Αντιμετωπίζοντας τους ψευδοσυναγερμούς

Ακόμα και σήμερα οι λανθασμένοι συναγερμοί αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα των ηλεκτρονικών συστημάτων ασφάλειας που χρήζουν αποτελεσματικής αντιμετώπισης.  

Του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου

Παρότι έχουν εξελιχθεί τεχνολογίες που έχουν συμβάλλει στην σημαντική μείωση των λανθασμένων συναγερμών σε σχέση με το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, ο αριθμός τους δεν έχει μειωθεί στο επιθυμητό ποσοστό. Η εμφάνιση τους αποτελεί ένα σημαντικό ζήτημα για όλους τους εμπλεκόμενους: Χρήστες, εγκαταστάτες αλλά και τους χειριστές των κέντρων λήψης σημάτων. Μάλλον, θα έπρεπε να αποκαλούνται ως ανεπιθύμητοι συναγερμοί αντί του όρου που έχει καθιερωθεί σήμερα (λανθασμένοι ή ψευδείς συναγερμοί- false alarms). Διότι είναι πράγματι ανεπιθύμητοι για όλους. Ταράζουν την ομαλή ροή της καθημερινότητας είτε πρόκειται για οικιακές εγκαταστάσεις είτε για επαγγελματικές και δυσχεραίνουν το έργο της πρόληψης και έγκαιρης αντιμετώπισης πραγματικών περιστατικών καθώς προκαλούν διασπορά των δυνάμεων ασφάλειας. Όμως υπάρχουν τρόποι και ενέργειες που μπορούν να συμβάλλουν στην μείωση τους.

Γνώση των εγκαταστάσεων
Η τοποθέτηση ενός συστήματος συναγερμού προϋποθέτει την γνώση της χρήσης του κτιρίου. Δηλαδή αν μέσα στους χώρους κινούνται μικρά παιδιά ή ακόμα και κατοικίδια ζώα είναι χρήσιμο να έχει ληφθεί πρόβλεψη κατά την παραμετροποίηση του συστήματος ώστε να μπορεί να ξεχωρίζει αυτές τις κινήσεις. Φυσικά θα πρέπει να έχει προηγηθεί η κατάλληλη έρευνα αγοράς ώστε να επιλεχτούν συστήματα συναγερμού που να υποστηρίζουν αυτές τις δυνατότητες. Σήμερα οι περισσότερες εταιρείες έχουν παρουσιάζει μοντέλα που έχουν την δυνατότητα διάκρισης μεταξύ των κινήσεων ενός παιδιού ή ενός μικρού ζώου από έναν πραγματικό κίνδυνο. Αρκεί ο χρήστης να ενεργοποιήσει την αντίστοιχη λειτουργία. Εξίσου μεγάλη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις του κτιρίου. Είναι πιθανόν να δίνονται κάποιοι ανεπιθύμητοι συναγερμοί λόγω της ύπαρξης ροών αέρα από τους αεραγωγούς του κλιματισμού. Για το λόγο αυτό κατά την διάρκεια των μελετών θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στην αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφορετικών συστημάτων και στις επιπτώσεις που προκαλούνται. Δεν αρκεί όμως να επιδεικνύεται προσοχή κατά την διάρκεια των μελετών. Όταν πρόκειται για νέες κατασκευές και επειδή συχνά υπάρχουν αλλαγές και τροποποιήσεις κατά την κατασκευή ενός έργου ο εγκαταστάτης οφείλει να μεριμνά ώστε να εντοπίζει πιθανά σημεία που μπορεί μελλοντικά να αποτελέσουν αιτία για false alarms. Όπως π.χ ένα στόμιο κλιματισμού το οποίο έχει μεταφερθεί από την θέση στην οποία αρχικά προοριζόταν να τοποθετηθεί. Ανάλογα με τις αλλαγές που θα διαπιστώσει οφείλει να προβεί στις κατάλληλες τροποποιήσεις στο σύστημα συναγερμού αφού πρώτα φυσικά ενημερώσει τον υπεύθυνο του έργου.

Υβριδικοί ανιχνευτές

Στους υβριδικούς ανιχνευτές έχει γίνει αρκετές φορές μνεία τα περασμένη έτη μέσα από τις σελίδες του Security Manager. Δεν συνιστούν  κάποια τεχνολογική αιχμή ούτε αποτελούν κάποια εντυπωσιακή ανακάλυψη. Το μυστικό τους κρύβεται στον διπλό τους χαρακτήρα. Δηλαδή μέσα στην κατασκευή τους περιλαμβάνουν ουσιαστικά δύο ανεξάρτητους ανιχνευτές με διαφορετική τεχνολογία εντοπισμού. Παράλληλα, ενσωματώνουν έναν αλγόριθμο σύμφωνα με τον οποίο δίνεται ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά, μόνο αφού ενεργοποιηθούν ταυτόχρονα και τα δύο ανεξάρτητα κυκλώματα ανίχνευσης. Είναι προφανές ότι η χρήση τους συμβάλλει κατά πολύ στην αντιμετώπιση του φαινόμενου των λανθασμένων συναγερμών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν ο συνδυασμός παθητικού ανιχνευτή υπέρυθρων ακτινών (PIR) με ανιχνευτή μικροκυμάτων. Πρόκειται για ένα μοντέλο που χρησιμοποιείται ευρύτατα με μεγάλη επιτυχία. Φυσικά υπάρχουν και άλλοι συνδυασμοί υβριδικών ανιχνευτών που οφείλουν να έχουν υπόψη τους τόσο οι εγκαταστάτες αλλά και οι χρήστες των συστημάτων συναγερμού. Η σωστή και στοχευμένη χρήση τους βοηθάει στην αύξηση της αξιοπιστίας του συστήματος χωρίς να ανεβαίνει υπέρμετρα το κόστος καθότι πλέον οι τιμές τους κυμαίνονται σε φυσιολογικά επίπεδα.

Πιστοποίηση & ποιότητα
Μια από τις συχνότερες αιτίες εμφάνισης λανθασμένων συναγερμών είναι η χρήση ακατάλληλων εξαρτημάτων στα συστήματα συναγερμού ή  η προμήθεια μη πιστοποιημένων συστημάτων. Οι διαδικασίες πιστοποίησης μπορεί ακόμα να υποτιμούνται από κάποιους -ευτυχώς ελάχιστους- αλλά είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι συνεισφέρουν στην διασφάλιση της ποιότητας ενός προϊόντος. Ένα πιστοποιημένο προϊόν έχει περάσει από ελέγχους και δοκιμές ενώ ανάλογο έλεγχο έχουν περάσει και όλες οι διαδικασίες παραγωγής του. Επίσης η εναρμόνιση με κάποιο πρότυπο διασφαλίζει τον χρήση ότι το εξάρτημα που θα επιλέξει είναι συμβατό με κάποιες συγκεκριμένες προδιαγραφές. Τα αναφέρουμε όλα αυτά γιατί μπορεί να έχουν κάποιοι την εντύπωση ότι όλα τα προϊόντα είναι ίδια οπότε γιατί να μην επιλέξουμε την φθηνότερη λύση αλλά αυτή είναι μια λανθασμένη εντύπωση. Δεν είναι όμως όλα τα προϊόντα ίδια και πολλές φορές οι διαφορές στην τιμές υποδηλώνουν και μια διαφορά στην ποιότητα κατασκευής. Εξαρτήματα χαμηλής ποιότητας και αγνώστων κατασκευαστών είναι πιθανόν να προκαλέσουν λανθασμένους συναγερμούς λόγω αστοχίας στην λειτουργίας τους. Το σύστημα συναγερμού σχετίζεται άμεσα με την ασφάλεια και σε αυτό το θέμα είναι καλό να αποφεύγονται εκπτώσεις υψηλού ρίσκου. Η εναρμόνιση με τα πρότυπα ΕΝ50131 για τα συστήματα συναγερμού και με το πρότυπο ΕΝ 54 για τα συστήματα πυρανίχνευσης πρέπει να είναι μια από τις βασικές απαιτήσεις σε οποιοδήποτε σύστημα προμηθεύεται κάποιος στο εφεξής.

Προσεχτική καλωδίωση
Όσο και αν ακούγεται περίεργο πολλοί λανθασμένοι συναγερμοί, ειδικά όταν είναι επαναλαμβανόμενοι οφείλονται σε προβληματική καλωδίωση. Την κατάσταση την δυσχεραίνει ακόμα πιο πολύ το γεγονός ότι καθότι αναφερόμαστε σε αφανείς εργασίες είναι δύσκολο να εντοπιστούν τα προβλήματα αυτού του είδους. Το μυστικό είναι να επιδεικνύεται μεγάλη προσοχή κατά την τοποθέτηση των καλωδίων αλλά και την σύνδεση τους με τις διάφορες συσκευές. Στα περισσότερα μάλιστα έργα αυτές οι δύο εργασίες γίνονται από διαφορετικά συνεργεία. Δηλαδή τα καλώδια τα τοποθετούν οι ηλεκτρολόγοι που έχουν αναλάβει όλη την ηλεκτρολογική εγκατάσταση ενώ οι τελικές συνδέσεις πραγματοποιούνται από τους ειδικευμένους εγκαταστάτες. Οπότε θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα μέτρα προστασίας των καλωδίων από πιθανά χτυπήματα ή παρεμβολές ηλεκτρομαγνητικών πεδίων. Ενώ φυσικά ούτε καν για συζήτηση δεν θα πρέπει να τίθεται στο τραπέζι το ενδεχόμενο αντικατάστασης των καλωδίων που έχει ζητήσει ο εγκαταστάτης με καλώδια άλλου τύπου.

Μεγαλύτερη ευχρηστία
Ένα μεγάλο μέρος των λανθασμένων συναγερμών οφείλεται στην δυσκολία των χρηστών να εισάγουν τους κωδικούς πρόσβασης στο σύστημα. Τα πληκτρολόγια χρησιμοποιήθηκαν για αρκετές δεκαετίες. ¶λλωστε, όταν πρωτοεμφανίστηκαν τα συστήματα συναγερμού δεν υπήρχαν πολλές εναλλακτικές επιλογές. Πλέον όμως η τεχνολογία έχει προχωρήσει και έχουμε στην διάθεση μας πολλές δυνατότητες με μεγαλύτερο βαθμό ευχρηστίας. Ίσως η επικρατέστερη αυτήν την στιγμή είναι η χρήση των γραφικών μενού με τις οθόνες αφής. Για μια ακόμη φορά γίνεται διάχυση τεχνογνωσίας από άλλους χώρους με σκοπό πάντα την αναβάθμιση των υπηρεσιών. Τώρα αυτό που παρατηρούμε είναι η μεταφορά τεχνογνωσίας από τον χώρο των κινητών τηλεφώνων. Ας θυμηθούμε πως γίνονταν η πληκτρολόγηση λίγα χρόνια πριν στα απλά κινητά τηλέφωνα και πως έχει αλλάξει σήμερα με την επικράτηση των smartphones και την χρήση των οθόνων αφής. Κάτι παρόμοιοι αναμένεται να γίνει και στα συστήματα συναγερμού. Ίσως το μόνο ερώτημα είναι γιατί έχει καθυστερήσει τόσο πολύ..;

Χρήση αναβαθμισμένου λογισμικού
Τα τελευταία χρόνια όλο και πιο πολύ συζητάμε για τα επονομαζόμενα "έξυπνα" συστήματα. Δεν θα μπορούσε να γίνει εξαίρεση για τα συστήματα συναγερμού. Ενσωματώνουν πλέον αλγόριθμους που επιτρέπουν το φιλτράρισμα των σημάτων που δέχονται από τους διάφορους ανιχνευτές και βάσει κριτηρίων αποφασίζουν αν υπάρχουν οι ενδείξεις για πραγματική κατάσταση συναγερμού ή μάλλον πρόκειται για μια ένδειξη που δεν χρειάζεται επιπρόσθετη διερεύνηση. Η ενσωμάτωση τεχνητής ευφυΐας τόσο στους ανιχνευτές αλλά και στους πίνακες συναγερμούς προσφέρει μια πρόσθετη δικλείδα ασφαλείας όσον αφορά την μείωση των λανθασμένων συναγερμών. Πολλές εταιρείες παρέχουν τέτοιες δυνατότητες στα μοντέλα τους οπότε ειδικά αν οι συνθήκες της εγκατάστασης ευνοούν την εμφάνιση λανθασμένων συναγερμών οφείλουμε να προσανατολιστούμε προς αυτές τις λύσεις.

Συνεχή επιτήρηση
Τα συστήματα συναγερμού είναι δυναμικά. Δηλαδή οφείλουν να λειτουργούν συνέχεια και μόλις εντοπίσουν κάτι ύποπτο να δώσουν την ανάλογη ένδειξη. Λόγω του δυναμικού τους χαρακτήρα είναι επιρρεπή σε αστοχίες ή δυσλειτουργίες που μπορούν να παρουσιαστούν μετά την εγκατάσταση τους. Δεν σημαίνει ότι από την στιγμή που ένα σύστημα εγκαταστάθηκε και δοκιμάστηκε αρχικά στη συνέχεια δε χρειάζεται παρακολούθηση. Σε αυτό το θέμα σημαντική συνεισφορά έχει η εμφάνιση και η χρήση της αμφίδρομης επικοινωνίας, ειδικά όταν πρόκειται για ασύρματες διασυνδέσεις που χρησιμοποιούνται πολύ πλέον και στα συστήματα συναγερμού. Πρακτική η αμφίδρομη επικοινωνία δίνει την δυνατότητα και στον ανιχνευτή να στέλνει πίσω σήματα στον κεντρικό πίνακα ώστε να ελέγχεται η σωστή λειτουργία του. Όμως αμφίδρομη επικοινωνία έχουμε και μεταξύ των πινάκων συναγερμού και των Κέντρων Λήψης Σημάτων. Έτσι οι χειριστές των ΚΛΣ έχουν την δυνατότητα να διαπιστώσουν ότι ένα σύστημα δεν επικοινωνεί για κάποιο λόγο και να ειδοποιήσουν τον χρήστη και τον εγκαταστάτη για να προσδιορίσουν το πρόβλημα.

Οι λανθασμένοι συναγερμοί αποτελούν ένα σημαντικό πρόβλημα στην γενική προσπάθεια που γίνεται για την πρόληψη και αντιμετώπιση παραβατικών ενεργειών. Αποτελούν αιτία για άσκοπη χρήση πόρων που θα μπορούσαν να διοχετευτούν σε άλλες πιο κρίσιμες δραστηριότητες. Θα ήταν ουτοπικό να επιδιώξουμε την πλήρη εξαφάνιση τους. Αλλά είναι σημαντικό να προσπαθήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι για να μειωθεί ο αριθμός τους όσο το δυνατόν περισσότερο. Ήδη όπως είδαμε έχουν γίνει σημαντικά βήματα αλλά ακόμα ο δρόμος είναι μακρύς.