Smart cards: Έξυπνοι φύλακες και όχι μόνο

Οι έξυπνες κάρτες κάνουν δυναμικά την εμφάνισή τους στα συστήματα ελεγχόμενης πρόσβασης. Υψηλός βαθμός ασφάλειας, μεγάλες δυνατότητες αποθήκευσης δεδομένων, ευελιξία στη διαχείριση και παροχή άλλων υπηρεσιών, είναι μερικά από τα πλεονεκτήματά τους.

Οι εξελίξεις στο χώρο της ασφάλειας και εποπτείας των κτιρίων και των επαγγελματικών χώρων, είναι ραγδαίες τα τελευταία χρόνια, καθώς επηρεάζονται άμεσα από την πρόοδο, που συντελείται στην τεχνολογία των ηλεκτρονικών και της πληροφορικής.

Με τον ίδιο ρυθμό όμως, αυξάνονται και οι απειλές για τα υφιστάμενα συστήματα ασφαλείας, τα οποία αποτελούν συχνά στόχο επίδοξων εισβολέων, με μη αγαθές προθέσεις. Είναι λοιπόν λογικό, πρωταρχική μέριμνα των διάφορων υπηρεσιών ασφαλείας, η θωράκιση των χώρων που εποπτεύουν, με όσο το δυνατό πιο αποτελεσματικά μέσα προστασίας.

Αναπόφευκτα και οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη βιομηχανία των συστημάτων ασφαλείας, προσπαθούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των καιρών, παρουσιάζοντας πιο εξελιγμένα και σύγχρονα προϊόντα.

Σήμερα, τα μηνύματα που λαμβάνουμε, αποδεικνύουν ότι οι έξυπνες κάρτες ελέγχου πρόσβασης – εκμεταλλευόμενες τα τεχνολογικά τους πλεονεκτήματα – αποτελούν ένα αποτελεσματικό μέσο για την εξασφάλιση και επίβλεψη των κτιριακών συγκροτημάτων. Συνδυάζουν σημαντικά πλεονεκτήματα και η χρήση τους ξεπερνάει τις συμβατικές δυνατότητες ενός απλού συστήματος ελέγχου, καθώς μπορούν να προσφέρουν και άλλες επιπρόσθετες υπηρεσίες.

Η εξέλιξη
Ανέκαθεν υπήρχαν χώροι, στους οποίους η πρόσβαση ήταν ελεγχόμενη. Από τους φρουρούς όμως των αρχαϊκών ανακτόρων, τις μηχανικές κλειδαριές και τα σιδερένια λουκέτα, μέχρι τα σύγχρονα συστήματα access control, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Κάνοντας μια σύντομη αναδρομή στα συστήματα ελεγχόμενης πρόσβασης, θα παρατηρήσουμε ότι η ιδέα της χρησιμοποίησης μιας κάρτας, που θα περιέχει πληροφορίες για τον κάτοχό της – και ανάλογα θα του έδινε τη δυνατότητα πρόσβασης, δεν είναι πρόσφατη. Και όπως συμβαίνει σε μεγάλο αριθμό καινοτομικών τεχνολογικών επιτευγμάτων, τα πρώτα ερεθίσματα για την εφαρμογή τους, βρίσκονται σε έργα επιστημονικής φαντασίας.
Τα πλεονεκτήματά τους, γρήγορα έγιναν αντιληπτά από την πλειοψηφία των εμπλεκόμενων σε θέματα ασφάλειας, αλλά μέχρι πρόσφατα υπήρχε μια επιφυλακτικότητα, που εμπόδιζε την περαιτέρω εξάπλωσή τους. Τα περισσότερα εμπόδια, που απέτρεπαν τη διάδοση και καθιέρωση των έξυπνων καρτών, είχαν να κάνουν με το υψηλό κόστος εφαρμογής, την πολυπλοκότητα των συστημάτων, τα διαφορετικά πρότυπα και την αδυναμία κατανόησης των δυνατοτήτων και των υπηρεσιών, που μπορούν να προσφέρουν στους χρήστες τους. Σχετικά πρόσφατα, η πλειοψηφία των εμποδίων αυτών ξεπεράσθηκε, με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών, γεγονός που ανάγκασε πολλά στελέχη ασφάλειας να σκέφτονται πλέον σοβαρά την ενσωμάτωση των έξυπνων καρτών, στα συστήματα ασφάλειας που χρησιμοποιούν.

Οι πρόδρομοι
Μέχρι σήμερα, στο χώρο των συστημάτων access control, κυριαρχούσαν δύο τεχνολογίες: οι proximity και οι μαγνητικές κάρτες. Οι μαγνητικές κάρτες απαιτούν την εισαγωγή της κάρτας στη συσκευή ανάγνωσης, είναι δηλαδή κάρτες επαφής. Αποτέλεσαν τη πρώτη γενιά καρτών ελεγχόμενης πρόσβασης, αλλά πλέον η χρήση τους έχει περιορισθεί σημαντικά. Αντιθέτως, οι κάρτες τεχνολογίας proximity, εμφανίστηκαν αργότερα, αλλά αποτελούν αυτή τη στιγμή το πιο διαδεδομένο μέσο access control. Δεν απαιτούν επαφή με τη συσκευή ανάγνωσης, αλλά επικοινωνούν με τη χρήση ραδιοκυμάτων, συνήθως στη συχνότητα των 125 kHz. Ο χρήστης, απλώς κρατάει την κάρτα εμπρός από τη συσκευή ανάγνωσης, για να επιτευχθεί η επικοινωνία. Καθώς δεν απαιτείται επαφή, τόσο οι κάρτες αλλά και οι συσκευές ανάγνωσης, δεν υφίστανται μεγάλη φθορά κατά τη χρήση τους, με αποτέλεσμα να επιμηκύνεται σημαντικά η διάρκεια ζωής τους.
Το μειονέκτημά τους είναι, ότι δεν έχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης μεγάλου όγκου πληροφοριών, συνήθως περιορίζονται στα 32-128 bits. Αυτό το μέγεθος επαρκεί μεν για την αποθήκευση ενός απλού ID αριθμού, που να δίνει συγκεκριμένα δικαιώματα πρόσβασης σε κάποιους χώρους, αλλά δεν επιτρέπει την αποθήκευση περισσότερων στοιχείων, που θα επέτρεπαν τη δημιουργία ενός πιο ευέλικτου και διαμορφώσιμου συστήματος ελεγχόμενης πρόσβασης. Ο συγκερασμός των δύο προαναφερθέντων τεχνολογιών, οδήγησε στη δημιουργία των έξυπνων καρτών τελευταίας γενιάς, που συνδυάζουν τα πλεονεκτήματα της ασύρματης επικοινωνίας των proximity καρτών, με τη μεγάλη χωρητικότητα των μαγνητικών καρτών.

Η νέα πρόταση
Οι ασύρματες έξυπνες κάρτες που πρωτοεμφανίστηκαν στην Ευρώπη, μοιάζουν στις proximity κάρτες, στο γεγονός ότι δεν απαιτείται φυσική επαφή της κάρτας με τη συσκευή ανάγνωσης, για την επίτευξη της επικοινωνίας. Η σημαντική διαφορά είναι ότι λειτουργούν σε υψηλότερη συχνότητα επικοινωνίας, στα 13,54 Mhz, στοιχείο που επιτρέπει την αποστολή περισσοτέρων δεδομένων, σε μεγαλύτερες ταχύτητες. Οι συγκεκριμένες κάρτες έχουν τη δυνατότητα αποθήκευσης από 256 έως 4000 bytes πληροφοριών. Διαθέτουν ενσωματωμένο ένα μικροεπεξεργαστή, με τη χρήση του οποίου είναι εφικτή η καλύτερη αξιοποίηση των δεδομένων, για την αύξηση της ευελιξίας του συστήματος ασφαλείας, ανάλογα με το βαθμό πρόσβασης που θέλουμε να έχει ο χρήστης σε καθορισμένους χώρους.
Η ενσωμάτωση στην κάρτα μεγαλύτερης υπολογιστικής ισχύος, περισσότερων δεδομένων και παράλληλα η αύξηση της ταχύτητας επικοινωνίας, είναι εκείνοι οι παράγοντες, που συμβάλλουν στην επέκταση των δυνατοτήτων της, σε χρήσεις πέραν του συστήματος ελέγχου πρόσβασης και στην εμφάνιση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων, σε σχέση με τις κάρτες των προηγούμενων τεχνολογιών.

Πλεονεκτήματα
Οι έξυπνες κάρτες δίνουν τη δυνατότητα φυσικού και λογικού ελέγχου πρόσβασης για τους υπαλλήλους. Η διαφορά του φυσικού με το λογικό έλεγχο, είναι, ότι ο πρώτος όρος αναφέρεται στη φυσική παρουσία των ανθρώπων σε ένα ελεγχόμενο χώρο, ενώ ο δεύτερος σχετίζεται με τη δυνατότητα εισόδου σε ένα υπολογιστικό σύστημα. Μπορούν, παραδείγματος χάρη, με τη χρήση ειδικών προσαρμογέων, να χρησιμοποιηθούν και ως μέσο ταυτοποίησης των χρηστών των ηλεκτρονικών υπολογιστών, αντικαθιστώντας με αυτόν τον τρόπο τη γνωστή μας διαδικασία εισαγωγής ονόματος χρήστη και κωδικού, που είναι ιδιαίτερα ευάλωτη. Με τη χρησιμοποίηση μιας κάρτας για τη φυσική και λογική πρόσβαση, πετυχαίνουμε ταυτόχρονα τη μείωση του κόστους λειτουργίας του συστήματος ασφαλείας και την αύξηση του επιπέδου ασφαλείας του οργανισμού.
Ένα άλλο πλεονέκτημα των έξυπνων καρτών, είναι η δυσκολία αναπαραγωγής τους, στοιχείο που αποτρέπει τους επίδοξους αντιγραφείς. Στο παρελθόν, ο μόνος τρόπος για την εξασφάλιση από παρόμοιες προσπάθειες, ήταν η υιοθέτηση μιας ιδιόκτητης τεχνολογίας, το οποίο όμως συνεπαγόταν και πολύ υψηλότερο κόστος για τον οργανισμό.
Αν και πολλοί υπεύθυνοι ασφάλειας επιθυμούν την περιοδική αναβάθμιση των συστημάτων ελέγχου πρόσβασης, διστάζουν λόγω του κόστους, αλλά και της δυσκολίας μεταπήδησης από ένα σύστημα σε ένα άλλο, πιο εξελιγμένο τεχνολογικά. Εκ κατασκευής, οι έξυπνες κάρτες προσφέρουν μεγαλύτερες δυνατότητες αναβάθμισης από τις προηγούμενες γενιές καρτών, ενώ παράλληλα είναι συμβατές και με τις συσκευές ανάγνωσης των προγενέστερων proximity καρτών.
¶λλο ένα εμπόδιο, που υπήρχε μέχρι σήμερα για την ταχύτερη διάδοση των έξυπνων καρτών, είχε να κάνει με το μεγάλο αριθμό των διαφορετικών προτύπων λειτουργίας. Τα στελέχη των οργανισμών, που ασχολούνται με τα θέματα ασφάλειας, ανάμεναν να βεβαιωθούν ποια θα υιοθετηθούν και δεν διατίθενται εύκολα να συναινέσουν στην επιλογή ενός προτύπου, που ίσως δεν θα επικρατήσει. Σήμερα, με τη νέα τεχνολογία συσκευών ανάγνωσης, τα διαφορετικά πρότυπα είναι σε θέση να συνεργαστούν με μια συσκευή ανάγνωσης, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη βιωσιμότητα της επένδυσης που θα κάνουν. Οπότε και δεν υπάρχει πλέον λόγος να περιμένουν και την εξέλιξη στη μάχη μεταξύ των διαφορετικών προτύπων.  
Οι έξυπνες κάρτες μπορούν να συνεισφέρουν και σε άλλους τομείς, εκτός του αποτελεσματικού ελέγχου πρόσβασης, όπως στη διαχείριση εταιρικών εξόδων. Δηλαδή, μπορούν να ενσωματώνουν και τις δυνατότητες των εταιρικών πιστωτικών καρτών, που παρέχουν πολλές εταιρείες σε στελέχη τους και, μέσω αυτών, να γίνονται πληρωμές και μεταφορές χρηματικών ποσών, με τρόπο ασφαλή και ελέγξιμο παράλληλα, από την κεντρική διοίκηση του οργανισμού. 
Εγκαταστάσεις που χρήζουν ιδιαίτερης ασφάλειας, όπως κυβερνητικά κτίρια, τραπεζικοί οργανισμοί, ερευνητικά κέντρα, συχνά διαθέτουν περισσότερο από ένα συστήματα ελέγχου πρόσβασης. Τελευταία, χρησιμοποιούνται και μέθοδοι βιομετρικής, που εξασφαλίζουν σε μεγαλύτερο βαθμό την ασφάλεια στους προστατευμένους τομείς μιας εγκατάστασης. Όμως, η διαδικασία ελέγχου των βιομετρικών δεδομένων, τα οποία αποθηκεύονται σε μια κεντρική μονάδα, μπορεί να είναι αρκετά χρονοβόρα. Η χρήση των έξυπνων καρτών, σε συνδυασμό με τοπικές μονάδες ελέγχου βιομετρικών δεδομένων, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση του συνολικού χρόνου της προαναφερθείσας διαδικασίας.
Ιδιαίτερα χρήσιμες μπορούν να φανούν οι έξυπνες κάρτες και στη Διεύθυνση Ανθρωπίνου Δυναμικού, με τις  πληροφορίες που αποθηκεύουν σχετικά με την κίνηση των υπαλλήλων, στους διάφορους χώρους. Αυτά τα στοιχεία μπορούν να χρησιμεύσουν για την καλύτερη αξιοποίηση του δυναμικού της εταιρείας και τη βέλτιστη οργάνωση του χρόνου εργασίας.

Προοπτικές
Το μέλλον των έξυπνων καρτών στην αγορά των συστημάτων ασφαλείας, διαγράφεται ευοίωνο. Όπως οι proximity κάρτες αντικατέστησαν τις προγενέστερες μαγνητικές κάρτες, έτσι θα μεταβούμε στο επόμενο στάδιο των smart cards. Ακόμα βέβαια, ίσως το κόστος αγοράς και εφαρμογής ενός παρόμοιου συστήματος είναι ακριβό για περιπτώσεις όπου δεν απαιτείται ένα απαιτητικό σύστημα ελέγχου, όπως μια μικρή εταιρεία. Όμως, αναπόφευκτα η πτώση των τιμών, που φυσιολογικά ακολουθεί κάθε νέο τεχνολογικό επίτευγμα και οι μεγάλες δυνατότητες που προσφέρει ένα σύστημα access control με έξυπνες κάρτες, θα οδηγήσουν στην ευρύτερη διάδοσή τους.