλη χρήση τα τελευταία χρόνια των ασύρματων δικτύων υπολογιστών σε οικιακές εφαρμογές, σε συνδυασμό με τα ευρυζωνικά δικτυα. Μπορεί αρχικά να μη φαίνεται κάποια σχέση ανάμεσα σε αυτά τα δύο θέματα. Όμως είναι γεγονός ότι υπήρξε μεγαλύτερη εξοικείωση με τη χρήση των ασύρματων δικτύων και οι απλοί χρήστες διαπίστωσαν στην πράξη ότι αυτά λειτουργούν και μάλιστα πολλές φορές καλύτερα και πιο αποτελεσματικά και από τα ενσύρματα.

Τι συμβαίνει με τις επαγγελματικές εφαρμογές
Όλα τα παραπάνω έχουν κυρίως εφαρμογή στις οικιακές εφαρμογές στις οποίες οι απαιτήσεις είναι μικρότερες, ενώ ο χρήστης μπορεί να επωμισθεί καλύτερα το αυξημένο κόστος των ασύρματων συσκευών λόγω μικρότερου αριθμού τους.
Στις επαγγελματικές εγκαταστάσεις υπάρχουν μεγαλύτεροι περιορισμοί στην ασύρματη επικοινωνία λόγω ύπαρξης περισσότερων παρεμβολών, που μπορεί να οφείλονται στην εκπομπή ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων από διάφορες γειτονικές μηχανές ή και στην τοποθέτηση διαχωριστικών. Υπό αυτές τις συνθήκες επανεμφανίζονται στο προσκήνιο ορισμένες από τις παιδικές ασθένειες των συστημάτων συναγερμού, που για τις οικιακές εφαρμογές έχουν πλέον αντιμετωπιστεί πλήρως.
Ενα από τα κυριότερα προβλήματα είναι η – ορισμένες φορές – ανεπαρκής απόδοση των συσκευών. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι καθώς τροφοδοτούνται από μπαταρίες, οι κατασκευαστές επιδιώκουν την ελαχιστοποίηση της ηλεκτρικής κατανάλωσής τους, ώστε να διατηρηθεί όσο περισσότερο γίνεται η ζωή της μπαταρίας. Για να το πετύχουν αυτό οι ασύρματες συσκευές βρίσκονται σε κατάσταση αδράνειας (asleep mode) για μεγάλα χρονικά διαστήματα, τα οποία μπορούν να μειώσουν την απόδοσή τους σε σχέση με τις ενσύρματες συσκευές.
Η εμβέλεια των συσκευών αποτελεί άλλο ένα θέμα. Οι χώροι είναι μεγάλοι – συγκρινόμενοι με οικίες ή μικρά εμπορικά καταστήματα – και επιπλέον ειδικά σε βιομηχανίες μπορεί να χρησιμοποιούνται δομικά υλικά ή μηχανές που αποτρέπουν τη διάδοση των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Εξαιτίας και των μεγάλων χώρων είναι ανάγκη να χρησιμοποιούνται και περισσότερες συσκευές, με αποτέλεσμα ορισμένες φορές ο αριθμός τους να υπερβαίνει το μέγιστο αριθμό που μπορούν να υποστηρίζουν τα ασύρματα δίκτυα.
Τέλος, ένα μεγάλο θέμα που προβληματίζει όσους ασχολούνται σοβαρά με τη μετάβαση στην ασύρματη τεχνολογία και στις επαγγελματικές εφαρμογές είναι η τοπολογία σύνδεσης των συσκευών. Μέχρι σήμερα κυριαρχούσε η ζεύξη σημείου προς σημείο, γνωστότερη και ως Point to Point. Στην πράξη αυτό συνεπάγεται ότι υπήρχε μόνο μία όδευση μετάδοσης σήματος (one way signaling path) και όταν αυτή για κάποιο λόγο διακοπτόταν τότε σταματούσε και η επικοινωνία μεταξύ των συγκεκριμένων συσκευών. Μία αιτία για τη διακοπή της σύνδεσης μπορεί παραδείγματος χάρη να είναι η κατασκευή ενός νέου διαχωριστικού τοίχου με χρήση υλικών που ίσως να δυσχεραίνουν τη μετάδοση του σήματος ή η εγκατάσταση νέων μηχανών, γεγονότα πολύ συνηθισμένα σε βιομηχανικά συγκροτήματα. Αυτό όμως αντιμετωπίζεται πλέον με την εμφάνιση και τη χρήση της τοπολογίας πλέγματος (mesh-network). Σήμερα κάθε συσκευή χρησιμοποιείται ως αναμεταδότης (repeater) και το ασύρματο δίκτυο αποκτά τη μορφή ενός πλέγματος, με τις συσκευές να αποτελούν τους κόμβους του. Τα σήματα μεταδίδονται μέσω του πλέγματος και αν για κάποιο λόγο διακοπεί μία όδευση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μία άλλη.
Αυτό αποτελεί μία σημαντική εξέλιξη στην τεχνολογία των ασύρματων συνδέσεων και ουσιαστικά δίνει μια διέξοδο στο πρόβλημα της επικοινωνίας των συσκευών.
Γενικότερα όμως υπάρχουν λύσεις οι οποίες ακόμα και σε δύσκολες επαγγελματικές εφαρμογές μπορούν πλέον να εφαρμοστούν με επιτυχία.

Λύσεις
Η χρήση υβριδικών συστημάτων αποτελεί μία πρόταση που πάντα μπορεί να εξεταστεί με ενδιαφέρον. Ο συνδυασμός των πλεονεκτημάτων των ασύρματων συσκευών με εκείνα των ενσύρματων, οδηγεί ίσως στο καλύτερο δυνατό σενάριο υπό τις σημερινές συνθήκες. Οπου είναι δύσκολο να τοποθετηθούν καλώδια χρησιμοποιούνται ασύρματες συσκευές και όπου οι συνθήκες αποτρέπουν τη χρήση ασύρματων συσκευών (π.χ. ηλεκτρικοί υποσταθμοί) τότε τοποθετούνται ενσύρματες συσκευές.
Μία άλλη πρόταση είναι η χρήση αναμεταδοτών σήματος (repeaters). Για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα των ζεύξεων σημείου προς σημείο και επειδή ακόμα η χρήση των mesh-network δεν έχει προσεγγίσει το επιθυμητό επίπεδο, πολλοί εγκαταστάτες επιλέγουν τη χρήση των repeaters. Αυτές οι συσκευές λαμβάνουν το ασύρματο σήμα και το μεταφέρουν προς τον πίνακα ελέχγου, συχνά – όχι όμως πάντα – χρησιμοποιώντας και ενσύρματη όδευση. Με τη χρήση μεγάλου αριθμού repeaters αυξάνεται το εύρος των ασύρματων δικτύων αλλά και ο συνολικός αριθμός των συσκευών που μπορεί να χρησιμοποιηθούν. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές για αυτήν την κατηγορία των συσκευών από τους διάφορους κατασκευαστές και μπορεί να συναντήσουμε τους repeaters με ονομασίες όπως nodes, hubs, portals, clusters, expanders. ανάλογα με την εταιρεία από την οποία προέρχονται. Ομως τελικά, ουσιαστικά όλες αυτές οι συσκευές ανεξάρτητα από την ονομασία τους, προσφέρουν την ίδια σε γενικές γραμμές λειτουργία.

Μελέτη & διερεύνηση χώρων
Το πιο βασικό όμως που θα πρέπει να έχει προηγηθεί πριν από τη χρήση ενός ασύρματου συστήματος ασφαλείας σε μια βιομηχανική εφαρμογή είναι μια ενδελεχής εξέταση του χώρου. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσει να γίνει μια σωστή αξιολόγηση των σημείων που θα τοποθετηθούν οι συσκευές αλλά και των προβληματικών χώρων. Οπότε μπορεί να διασφαλιστεί καλύτερα η πετυχημένη λειτουργία του συστήματος που θα παραδοθεί στο χρήστη. Πολλές φορές στο πλαίσιο αυτής της μελέτης θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί και διαγνωστικός εξοπλισμός, ώστε να εντοπισθούν πιθανές ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές. Μπορεί ίσως να φαίνεται ότι αυτή η διαδικασία θα καθυστερήσει το έργο, αλλά μπορεί αν γίνει σωστά να συνεισφέρει στη γρηγορότερη παράδοσή του. Πολύ πιο επικίνδυνο – ειδικά σε μεγάλης κλίμακας εφαρμογές – είναι να ακολουθηθεί η λύση του "βλέποντας και κάνοντας" που μπορεί να οδηγήσει εύκολα σε επιμήκυνση του χρόνου παράδοσης, αλλά και απροσδιόριστη αύξηση του κόστους υλοποίησης.
Πιθανό να φαίνεται ακόμα σε πολλούς ότι τα ασύρματα συστήματα ασφαλείας δεν έχουν θέση σε επαγγελματικές εφαρμογές. Ομως κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει ότι αυτή ήταν η κυρίαρχη θέση και για τις οικιακές εφαρμογές πριν από λίγα χρόνια. Παρ’ όλα αυτά, μέσα σε μικρό διάστημα η κατάσταση άλλαξε ριζικά. Οπότε μάλλον πρέπει να περιμένουμε να συμβεί το ίδιο και στις επαγγελματικές εφαρμογές. Ειδικότερα από τη στιγμή όπου τα πλεονεκτήματα των ασύρματων συστημάτων που αποτέλεσαν και το λόγο εξάπλωσής τους στις οικιακές εφαρμογές είναι εκείνα που μπορούν να αποτελέσουν και το εφαλτήριο για τη διάδοσή τους σε απαιτητικότερες εφαρμογές υψηλότερων προδιαγραφών.

Του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ