Το κινητό τηλέφωνο..ως “ηλεκτρονικό κλειδί”

Αν για κάτι δεν μπορεί να παραπονεθεί κάποιος παρατηρητής των εξελίξεων στην τεχνολογία των συστημάτων ασφαλείας, είναι για την ύπαρξη μονοτονίας. Συνεχώς “βομβαρδιζόμαστε” με ανακαλύψεις που υπόσχονται ότι θα ανεβάσουν ακόμα
περισσότερο το επίπεδο ασφαλείας αλλά και την ευχρηστία των σχετικών εφαρμογών.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των εξελίξεων και το πώς επηρεάζουν τον κλάδο των συστημάτων ασφαλείας αποτελεί η μετεξέλιξη των εφαρμογών access control. Από τις απλές μαγνητικές κάρτες που απαιτούσαν την επαφή των καρτών με τους αναγνώστες, έχουμε φτάσει στις κάρτες proximity και στις smart cards που κάνουν χρήση των τεχνολογιών RFID.

Όμως τα νέα που μας έρχονται από αυτόν το χώρο καταδεικνύουν για ακόμη μία φορά ότι η φαντασία των σχεδιαστών και των μηχανικών δεν έχει όρια. Σε αυτό βέβαια συμβάλλουν και τα τμήματα marketing των εταιρειών που προσπαθούν συνεχώς να ανοίξουν νέες αγορές, ωθώντας τους ερευνητές προς νέες κατευθύνσεις.

Μία εξ αυτών των καινούριων τάσεων είναι και η αντικατάσταση των καρτών που χρησιμοποιούνται σήμερα στα συστήματα ελέγχου πρόσβασης από τις συσκευές κινητής τηλεφωνίας. Καθώς διανύουμε πλέον την εποχή όπου η κινητή τηλεφωνία αποτελεί ίσως το σημαντικότερο κερδισμένο στοίχημα από όλες τις τεχνολογικές εφαρμογές που έχουν εμφανιστεί τις δύο τελευταίες δεκαετίες, είναι λογικό η χρήση της να εξαπλώνεται και σε άλλους τομείς. Τα κινητά τηλέφωνα εδώ και πολύ καιρό έχουν υπερβεί τον αρχικό τους ρόλο και πλέον χρησιμοποιούνται με πολύ μεγάλη επιτυχία σε πολλές άλλες εφαρμογές, όπως πλοήγηση στο διαδίκτυο, ηλεκτρονικά σημειωματάρια, ψηφιακές μηχανές, συσκευές GPS καθώς και για την πραγματοποίηση βιντεοκλήσεων. Αποτελούν ουσιαστικά ένα ηλεκτρονικό πολυ- εργαλείο, διευκολύνοντας σε σημαντικό βαθμό την καθημερινότητα των κατόχων τους.
Ειδικότερα η διείσδυση των smart phones, όπως πλέον αποκαλούνται τα κινητά τηλέφωνα τελευταίας γενιάς, είναι σημαντική καθώς κατέχουν το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς. Αυτό λοιπόν το στοιχείο αποτέλεσε το εφαλτήριο για να δοθεί το ερέθισμα ώστε να χρησιμοποιηθούν τα smart phones και ως μέσα διαπίστευσης για τα συστήματα ελέγχου πρόσβασης.

Τα πλεονεκτήματα
¶λλωστε σήμερα όλοι διαθέτουν τουλάχιστον ένα κινητό τηλέφωνο, ενώ και οι περισσότερες εταιρείες εφοδιάζουν τα στελέχη τους με μια συσκευή για επαγγελματική χρήση. Οπότε και τα θετικά στοιχεία από αυτήν την εξέλιξη είναι αρκετά. Καταρχάς διευκολύνονται οι χρήστες. Ο λόγος είναι προφανής. Απαλλάσσονται από την υποχρέωση να φέρουν συνεχώς μαζί τους μια πρόσθετη κάρτα διαπίστευσης, όταν πλέον όλοι έχουν συνεχώς μαζί τους το κινητό τηλέφωνο ακόμα και όταν κινούνται μέσα στους χώρους εργασίας. Όμως η εξέλιξη αυτή δεν βοηθάει μόνο τους χρήστες. Μπορεί να συνεισφέρει και στην αύξηση του βαθμού ασφαλείας μιας εγκατάστασης. Είναι αυταπόδεικτο ότι όσα περισσότερα αντικείμενα φέρει μαζί του κάποιος, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να χάσει κάποιο από αυτά. Αναλογιστείτε μια γνώριμη σκηνή σε όσους κινούνται μέσα σε εργασιακά περιβάλλοντα μεγάλων εταιρειών, όπου για να συμμετάσχει κάποιος σε μια συνάντηση πρέπει να έχει μαζί του την κάρτα διαπίστευσης, διάφορα έγγραφα, ένα ντοσιέ σημειώσεων και το κινητό του τηλέφωνο, ενώ πολλές φορές έχει και το φορητό του υπολογιστή. Πολλές φορές λοιπόν συναντάμε το φαινόμενο κάποιο από αυτά να έχει ξεχαστεί σε ένα άλλο σημείο, ενώ τις περισσότερες το αντικείμενο που ξεχνιέται είναι η κάρτα διαπίστευσης – λόγω μεγέθους αλλά και επειδή δεν είναι το πρώτο που προσέχει κάποιος να μη χάσει, σε αντίθεση π.χ. με το κινητό του τηλέφωνο. Ως εκ τούτου, μια κάρτα αφημένη σε ένα άλλο σημείο της εταιρείας μπορεί να αποτελέσει αιτία για την παραβίαση του συστήματος ασφαλείας της εταιρείας από κάποιον άλλο που θα τη χρησιμοποιήσει.
Όμως η χρήση των συσκευών κινητής τηλεφωνίας δεν θα συμβάλλει μόνο στην ευκολία των χρηστών και στη βελτίωση του επιπέδου ασφαλείας. Έχει και μια άλλη πτυχή που ειδικά στις ημέρες μας έχει πολύ μεγάλη σημασία και δεν είναι άλλη από την οικονομική παράμετρο, καθώς το κόστος χρήσης των καρτών διαπίστευσης το οποίο επιμερίζεται στο αρχικό κόστος προμήθειας αλλά και στο μετέπειτα κόστος αντικατάστασης των απολεσθέντων καρτών, μόνο ασήμαντο δεν είναι. Ειδικά όταν αναφερόμαστε σε εταιρείες και Οργανισμούς με μεγάλο αριθμό προσωπικού, όπου προφανώς αυξάνεται και το κόστος που είναι ανάλογο με τον αριθμό των καρτών που απαιτούνται.
Όμως αυτό που περιγράφουμε στις παραπάνω γραμμές δεν περιορίζεται μόνο στα εργαστήρια των εταιρειών. Ήδη σημαντικοί παίχτες στη βιομηχανία των συσκευών κινητής τηλεφωνίας όπως η Samsung, η BlackBerry και η Android παρουσίασαν στην πρόσφατη Διεθνή Έκθεση Ηλεκτρονικών Συσκευών CES (International Consumer Electronics Show) – που παραδοσιακά πραγματοποιείται στο Λας Βέγκας – τα νέα μοντέλα τους, τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιούνται και ως «κλειδιά» για να ξεκλειδώνουν πόρτες, όπως αντίστοιχα λειτουργούν μέχρι σήμερα οι έξυπνες κάρτες.
Επίσης και τα άλλα δύο μεγάλα ονόματα του χώρου, η Microsoft και η Apple, έχουν αναφέρει ότι η τελευταία γενιά των Windows τηλεφώνων αλλά και του Iphone που αναμένεται να παρουσιαστούν μέσα στο 2012, θα διαθέτουν αυτήν τη δυνατότητα.

H Τεχνολογία NFC
Η τεχνολογία που κρύβεται πίσω από αυτήν την καινούρια λειτουργία των κινητών τηλεφώνων τελευταίας γενιάς ονομάζεται Near Field Communications (NFC). Στην ελληνική γλώσσα αποδίδεται με τον όρο Επικοινωνίες Κοντινού Πεδίου. Πρόκειται ουσιαστικά για μια πιο περιορισμένη εκδοχή της γνωστής μας και από παλιότερα άρθρα του Security Manager τεχνολογίας RFID (Radio Frequency Identification), που χρησιμοποιείται στις έξυπνες κάρτες. Η τεχνολογία NFC επιτρέπει την ασφαλή μετάδοση δεδομένων σε κοντινή απόσταση. Συνήθως η χρήση της επικεντρώνονταν μέχρι σήμερα στη μεταφορά στοιχείων για την εκτέλεση πληρωμών, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να περιοριστεί αποκλειστικά σε αυτού του είδους τις εφαρμογές. Η μετάδοση σημάτων μέσω της NFC γίνεται στη συχνότητα των 13,56 Mhz, σε ένα εύρος λίγων εκατοστών (συνήθως λιγότερο των 4 εκατοστών). Πλέον, όπως αναφέραμε, η χρήση της έχει επεκταθεί σε ένα μεγάλο αριθμό δημοφιλών ηλεκτρονικών συσκευών. Αν θέλουμε να εστιάσουμε στην κυριότερη διαφορά μεταξύ των τεχνολογιών RFID και NFC και να μην αναλωθούμε σε ιδιαίτερες τεχνικές λεπτομέρειες, τότε η ουσιαστική τους διαφορά είναι η εμβέλειά τους. Δηλαδή η RFID μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αποστάσεις λίγων μέτρων, ενώ αντιθέτως η NFC – όπως προαναφέραμε – έχει πολύ περιορισμένη εμβέλεια, που φτάνει τα λίγα εκατοστά. Όμως είναι πιο ασφαλής όσον αφορά στη μετάδοση των στοιχείων και για αυτό το λόγο χρησιμοποιείται σε εφαρμογές πληρωμών ή ξεκλειδώματος θυρών.

Η εξέλιξη
Όπως έχουμε αναφέρει πολλάκις σε προηγούμενα άρθρα, τα ηλεκτρονικά συστήματα ασφαλείας κάνουν συχνά χρήση εφαρμογών που έχουν προκύψει από άλλους τεχνολογικούς κλάδους ή από άλλες αγορές. Σε αυτό δεν αποτελεί εξαίρεση και η χρήση της τεχνολογίας NFC.
Όλα ξεκίνησαν από την απαίτηση – που προέκυψε από τις εξελίξεις στην αγορά πληροφορικής και κινητής τηλεφωνίας – μέσω της οποίας εκδηλωνόταν η επιθυμία όλο και περισσότερων χρηστών να κάνουν πληρωμές μέσω του κινητού τους τηλεφώνου και να το χρησιμοποιούν ως υποκατάστατο της πιστωτικής κάρτας τους. Οι κατασκευαστές των κινητών τηλεφώνων – στην προσπάθειά τους να προσελκύσουν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς – ανταποκρίθηκαν σε αυτήν την απαίτηση και εμφάνισαν προϊόντα με ανάλογες δυνατότητες.
Ήδη η Visa ξεκίνησε να εγκρίνει κινητά τηλέφωνα από διάφορες εταιρείες, ως μέσα υποκατάστασης των συμβατικών καρτών, ενώ έχει αναπτύξει και ένα πρωτόκολλο πληρωμών γνωστό και ως payWawe. Το όνομά του φανερώνει και πώς θα γίνονται οι πληρωμές μέσω κινητών τηλεφώνων. Ο χρήστης θα κουνάει το κινητό μπροστά από τη συσκευή αναγνώρισης και μέσω αυτής της ενέργειας θα γίνεται η πληρωμή. Φυσικά, πρώτα θα πρέπει να έχει προηγηθεί μια συγκεκριμένη διεργασία. Τα κινητά τηλέφωνα που θα έχουν αυτήν τη δυνατότητα θα πρέπει να είναι εξοπλισμένα και με μία SIM κάρτα, που θα μπορεί να λειτουργεί σε κατάσταση NFC και θα επιτρέπει στους χρήστες να κάνουν χρήση της δυνατότητας πληρωμών. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η Visa ήδη εργάζεται με τράπεζες/ παρόχους κινητής τηλεφωνίας και εταιρείες κατασκευής κινητών τηλεφώνων, ώστε οι μελλοντικές τεχνολογίες πληρωμής που θα κάνουν χρήση των κινητών τηλεφώνων να είναι εξίσου εύχρηστες και ασφαλείς, με τις συναλλαγές που γίνονται σήμερα με τη χρήση των πιστωτικών καρτών. Μάλιστα ορισμένες έρευνες φανερώνουν ότι οι συναλλαγές μέσω NFC μέχρι το 2014 θα αγγίζουν το ποσό των 40 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η μετάβαση στα access control
H κινητήρια δύναμη λοιπόν που ωθεί την τεχνολογία NFC πηγάζει κυρίως από την ανάγκη χρήσης της στις διάφορες οικονομικές συνδιαλλαγές. Όμως ακριβώς αυτή η ανάπτυξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας βρίσκει χρήση και σε άλλους κλάδους. Κάτι συνηθισμένο άλλωστε στην εξέλιξη των τεχνολογιών, που έχει συμβεί αρκετές φορές και σε άλλες περιπτώσεις. Με αυτό το σκεπτικό οι συσκευές κινητής τηλεφωνίας αναμένεται να χρησιμοποιηθούν και στις εφαρμογές ελέγχου πρόσβασης. Οι βασικές αρχές λειτουργίας τους θα είναι οι ίδιες, αλλά στη θέση των συσκευών πληρωμής θα υπάρχουν οι συσκευές ανάγνωσης που θα διαβάζουν το εκπεμπόμενο σήμα από το κινητό τηλέφωνο και αναλόγως θα δίνουν την άδεια πρόσβασης στο συγκεκριμένο χώρο.
Αυτού του είδους οι εφαρμογές θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο σε εργασιακούς χώρους όσο και σε άλλες περιπτώσεις, όπως παραδείγματος χάρη σε ξενοδοχεία. Μάλιστα οι περισσότερες ενδείξεις δείχνουν ότι πρώτα θα γίνει ευρεία χρήση αυτών των εφαρμογών στη διαχείριση των δωματίων σε ξενοδοχειακές μονάδες. Μέχρι σήμερα ο επισκέπτης παρελάμβανε ταυτόχρονα με την άφιξή του μία κάρτα τύπου proximity (ή και μαγνητική όταν αναφερόμαστε σε προγενέστερες εφαρμογές) και με αυτήν την κάρτα αποκτούσε πρόσβαση στο δωμάτιό του αλλά και σε όλες τις ηλεκτρικές συσκευές που βρίσκονταν μέσα σε αυτό. Πλέον η διαδικασία θα μετασχηματιστεί, λαμβάνοντας έναν πιο απλό και εύχρηστο χαρακτήρα. Οι επισκέπτες θα μπορούν να κάνουν την κράτηση εξ αποστάσεως (είτε μέσω Internet είτε μέσω τηλεφώνου) όπως άλλωστε γίνεται μέχρι σήμερα και στη συνέχεια θα λαμβάνουν ένα μήνυμα επιβεβαίωσης της κράτησης στο δικό τους smartphone. Όταν φθάνουν στο ξενοδοχείο θα λαμβάνουν ένα μήνυμα καλωσορίσματος με όλες τις σχετικές οδηγίες, καθώς και σε ποιο δωμάτιο θα πρέπει να κάνουν check in. Αυτό θα μπορεί να γίνεται χωρίς καν να χρειάζεται να παρέμβει κάποιος υπάλληλος στη ρεσεψιόν. Όταν ανεβαίνουν στο δωμάτιο θα επιδεικνύουν το κινητό τους στη συσκευή ανάγνωσης, οπότε θα ανοίγει η πόρτα και παράλληλα θα ενεργοποιούνται όλες οι υπόλοιπες ηλεκτρικές συσκευές. Παράλληλα, θα στέλνεται η σχετική πληροφορία και στη ρεσεψιόν του ξενοδοχείου. Στο τέλος της παραμονής του, ο επισκέπτης θα προβαίνει στο σχετικό check out μέσω του κινητού τηλεφώνου και θα αφαιρούνται αυτόματα όλα τα δικαιώματα πρόσβασης.
Παρόμοια θα είναι και η διαδικασία όταν πρόκειται και για συστήματα ελέγχου πρόσβασης σε εργασιακούς χώρους. Με την πρόσληψή του, κάθε νέος εργαζόμενος θα λαμβάνει στο κινητό του (που μπορεί να είναι και εταιρικό) τα σχετικά δικαιώματα πρόσβασης για τους χώρους που θα μπορεί να κινείται. Στη συνέχεια, το μόνο που έχει να κάνει είναι να έχει το κινητό του μαζί. Κάτι που όπως προαναφέραμε αποτελεί κοινή πρακτική για τη συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων, όταν αυτοί κινούνται για κάποιο λόγο μέσα στους εργασιακούς τους χώρους.

Το μέλλον
Καμία αλλαγή δεν πραγματοποιείται αστραπιαία, αλλά πολλές εξελίξεις πραγματοποιούνται γρηγορότερα από όσο εκτιμούμε αρχικά. Αρκεί φυσικά να έχουν ωριμάσει και οι κατάλληλες συνθήκες που θα επιτρέψουν την πραγματοποίηση αυτών των αλλαγών. Η τεχνολογία NFC υπάρχει μεν ήδη για κάποιο σημαντικό χρονικό διάστημα, αλλά πολύ πρόσφατα έχει αποκτήσει έναν ταχύ βηματισμό που θα της επιτρέψει την εμπορική της καθιέρωση. Θα πρέπει φυσικά να περιμένουμε αν και οι συνθήκες των αγορών (εφαρμογές access control και αντικατάσταση πιστωτικών καρτών) στις οποίες απευθύνεται είναι έτοιμες ώστε να την αποδεχτούν.
Χωρίς αμφιβολία όμως, επεκτείνει κατά πολύ τις δυνατότητες που μέχρι σήμερα προσέφερε η χρήση των έξυπνων καρτών. Από τη στιγμή που θα επιλυθούν όλα τα θέματα που υπάρχουν σήμερα μεταξύ κυρίως των κατασκευαστών των κινητών τηλεφώνων και των κλάδων στους οποίους απευθύνεται, τότε το μέλλον της φαντάζει ευοίωνο. Ειδικότερα, καθώς τα smartphones χρησιμοποιούν τη συγκεκριμένη τεχνολογία μέσω ενσωματωμένων επεξεργαστών, η χρήση της NFC διασφαλίζει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό την ασφάλεια τόσο των συστημάτων ελέγχου πρόσβασης, όσο και των ηλεκτρονικών πληρωμών σε σχέση με τις σημερινές μεθόδους που κάνουν κυρίως χρήση των τεχνολογιών RFID.
Η χρήση της NFC θα επιτρέψει στους χρήστες να ανταλλάσσουν επαγγελματικές κάρτες, να εκτελούν συνδιαλλαγές, να βρίσκουν πληροφορίες και να έχουν πρόσβαση σε φυσικούς χώρους, μόνο με τη χρήση μιας συσκευής. Καθώς δε οι περισσότερες εταιρείες προτιμούν σήμερα να χρησιμοποιούν κάρτες για τον έλεγχο της πρόσβασης στις εγκαταστάσεις τους, η χρήση της NFC θα επιτρέψει τη μείωση του κόστους αλλά και την καλύτερη διαχείριση του συστήματος access control. Οπότε θα είναι πραγματικά ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε την επόμενη μέρα στον κλάδο των συστημάτων ελέγχου πρόσβασης, όταν όλες αυτές οι αλλαγές πραγματοποιηθούν.

του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ