Σχέδια ασφαλείας της ΕΛ.ΑΣ. για κτίρια κρίσιμης σημασίας

Η ανάγκη διασφάλισης κτιριακών υποδομών κρίσιμης σημασίας για τη χώρα μας, που θεωρούνται ενδεχόμενοι στόχοι επιθέσεων, θεωρείται ύψιστη προτεραιότητα για την ΕΛ.ΑΣ., γι αυτό και έχουν εκπονηθεί μια σειρά από μελέτες τρωτότητας και σχέδια ασφαλείας.  Κάμερες που θα εποπτεύουν τους περιμετρικούς χώρους, ανιχνευτές εκρηκτικών, δημιουργίες ζωνών «εκκαθάρισης», εντοπισμοί των σημείων «πνιγμού» σε εκατοντάδες δημόσια κτίρια, πρεσβείες, αστυνομικές υπηρεσίες κ.λπ., περιλαμβάνουν τα σχέδια τρωτότητας που εκπονούνται το τελευταίο χρονικό διάστημα από την ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ., με το φόβο κυρίως μιας τρομοκρατικής επίθεσης από εγχώρια οργάνωση.

Ουσιαστικά όμως, είναι τέτοια η επιφυλακή κι ο φόβος της επίθεσης, όπου τα σχέδια «ευπάθειας» των υπηρεσιών παραπέμπουν στα σχέδια Ολυμπιακής ετοιμότητας, όταν υπήρχε σχέδιο αποφυγής επίθεσης της Αλ Κάιντα, με τον κίνδυνο «ασύμμετρων» επιθέσεων (με βιοχημικά, χρήση εναέριων μέσων, μαζικές βομβιστικές επιθέσεις κ.ά.).
Ποια είναι όμως τα σχέδια τρωτότητας, πώς εκπονούνται και ποια σχέση έχουν με την Ολυμπιακή ασφάλεια ;
Στη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων υπήρχαν τριών ειδών μελέτες τρωτότητας . 
Η πρώτη, αφορούσε τις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις και είχε εκπονηθεί από την εξειδικευμένη ισραηλινή εταιρεία ARMOR GROUP. O συγκεκριμένος σχεδιασμός ασφαλείας περιλαμβανόταν σε 130 μεγάλα ντοσιέ, με σύνολο 360.000 σελίδων. Τα πολυσέλιδα αυτά ντοσιέ περιλαμβάνουν τα σχέδια ασφαλείας 116 εγκαταστάσεων Ολυμπιακού ενδιαφέροντος -συμπεριλαμβανομένων ξενοδοχείων, προπονητηρίων και άλλων χώρων – όπως και τα συγκεντρωτικά σχέδια επιχειρησιακού σχεδιασμού για την προστασία υψηλών προσώπων, τη φύλαξη εναερίου χώρου, την προστασία αστικών περιοχών κ.λπ. Αυτές οι μελέτες τρωτότητας, ασφαλώς δεν θεωρούνται σήμερα ζωτικής σημασίας, αφού οι «Ολυμπιακές εγκαταστάσεις» δεν θεωρούνται πλέον χώροι αιχμής και υποψήφιοι στόχοι μίας εγχώριας ένοπλης οργάνωσης. Το 2004 είναι πλέον μακριά.

Οι δύο άλλες κατηγορίες του σχεδίου «τρωτότητας» των Ολυμπιακών Αγώνων είναι  αφενός αυτή που αφορούσε στις κρίσιμες υποδομές όπως τη ΔΕΗ, τον ΟΤΕ, το Μετρό κ.λπ. και αφετέρου η άλλη, τα κυβερνητικά κτίρια και τις Πρεσβείες. Ένα χρόνο πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, η Διεύθυνση Ασφαλείας Ολυμπιακών Αγώνων είχε ζητήσει από 64 υπουργεία, δημόσιες υπηρεσίες, ιδρύματα και φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να εκπονήσουν σχέδια ευπάθειας. Στον πίνακα αυτό των υπό οχύρωση υπηρεσιών, περιλαμβάνονται τα γραφεία όλων των υπουργών της κυβέρνησης, όλες οι νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις στους νομούς των Ολυμπιακών πόλεων (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Βόλος) όλες οι ΔΕΚΟ, ο Οργανισμός Αντισεισμικής Προστασίας, ο ΕΟΤ, το Γενικό Χημείο του Κράτους, η Ένωση Ελληνικών Τραπεζών και πολλοί άλλοι φορείς. Μάλιστα, τότε υπήρχαν ακραία σχέδια αυτοπροστασίας του δημόσιου τομέα κι όχι μόνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι τότε είχε  ζητηθεί μέχρι και η θωράκιση του Ταμείου Λαϊκών Αγορών, του Εθνικού Φορέα Ελέγχου Τροφίμων και του Ταμείου Εθνικής Οδοποιίας.
Από όλους είχε ζητηθεί να καταρτίσουν μελέτη για τα "ευπαθή" σημεία των κτιρίων τους, αλλά ακόμη και κτιρίων όπου στεγάζονται  πολλοί δήμοι. Μάλιστα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπήρχε για το ΥΠΕΧΩΔΕ, όπου πέρα από τη σύνταξη σχεδίων  ασφαλείας για το γραφείο του υπουργού αλλά και των εγκαταστάσεων της ΕΥΔΑΠ, είχε ζητηθεί μελέτη ευπάθειας και από τον Οργανισμό Αντισεισμικής Προστασίας, μιας και υπήρχε μέλημα για την προστασία των σεισμογράφων του Οργανισμού. Ακόμη, ειδικές μελέτες ασφαλείας είχαν ζητηθεί  από το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος -σήμερα Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων- και από τη Γενική Διεύθυνση Τελωνείων του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών. Από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας υπήρχε πρόγραμμα προστασίας στο ΕΚΑΒ, τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων και το Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων- και αυτό, γιατί ο ρόλος τους θεωρείτο τότε καθοριστικός για την αντιμετώπιση βιοχημικού πλήγματος.
Από το Υπουργείο Ανάπτυξης, εκτός των εγκαταστάσεων των ΔΕΚΟ – με κύριο ενδιαφέρον στη Διαχείριση Ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΣΜΗ Α.Ε.)- είχε υπάρξει ειδικό ενδιαφέρον για τη μελέτη ευπάθειας από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας. Τότε μάλιστα, πολλοί από αυτούς τους φορείς δήλωσαν αδυναμία για την εκπόνηση μελετών ευπάθειας των εγκαταστάσεών τους και ζήτησαν από το υπουργείο Δημόσιας Τάξης τη συνδρομή της ισραηλινής εταιρείας, που είχε  κάνει τις σχετικές μελέτες στις Ολυμπιακές  εγκαταστάσεις. Ασφαλώς, εξαιρετικά αναλυτικές μελέτες τρωτότητας υπήρχαν για όλα τα κυβερνητικά κτίρια, αλλά και για τις πρεσβείες, για την αποφυγή ακραίων επιθέσεων, ακόμη και για επιθέσεις με μικρά ή μεγάλα αεροπλάνα κ.λπ. Μάλιστα, τότε, στα πλαίσια των σχεδίων ασφαλείας είχαν στηθεί αντιπυραυλικά συστήματα (Patriot) για να αποφευχθεί ακόμη κι αυτό το ενδεχόμενο και τελικά να καταρριφθεί το αεροπλάνο.        

Η πραγματικότητα σήμερα

Τότε λοιπόν, το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης κι όλοι οι δημόσιοι οργανισμοί είχαν γεμίσει από εκατομμύρια σελίδες με υπεραναλυτικά σχέδια ασφαλείας, όπου προστατεύονταν από τις εισόδους των κτιρίων μέχρι τις τουαλέτες, από κάθε είδους απειλή. Όμως τώρα, αυτά τα σχέδια τρωτότητας θεωρούνται υπερβολικά, δυσανάγνωστα, αναντίστοιχα και γι’ αυτόν το λόγο μη εφαρμόσιμα. Πολλά από αυτά έχουν χαθεί στα συρτάρια των υπηρεσιών και ορισμένα ετοιμάζονται να βρεθούν στις προθήκες του μουσείου της Ολυμπιακής Ασφάλειας. Έτσι λοιπόν, τα σημερινά σχέδια τρωτότητας έχουν μικρή σχέση με τις ογκώδεις μελέτες των Ολυμπιακών Αγώνων και είναι ουσιαστικά προσαρμοσμένα στις ανάγκες της δράσης των εγχώριων ένοπλων οργανώσεων, που προχωρούν σε «συμβατικά» τρομοκρατικά κτυπήματα.
Οι αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. εκτιμούν τους κινδύνους που έχουν υπάρξει από επιθέσεις με μολότοφ και γκαζάκια από ομάδες αντιεξουσιαστών, μέχρι τις επιθέσεις με βόμβες και ρουκέτες που έχει πραγματοποιήσει ο «Επαναστατικός Αγώνας», που εμφανίσθηκε μετά την εξάρθρωση της 17Ν και του ΕΛΑ, το 2002 κι από τότε έχει πραγματοποιήσει εννιά επιθέσεις. Μεγάλος «εφιάλτης» για τις αρχές ασφαλείας θεωρείται η επίθεση με τη χρήση του οπλικού συστήματος RPG 7, κατά της Πρεσβείας των ΗΠΑ, στις 14 Ιανουαρίου του 2007.
Μία ολιγομελής επιτροπή των αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ. κ.κ. Γιώργου Καραβίτη (από τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής) και Μιχ. Αλευρέα (από την Κρατική Ασφάλεια) περιδιαβαίνει δεκάδες δημόσιες υπηρεσίες και πρεσβείες, προκειμένου να ενισχυθούν τα μέτρα ασφαλείας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. «. κάθε ημέρα έρχονται περίπου 10 αιτήματα για εκτιμήσεις ευπάθειας σε διάφορα κτίρια. Όμως μερικά από αυτά είναι μικρής σημασίας (για περίεργους περίοικους, ύποπτους υπαλλήλους κ.λπ.). Όμως, εκπονούμε ή επικαιροποιούμε συνέχεια τα σχέδια ασφαλείας σε όλα τα κρίσιμα κτίρια. Επιπλέον, κάθε χρόνο ξεκινούμε από την αρχή 10-20 μεγάλα σχέδια ευπάθειας κρίσιμων κτιρίων. Πρόκειται για μία συνεχή διαδικασία, με προσαρμογή των μέτρων ασφαλείας».
Το κύριο ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις πρεσβείες των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας, της Ιταλίας, του Ισραήλ κι άλλων, από τις οποίες έχουν ζητηθεί επιπλέον μέτρα ασφαλείας, ενώ είναι σε συνεχείς συνεννοήσεις για να επισημάνουν και οι υπεύθυνοι ασφαλείας των Πρεσβειών, ποια βοήθεια και "κάλυψη" ζητούν από την ΕΛ.ΑΣ.

Έτσι λοιπόν, μετά την επίθεση κατά της Πρεσβείας των ΗΠΑ, υπάρχουν νέες περιπολίες από ένστολους και αστυνομικούς με πολιτικά, στους γύρω δρόμους, αφού κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα ότι οι τρομοκράτες δεν θα επανέλθουν για να μην πετύχουν αυτή την φορά το «έμβλημα των ΗΠΑ». Επίσης, έχει ζητηθεί να υπάρχει βελτίωση στις καταγραφές των καμερών, καθώς και προσαρμογή των μέτρων ασφαλείας στο νέο κτίριο της Πρεσβείας – προς την πλευρά του Λυκαβηττού, με το οποίο αυξάνεται «επικίνδυνα» η περίμετρος του κτιρίου της Πρεσβείας και ο κίνδυνος πλήγματος. Παράλληλα, υπάρχει καταγραφή των κατοίκων, ακόμη και των επισκεπτών των γύρω κτιρίων, για να αποφευχθεί η περίπτωση «κάποιος να νοικιάσει κάποιο διαμέρισμα ή να ανέβει σε κάποια γύρω ταράτσα και να πυροβολήσει ή να εκτοξεύσει ρουκέτα. Ασφαλώς, στην Πρεσβεία υπάρχει και συνεχής έλεγχος των επισκεπτών και της αλληλογραφίας, ενώ υπάρχει «ανοικτή» γραμμή Πρεσβείας και ΕΛ.ΑΣ. σε περίπτωση που διαπιστωθεί κάποια  ύποπτη κίνηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι προ μηνός ζητήθηκε από τους υπευθύνους της Πρεσβείας σε αστυνομικούς, να πραγματοποιήσουν έλεγχο σε ιδιώτη που καθόταν για 3-4 λεπτά σε ένα πεζούλι απέναντι από την Πρεσβεία κι έτρωγε τσιπς. Καθότι, σε αυτήν την κατάσταση, ο ανυποψίαστος που τρώει τσιπς μπορεί να θεωρηθεί ότι μπορεί να προχωρεί σε προεργασία τρομοκρατικής επίθεσης. Σύμφωνα με πληροφορίες, στην περίπτωση της Πρεσβείας αλλά και αλλού, έχει προκύψει σειρά διαφωνιών μεταξύ εκπροσώπων των διπλωματικών αντιπροσωπειών και αστυνομικών, σχετικά με το ρόλο των ιδιωτικών δυνάμεων ασφαλείας, αλλά και τον τρόπο περιπολιών στους περιφερειακούς δρόμους. Στην Πρεσβεία του Ισραήλ υπάρχει συνεχής οχύρωση του κτιρίου- τα παράθυρα έχουν σχεδόν σφραγιστεί, ενώ υπάρχουν ανιχνευτές εκρηκτικών και συνεχής παρουσία περιπολικών στους γύρω δρόμους. Ιδιαίτερα σημαντικό σε αυτόν το σχεδιασμό ασφαλείας, θεωρείται το σχέδιο προστασίας της Βουλής, που εκπονήθηκε μετά από την επίθεση του "Επαναστατικού Αγώνα" στην Πρεσβεία των ΗΠΑ, στις 12 Ιανουαρίου 2007. Στην προκήρυξη που έστειλε ο "Επαναστατικός Αγώνας" μετά την επίθεση, αναφερόταν ότι "αν μπορούσαμε να φανταστούμε μια γενικευμένη λαϊκή εξέγερση στην Ελλάδα… είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο πως το πρώτο κτίριο που θα κατεδαφιζόταν, θα ήταν η Αμερικανική Πρεσβεία. Και το δεύτερο, θα ήταν σίγουρα το Κοινοβούλιο".  
Αυτό λοιπόν έδωσε προτεραιότητα στην εκπόνηση του σχεδίου ασφαλείας της Βουλής. Υπήρξε σειρά συσκέψεων μεταξύ αξιωματικών της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας και της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Βουλής των Ελλήνων και συντάχθηκε απόρρητο έγγραφο περίπου 100 σελίδων, για έκτακτα μέτρα στο χώρο του Κοινοβουλίου. Το σχέδιο ασφαλείας της Βουλής αφορά κυρίως το σενάριο να κτυπηθεί το κτίριο του Κοινοβουλίου με ρουκέτα από εκτοξευτήρα RPG, που θα κρατά κάποιος πεζός ή εποχούμενος. Ακόμη, εξετάζεται η περίπτωση να γαζωθεί από κάποιο χώρο γύρω από το κτίριο, με υποπολυβόλο ΜP5, που φαίνεται ότι έχει αποκτήσει ο "Επαναστατικός Αγώνας". Υπάρχουν όμως και διάφορα άλλα σενάρια βομβιστικών επιθέσεων. Έτσι λοιπόν, τέσσερις κάμερες υψηλής ευκρίνειας  τοποθετήθηκαν στις 19 Μαΐου περιμετρικά του Κοινοβουλίου. Πρόκειται για θερμικές κάμερες ημέρας-νύκτας, τύπου dome, που συνδέονται με ένα κεντρικό σύστημα οθονών, που έχουν τοποθετηθεί σε ειδικό χώρο στο εσωτερικό της Βουλής.  Ακόμη δύο έχουν εγκατασταθεί στην ταράτσα του κτιρίου, στηριγμένες σε στύλους και είναι ορατές από την οδό Ακαδημίας. Αυτές "κατοπτεύουν" η μία την πλευρά της πλατείας Συντάγματος και η άλλη την πλευρά του Εθνικού Κήπου. Όπως λένε αστυνομικοί "το σύστημα των έξι εξωτερικών καμερών αποθηκεύει ηλεκτρονικά τις σχετικές καταγραφές για 24 ώρες". Ακόμη, το σύστημα αυτό μπορεί να αποθηκεύει τα δεδομένα μέχρι και για 700 ώρες. Παράλληλα, έχει αρχίσει η λειτουργία συστήματος ανιχνευτών εκρηκτικών στο γκαράζ της Βουλής, αλλά κι άλλων συστημάτων ασφαλείας, ενώ έχουν ήδη τοποθετηθεί φυλάκια και ένοπλοι σε ψηλά σημεία του κτιρίου, ώστε να κατοπτεύουν το χώρο γύρω από τη Βουλή. Ακόμη προβλέπονται συνεχείς περιπολίες πεζών και εποχούμενων αστυνομικών στις λεωφόρους Αμαλίας και Βασιλίσσης Σοφίας -με τη βοήθεια ένστολων από τα γύρω αστυνομικά τμήματα- ώστε να εντοπιστεί εγκαίρως η προσπάθεια εκτόξευσης  ρουκέτας ή οι  πυροβολισμοί. Κύριο ενδιαφέρον είναι να μην υπάρξει δυνατότητα διαφυγής των δραστών που θα επιχειρήσουν να εκτοξεύσουν ρουκέτα κατά του Κοινοβουλίου, όπως δηλαδή συνέβη στην επίθεση κατά της Πρεσβείας των ΗΠΑ. Τα σχετικά μέτρα θα εκτείνονται σε μεγάλη ακτίνα  γύρω από το Κοινοβούλιο και θα περιλαμβάνουν την πλατεία Συντάγματος, αλλά και την πλευρά του Ζαππείου.  
Οι αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ. ευελπιστούν ότι με αυτά τα μέτρα ασφαλείας, οι τρομοκράτες ούτε καν θα διανοηθούν να κτυπήσουν το ελληνικό Κοινοβούλιο.
Όμως, μελέτες έχουν εκπονηθεί και για άλλα δημόσια κτίρια, γι’ αυτό και υπάρχει συνεχής συνεννόηση των αστυνομικών με τους υπευθύνους ασφαλείας των κτιρίων . Μια κύρια διαπίστωση είναι ότι πολλοί από τους «παλιούς» φύλακες των κτιρίων έχουν απορροφηθεί σε άλλες δουλειές. Παράδειγμα προς αποφυγήν, θεωρείται για τους αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ. η βομβιστική επίθεση που σημειώθηκε πριν από δύο χρόνια (τον Ιούνιο του 2005) στο Υπουργείο Εργασίας επί της οδού Πειραιώς, με βόμβα που τοποθέτησαν τα μέλη του «Επαναστατικού Αγώνα» σε έναν κάδο απορριμμάτων, μπροστά στην κεντρική είσοδο του Υπουργείου και ενώ ο φρουρός τηλεφωνούσε μέσα στο κτίριο.

Έτσι λοιπόν, οι υπεύθυνοι για τα σχέδια τρωτότητας δίνουν σαφείς εντολές, με αντίστοιχη πρακτική σημασία:

• Να μην υπάρχουν στα κτίρια αντικείμενα ή χώροι εναπόθεσης ύποπτων δεμάτων (κάδοι απορριμμάτων, ζαρντινιέρες κ.λπ.).
• Να μην υπάρχουν οχήματα ή αντικείμενα που εμποδίζουν την ορατότητα των φρουρών.
• Να υπάρχει επιφυλακή κι όχι εφησυχασμός των φρουρών. Να παρατηρούν τους διερχόμενους, να παρατηρούν συνεχείς παρουσίες υπόπτων προσώπων κ.ο.κ.
• Να ελέγχουν τους περιφερειακούς χώρους και δρόμους.
• Να ελέγχονται οι εισερχόμενοι με περίεργες τσάντες στα κτίρια.
• Να είναι ιδιαίτερα φιλύποπτοι σε περαστικούς, που επιχειρούν να τους πιάσουν κουβέντα για τις συνθήκες δουλειάς τους κ.ο.κ.

 Επιπλέον, είναι αυτονόητο ότι υπάρχει συνεχής επιφυλακή όλων των αστυνομικών υπηρεσιών για νέο "κτύπημα" κατά αστυνομικού στόχου, από μέλη του "Επαναστατικού Αγώνα". Η ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. εκδίδει συνεχώς διαταγές σε  αστυνομικά τμήματα στην Αττική, για έκτακτα μέτρα ασφαλείας. Μάλιστα, ένα από τα ακραία σενάρια που αναφέρονται, είναι και η κατάληψη κάποιου αστυνομικού τμήματος από ενόπλους, όπως έπραξαν τα μέλη της 17Ν στις 14 Αυγούστου 1988, στο Αστυνομικό Τμήμα Βύρωνα.