Θωρακισμένα οχήματα: Ανάγκη ή πολυτέλεια ;

Το πάθημα της ομηρείας του γνωστού εφοπλιστή αλλά και η έξαρση φαινομένων τρομοκρατίας, έχουν οδηγήσει πολλούς «υποψήφιους στόχους» να ενισχύσουν τα μέτρα ασφαλείας τους, στρέφοντας το ενδιαφέρον τους και στα θωρακισμένα οχήματα.  

“Ποιος μπορεί να σκεφθεί να μου κάνει κακό εμένα;”…Η αναφορά αυτή του δραστήριου 74χρονου εφοπλιστή κου Περικλή Παναγόπουλου προς έναν αξιωματικό  της ΕΛΑΣ, λίγες εβδομάδες πριν την απαγωγή του -τον προηγούμενο Ιανουάριο- αποτελεί ένα μεγάλο «αντιπαράδειγμα» για δεκάδες επιχειρηματίες, διπλωμάτες και άλλους ιδιώτες, που λόγω της κοινωνικής τους θέσης μπορεί να αποτελούν στόχο εγκληματικών ενεργειών. Πολλοί από αυτούς, τώρα πλέον σπεύδουν να ενισχύσουν τα μέτρα ασφαλείας τους, με πρωταρχικό μέλημα να αποκτήσουν αυτό που δεν είχε ο εφοπλιστής, με αποτέλεσμα να γίνει εύκολη «λεία» για τους απαγωγείς του: ένα θωρακισμένο αυτοκίνητο! 

Αύξηση στη ζήτηση
Κάθε χρόνο πωλούνται στη χώρα μας από τρεις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, περίπου 20 με 30 θωρακισμένα αυτοκίνητα. Όμως, όπως εκμυστηρεύονται εκπρόσωποι αυτών των αυτοκινητοβιομηχανιών ".τις τελευταίες εβδομάδες υπάρχει νέο ενδιαφέρον από επιχειρηματίες για αγορά θωρακισμένων αυτοκινήτων και ο αριθμός των πωλήσεων αναμένεται να αυξηθεί εντυπωσιακά. Μία αύξηση, που πιθανό να αγγίξει – όσον αφορά τις πωλήσεις θωρακισμένων αυτοκινήτων – ποσοστό άνω του 100-200%! Ήδη υπάρχει αύξηση του ενδιαφέροντος, με διατύπωση σχετικών ερωτημάτων για συγκέντρωση πληροφοριών σε σχέση με τα οχήματα υψηλής προστασίας, της τάξης του 1000%. Δηλαδή, δέκα φορές περισσότερο από ό,τι πριν την επίθεση στον κο Περικλή Παναγόπουλο». Και όπως χαρακτηριστικά έλεγε στέλεχος εταιρείας που ασχολείται με τις θωρακίσεις Ι.Χ. αυτοκινήτων « .το απλό, σπασμένο παρμπρίζ του αυτοκινήτου του κου Π. Παναγόπουλου, άνοιξε τα μάτια εκατοντάδων επιχειρηματιών, στελεχών τραπεζών, πολιτικών, διπλωματών και άλλων, προκειμένου να αποφύγουν την πολυήμερη περιπέτειά του. Τώρα πλέον δεν ζητά θωρακισμένο αυτοκίνητο μόνο ο διοικητής μίας Τράπεζας, αλλά ολόκληρο το διοικητικό συμβούλιο». Ίσως το πιο εντυπωσιακό είναι ό,τι όπως λένε οι υπεύθυνοι θωράκισης Ι.Χ. αυτοκινήτων «πρώτοι πελάτες των εταιρειών θωράκισης αυτοκινήτων είναι άνθρωποι της νύκτας και μεγαλοκακοποιοί, οι οποίοι επιζητούν την ύψιστη προστασία, φοβούμενοι μην πέσουν θύματα των εσωτερικών εκκαθαριστικών διαδικασιών». Από ότι φαίνεται, δεν έχουν και άδικο, μιας και τα γεγονότα δείχνουν ότι πολλές από τις 10-15 πρόσφατες δολοφονίες στον πόλεμο της νύκτας θα είχαν αποφευχθεί, αν τα θύματα διέθεταν θωρακισμένο αυτοκίνητο».
Επιπρόσθετα, ο φόβος πολλών μεγάλωσε ύστερα από τη διαπίστωση ότι τρομοκρατικές οργανώσεις χρησιμοποιούν νέες μεθόδους δράσης με παγιδευμένα – με μεγάλες ποσότητες εκρηκτικών, αυτοκίνητα – όπως συνέβη και πριν από ένα μήνα με την απόπειρα ανατίναξης των γραφείων της Citibank στην Κηφισιά. Ακόμη, φόβο προκαλούν οι συνεχείς εναλλαγές του τρόπου δράσης της οργάνωσης «Επαναστατικός Αγώνας» είτε με χρήση καλάσνικοφ και MP-5 είτε με την εκτόξευση αντιαρματικών ρουκετών. Επιπλέον, την ανησυχία επιτείνει η δράση της νέας οργάνωσης «ΣΕΧΤΑ Επαναστατών» που κτυπά με όπλα, αιφνιδιαστικά.

Προδιαγραφές θωράκισης
Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται τρεις αυτοκινητοβιομηχανίες, που εισάγουν θωρακισμένα Ι.Χ. αυτοκίνητα με ειδικά επιπρόσθετα συστήματα ασφαλείας και αυτές είναι οι ΒΜW, Audi, και Mercedes. Τα οχήματα αυτά έχουν ειδικές θωρακίσεις στα παρμπρίζ, στο σασί, στα λάστιχα και αλλού, προκειμένου να μην υπάρχει τραυματισμός των επιβατών από επιθέσεις με σφαίρες όλων των διαμετρημάτων, από εκρήξεις βομβών αλλά και από επιθέσεις με ρουκέτες. Πολλά από αυτά τα αυτοκίνητα πωλούνται μαζί με ειδικά συστήματα αδρανοποίησης κινητών τηλεφώνων ή άλλων τηλεσημάτων, που θα μπορούσαν να ενεργοποιήσουν βόμβες ή να δημιουργήσουν παρεμβολές στα συστήματα ηλεκτρονικής διεύθυνσης του οχήματος. Τέτοιου είδους συστήματα μπορεί να εκτοξεύσουν το κόστος αγοράς των αυτοκινήτων άνω των 600.000 ευρώ. Ακόμη, στη χώρα μας δραστηριοποιούνται 3-4 εταιρείες για θωράκιση πολυτελών αυτοκινήτων. Ας δούμε όμως κάποιες βασικές προδιαγραφές που καθιστούν ένα όχημα θωρακισμένο.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει με αυστηρές προδιαγραφές 4 βαθμίδες προστασίας για τη θωράκιση των αυτοκινήτων, που αρχίζουν από το Β4 και φτάνουν στο Β7. Όμως, το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν αναπτυχθεί θωρακίσεις ακόμη πιο ισχυρές και τυπικά ανίκητες. Οι βαθμίδες θωράκισης λοιπόν, διακρίνονται ανάλογα με το είδος προστασίας που παρέχεται – και συγκεκριμένα είναι:

1. Β4: Προστασία από επίθεση με πιστόλι, περίστροφο ή ελαφρύ τυφέκιο.
2. B5: Προστασία από αυτόματο τυφέκιο.
3. Β6: Προστασία από αυτόματο τυφέκιο – προδιαγραφών ΝΑΤΟ – και βομβιστική ενέργεια.
4. Β7: Προστασία από επίθεση με αυτόματο τυφέκιο, χρήση διατρητικών βολίδων και βομβιστική ενέργεια.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα αυτοκίνητο που έχει θωράκιση Β6 μπορεί να αντέξει τα κτυπήματα από σφαίρες που προέρχονται από 9mm Luger, 357 Magnum, 44 Magnum, 223 REM Caliber, 308 WIN Caliber, όπως και από χειροβομβίδα. Αυτού του είδους η βαθμίδα ασφαλείας – Β6 – θεωρείται η πιο σημαντική και περιζήτητη, τουλάχιστον για τις ανάγκες των Ελλήνων επιχειρηματιών. Και αυτό, γιατί θωρακίζεται όλο το όχημα (πόρτες, παράθυρα, πάτωμα, ουρανός, ντεπόζιτο, μπαταρία, ειδικά ελαστικά κ.λπ.), ενώ αντέχει σε διαμετρήματα που χρησιμοποιούνται κατά κόρον στη χώρα μας, όπως του Καλάσνικοφ. Τη μέγιστη θωράκιση Β-7, που χρησιμοποιείται ακόμη και για αποφυγή πληγμάτων από βομβιστική επίθεση, διαθέτουν στην Ελλάδα 3-4 γνωστοί επιχειρηματίες, εκ των οποίων δύο έχουν ήδη αποτελέσει στόχο ένοπλων επιθέσεων και θεωρούνται «παραδοσιακός στόχος» της εγχώριας τρομοκρατίας. Οι περισσότεροι από αυτούς τους επιχειρηματίες, έχουν και επιπρόσθετο εξοπλισμό. Στον αντίποδα, η θωράκιση τύπου B4 σύμφωνα με τεχνικούς που γνωρίζουν τα ζητήματα θωράκισης « .. είναι για όπλα μικρού διαμετρήματος. Αποτελεί μία φθηνότερη λύση, η οποία σε παλαιότερες εποχές παρείχε προστασία, όμως τώρα σε αρκετές περιπτώσεις δεν φαίνεται αρκετή». Γενικά, το θωρακισμένο αυτοκίνητο σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις όπου υπάρχει σοβαρός τεχνικός εξοπλισμός, διαθέτει ατομικό οξυγόνο, αυτόματη πυρόσβεση και αδιάρρηκτες πόρτες. Επίσης, όλα τα θωρακισμένα οχήματα εφοδιάζονται με ένα ειδικό σύστημα, που κλειδώνει όλες τις πόρτες με τηλεχειριστήριο και δίνει οπτικό και ηχητικό συναγερμό .

Πώς γίνονται οι θωρακίσεις;
Καταρχήν, πρώτη και βασική ενέργεια στη θωράκιση ενός οχήματος είναι η ενίσχυση του παρμπρίζ, όπου τοποθετούνται διάφορες επιστρώσεις από υλικά, όπως περίβλημα πολυεστέρα για την προστασία από αμυχές, στρώμα πολυεστέρα, στρώμα πολυβινυλίου, γυαλιού και πολυουρεθάνης, πολυκαρβονικό υλικό, στρώμα γυαλιού, στρώμα πολυβινυλίου και κεραμική βαφή.
Το δεύτερο κύριο ζήτημα αφορά φυσικά στην προστασία του σασί του αυτοκίνητου, με αδιαφανή αλλά όσο το δυνατόν ελαφρά εξαρτήματα προστασίας. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι ειδικά επεξεργασμένα μέταλλα με πολλαπλάσια αντοχή στη διάτρηση, από το ίδιο πάχος συνηθισμένου χάλυβα, με σκοπό τη μέγιστη προστασία των επιβατών στο εσωτερικό του οχήματος. Όμως, ας σημειωθεί ότι αυτή η θωράκιση σημαίνει αύξηση του βάρους του θωρακισμένου οχήματος, από 500 κιλά έως 1 τόνο.
Ένα τρίτο ζωτικό θέμα είναι η προστασία των ελαστικών, που θεωρείται ιδιαίτερα νευραλγικό αλλά και συνήθως ευάλωτο σημείο. Η πιο συνηθισμένη μέθοδος προστασίας προβλέπει την τοποθέτηση γύρω από τη διαιρούμενη ζάντα, ενός δακτυλίου από πολυουρεθάνη, ο οποίος σφηνώνει στα ελαστικά πάνω στη ζάντα. Έτσι, αν υποτεθεί ότι κάποιος πυροβολήσει τα λάστιχα, τότε το ελαστικό καρφώνεται στη ζάντα και δεν διαλύεται. Με αυτόν τον τρόπο, το όχημα δεν ακινητοποιείται και μπορεί να συνεχίσει την πορεία του, ακόμα και με ταχύτητα 150 χλμ./ώρα, για αποστάσεις 80 έως 150 χλμ. Η θωράκιση αφορά και στο ρεζερβουάρ, όπου γίνεται ελαστική επένδυση της δεξαμενής του καυσίμου, που δεν επιτρέπει τη δημιουργία σπινθήρα, ενώ σφραγίζει με αυτόματο τρόπο τις τρύπες από τις σφαίρες και διαθέτει αυτόματο σύστημα πυρόσβεσης.
Οι σημαντικότερες εταιρείες θωράκισης αυτοκινήτων έχουν έδρα κυρίως τις Η.Π.Α., την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Ρωσία αλλά και χώρες της Λατινικής Αμερικής. Οι περισσότερες από αυτές είναι κατοχυρωμένες με διπλώματα ευρεσιτεχνίας, ενώ κατά κανόνα, το απόρρητο καλύπτει τις ευαίσθητες κατασκευαστικές λεπτομέρειες.
Στις εταιρείες θωρακίσεων περιλαμβάνονται οι: Alpha Armouring, Alpine Armoring Inc, Armet Armored Vehicles Inc, Armor Systems International, Armored Group, Armored Security International Inc, Asbeck Armoring Bonn, AT Systems, Bodyguard Armoring, Brink’s Inc, Dunbar Armored, Independent Armored Car, Lasco International, Iternational Armoring Corporation, Lenco Armored Vehicles, Trasco, Worldwide Armor Services και άλλες.
Εξ’ αυτών, η Ιnternational Armoring Corporation έχει δραστηριοποιηθεί και στην Αθήνα. Η εταιρεία, που έχει έδρα στη συμβολή της λεωφόρου Συγγρού με την οδό Σπάρτης 1, μπορεί να μεσολαβεί για την πώληση θωρακισμένων αυτοκινήτων από την Αμερική, επιπέδου Β6, με εγγύηση 2 ετών. Η ΙAC εδρεύει στις ΗΠΑ και έχει εγκαταστήσει μονάδες θωράκισης σε 14 χώρες. Έχει προμηθεύσει θωρακισμένα οχήματα σε πάνω από 50 χώρες και ανάμεσα στους πελάτες της συμπεριλαμβάνονται 34 αρχηγοί κρατών, Κυβερνήσεις, Στρατοί διαφόρων χωρών κ.λπ. Επίσης, η ΙAC είναι επίσημος προμηθευτής του Αμερικανικού Υπουργείου ¶μυνας. Αξιοσημείωτο είναι ότι η συγκεκριμένη εταιρεία χρησιμοποιεί το πατενταρισμένο δικό της υλικό Armormax, το οποίο είναι 60% ελαφρύτερο από τα σκληρά μέταλλα και 10 φορές πιο σκληρό, προσφέροντας έτσι θωρακίσεις επιπέδου Β6 και Β7, χωρίς όμως να αυξάνει πολύ το βάρος του οχήματος.
Όμως, τι χρειάζεται να γνωρίζει όποιος σκοπεύει να αγοράσει ένα θωρακισμένο αυτοκίνητο; Όπως αναφέρει ο εκπρόσωπος της Ιnternational Armoring Corporation στην Ελλάδα, κος Νίκος Χατζής, «Οι θωρακίσεις των αυτοκινήτων είναι μια διαδικασία που απαιτεί ειδικευμένες γνώσεις, επειδή δεν υπάρχει το περιθώριο του λάθους και της αστοχίας του υλικού. Η θωράκιση γίνεται από ειδικευμένα εργοστάσια και ειδικευμένους τεχνικούς, χρησιμοποιώντας πάντα τα καλύτερα υλικά. Όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται στη θωράκιση, πρέπει να συνοδεύονται από πιστοποιητικά αντιβαλλιστικής συμπεριφοράς από ανεξάρτητα εργαστήρια. Σε αυτά τα εργαστήρια, οι δοκιμές γίνονται στα πραγματικά υλικά, σε πραγματικές συνθήκες και με πραγματικά πυρά. Στη θωράκιση χρησιμοποιούνται συνήθως αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού, επειδή ακριβώς το βάρος του οχήματος αυξάνει (μπορεί και ένα τόνο παραπάνω). Πολλές φορές γίνονται παρεμβάσεις στις αναρτήσεις και σε άλλα σημεία, έτσι ώστε το όχημα να έχει την ίδια οδική συμπεριφορά και ασφάλεια που είχε πριν. Ένα σημαντικό επίσης στοιχείο είναι ότι τα θωρακισμένα οχήματα έχουν καλύτερη συμπεριφορά σε ένα τροχαίο ατύχημα. Αυτό που θέλει μεγάλη προσοχή είναι ότι η χρήση ζωνών ασφαλείας σε ένα θωρακισμένο όχημα είναι κάτι παραπάνω από υποχρεωτική. Σε περίπτωση σύγκρουσης, αν οι επιβαίνοντες δεν φορούν ζώνη και χτυπήσουν για παράδειγμα στα τζάμια, είναι σίγουρο ότι θα τραυματισθούν αρκετά. Αυτό συμβαίνει επειδή το τζάμι είναι πολύ σκληρό πλέον και καθόλου ελαστικό (λόγω της θωράκισης)». Όσον αφορά στη συντήρηση των θωρακισμένων οχημάτων, ο κος Χατζής επισημαίνει ό,τι «Τα αυτοκίνητα αυτά απαιτούν και ειδικούς ελέγχους σε τακτά χρονικά διαστήματα, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η αντιβαλλιστική τους συμπεριφορά. Τα τζάμια είναι τα πιο ευπαθή, λόγω των θερμοκρασιών που έχουμε στη Ελλάδα. Αρκετά συχνά θέλουν αντικατάσταση, πολλές φορές και κάθε τρία χρόνια ή και λιγότερο. Οι περισσότεροι κατασκευαστές δίνουν ένα χρόνο εγγύηση για τα τζάμια, ενώ μερικοί 6 μήνες».
Πώς όμως μπορεί να διασφαλιστεί ο ιδιοκτήτης ενός θωρακισμένου αυτοκινήτου; Τι ακριβώς χρειάζεται; Πρώτα από όλα απαιτείται η γνωμοδότηση βαλλιστικού εμπειρογνώμονα, ενώ χρειάζεται και η παρουσίαση πιστοποιητικών από βαλλιστικές εξετάσεις. Εάν τη θωράκιση του οχήματος έχει αναλάβει ανεξάρτητος φορέας, είναι αναγκαία η νέα επιθεώρηση του αυτοκινήτου, αλλά και ο νεώτερος έλεγχος της οδικής συμπεριφοράς του. Επιπλέον, αν κάποιος επιχειρηματίας, πολιτικός, οικονομικός παράγοντας, διπλωμάτης ή οποιοσδήποτε άλλος επιδιώξει να αγοράσει μεταχειρισμένο θωρακισμένο όχημα, πρέπει να πληροφορηθεί εγγράφως αν το όχημα έχει δεχθεί επίθεση και τι ζημιές αυτή του έχει προκαλέσει, προκειμένου ο ιδιοκτήτης να μη βρεθεί προ εκπλήξεως.

Ηλεκτρονικός εξοπλισμός
Στα θωρακισμένα αυτοκίνητα όμως, μπορεί να τοποθετηθεί και επιπλέον εξοπλισμός, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται αδρανοποιητές κινητών τηλεφώνων αλλά και τηλεσημάτων, που μπορεί να ενεργοποιήσουν μία βόμβα. Η τιμή τους κυμαίνεται από 25.000 ευρώ έως 300.000 ευρώ. Η μεγάλη αυτή διαφορά οφείλεται στο εύρος των συχνοτήτων που μπλοκάρουν αυτές οι συσκευές, οι οποίες ονομάζονται jammers. Μία συσκευή των 20.000-30.000 ευρώ μπλοκάρει σε μία απόσταση μερικών δεκάδων μέτρων, τα κινητά τηλέφωνα και μόνο. Έτσι, το φαινόμενο που παρατηρείται μερικές φορές σε κεντρικά ξενοδοχεία, όπου δίνονται δεξιώσεις με την παρουσία γνωστών επιχειρηματιών, να μην έχουν σήμα τα κινητά τηλέφωνα, οφείλεται στα jammers που έχουν τα θωρακισμένα αυτοκίνητα, τα οποία είναι παρκαρισμένα έξω από το ξενοδοχείο ή σε άλλους παρεμφερείς χώρους. Όμως, αν ο ιδιοκτήτης θωρακισμένου αυτοκινήτου θέλει να έχει συσκευή που μπλοκάρει και τις συχνότητες ενεργοποίησης τηλεχειριζόμενων βομβών, το κόστος εκτοξεύεται σε 200.000 έως 300.000 ευρώ. Ακόμη, στο εμπόριο διατίθενται συσκευές για να μπλοκάρουν το σύστημα ενεργοποίησης βομβών, ακόμη και με δορυφορικό τηλέφωνο. Επιπλέον, τα θωρακισμένα αυτοκίνητα μπορεί να έχουν και ειδικούς πομπούς εντοπισμού θέσης – με το γνωστό σύστημα GPS, όπου μπορεί ο ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου να βλέπει πού είναι το όχημά του, με καταγραφές σε ηλεκτρονικούς χάρτες σε control room μέσα στην επιχείρηση ή ακόμη και στην οθόνη του κινητού του. Το κόστος ενός τέτοιου συστήματος είναι της τάξης των 20.000 ευρώ, περίπου. Ακόμη, υπεύθυνοι θωράκισης αυτοκινήτων και δημιουργίας συστημάτων ασφαλείας για VIP μπορεί να έχουν μέσα στα οχήματα ειδικά φίλτρα καθαρισμού του αέρα, σε περίπτωση που γίνει επίθεση με χημικά αέρια. Επίσης, διατίθενται ειδικά κιτ, μέσα στα οποία μπορεί να υπάρχουν δείγματα πλάσματος του VIP, προκειμένου να του γίνει άμεση μετάγγιση σε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού του.
Όσον αφορά στις διαφορές εργοστασιακών θωρακισμένων αυτοκινήτων, μεταχειρισμένων αλλά και με θωρακίσεις εκ των υστέρων, υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην τιμή και στο τελικό αποτέλεσμα. Η αξία των θωρακισμένων οχημάτων που εισάγουν οι τρεις μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες στη χώρα μας, κυμαίνεται από 200.000 έως 600.000 ευρώ. Αντιθέτως, ένα καλό, εισαγόμενο θωρακισμένο αυτοκίνητο από ΗΠΑ – το οποίο θα αγοραστεί από την αυτοκινητοβιομηχανία και θα θωρακιστεί από κάποια εγκεκριμένη εταιρεία (με όλες τις σχετικές εγγυήσεις) μπορεί να κοστίζει από 60.000 έως 150.000 ευρώ.

Του Β.Γ. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ