Συναγερμοί χωρίς καλώδια

Η ιστορία με τους ασύρματους συναγερμούς ξεκινάει αρκετά χρόνια πριν. Σήμερα όμως, οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι απαιτήσεις της αγοράς έχουν δώσει μια σημαντική ώθηση στη διάδοση της ασύρματης επικοινωνίας των σημάτων συναγερμού και γενικά της ασύρματης διασύνδεσής τους.

Οι συναγερμοί χρησιμοποιούνται εδώ και αρκετές δεκαετίες σε εμπορικές εφαρμογές αλλά και σε οικίες και αποτέλεσαν τον πυρήνα πάνω στον οποίο δομήθηκε ολόκληρος ο κλάδος της ηλεκτρονικής ασφάλειας όπως τον γνωρίζουμε σήμερα.
Οπότε ήταν εύλογο τα συστήματα συναγερμού να αποτέλεσαν σχετικά νωρίς αντικείμενο για την εφαρμογή της ασύρματης διασύνδεσης. Αυτό μπορεί να οδηγεί στην εντύπωση ότι η εξέλιξή τους και η εμπορική αποδοχή τους θα προηγείται με διαφορά σε σχέση με τα υπόλοιπα συστήματα ασφαλείας. Εντούτοις, η κατάσταση δεν είναι ακριβώς έτσι. Αν θέλει κάποιος να εντοπίσει το λόγο για αυτήν την απρόσμενη εξέλιξη, δεν είναι άλλος από το γεγονός της πρώιμης εισαγωγής της ασύρματης τεχνολογίας. Διότι όχι μόνο δεν έδωσε τον απαραίτητο χρόνο για τη βελτίωση των ασύρματων συναγερμών, αλλά δημιούργησε μεγάλες αμφιβολίες στους χρήστες για την αξιοπιστία τους και την αποτελεσματικότητά τους, με αποτέλεσμα τη σημαντική καθυστέρηση στη διάδοσή τους, σε σχέση με αυτά που εκτιμούσαν οι ειδικοί όταν οι πρώτοι ασύρματοι συναγερμοί πρωτοεμφανίστηκαν. Το πρόβλημα ήταν ότι η τεχνολογία της ασύρματης διασύνδεσης δεν είχε ωριμάσει αρκετά τότε, με αποτέλεσμα οι ασύρματοι συναγερμοί της πρώτης γενιάς να παρουσιάζουν όλες τις παιδικές ασθένειες μιας πρωτοεμφανιζόμενης τεχνολογίας. Χαμηλή αξιοπιστία, αναποτελεσματικότητα, υψηλό κόστος. Όλα αυτά οδήγησαν σε ένα μεγάλο κύμα δυσπιστίας απέναντι σε αυτές τις εφαρμογές, τόσο στους χρήστες αλλά και στους εγκαταστάτες που συχνά-πυκνά βρίσκονταν στο εδώλιο του κατηγορούμενου από τους πελάτες τους. Αποτέλεσμα όλων αυτών ήταν ότι ακόμα και όταν πλέον οι εταιρείες αντιμετώπισαν αυτά τα προβλήματα παρουσιάζοντας αξιόπιστα και λειτουργικά συστήματα ασύρματων συναγερμών, το τόσο έντονο αρνητικό κλίμα απέναντι σε αυτά τα συστήματα δεν μπορούσε να αντιστραφεί. Όλα αυτά οδήγησαν σε ένα φαύλο κύκλο, μέσα στον οποίο η μειωμένη ζήτηση για ασύρματους συναγερμούς κρατούσε σχετικά υψηλές τις τιμές τους. Παράλληλα, δεν βοηθούσε και στην αλλαγή του κλίματος, καθώς δεν υπήρχε μεγάλος αριθμός χρηστών, πολλοί χρήστες που να είχαν δοκιμάσει τις ασύρματες εκδόσεις των συναγερμών και στη συνέχεια να μεταφέρουν στους υπόλοιπους τις εντυπώσεις τους.
¶λλωστε ο συναγερμός έχει μια ιδιαιτερότητα όπως και όλα τα συστήματα που σχετίζονται με την ασφάλεια. Δεν χρειάζεται να λειτουργεί συνεχώς ή για πολλές ώρες, όπως π.χ. ένα ασύρματο δίκτυο υπολογιστών, αλλά τη στιγμή που θα χρειαστεί πρέπει να λειτουργήσει οπωσδήποτε. Κάθε αστοχία εκείνη τη στιγμή μπορεί να αποβεί καταστροφική, με επιπτώσεις υλικές αλλά και απροσδιόριστους κινδύνους για τη σωματική ακεραιότητα όσων τυχαίνει να βρίσκονται μέσα στις εγκαταστάσεις που προστατεύονται από το συναγερμό.

Κομβικό σημείο
Το σημείο τομής που άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπιζε η αγορά τους ασύρματους συναγερμούς ήταν ένα γεγονός που δεν συσχετίζεται άμεσα με τον κλάδο. Πρόκειται για τη διάδοση των δικτύων Wi-Fi ακόμα και στις οικιακές εφαρμογές. Αν αναλογιστούμε πού ήμασταν πριν από λίγα χρόνια και πού έχουμε φτάσει σήμερα με τους ασύρματους routers και τη δυνατότητα πρόσβασης στο Internet από κάθε σημείο της οικίας μας, μπορούμε να αντιληφθούμε την επίδραση αυτής της αλλαγής στους χρήστες. Το σημαντικό είναι ότι εξοικειώθηκαν με τη δυνατότητα της ασύρματης μετάδοσης των σημάτων και αντιλήφθηκαν ότι πρόκειται για μια τεχνολογία απολύτως προσιτή και πλήρως λειτουργική.
Οπότε άρχισαν να στρέφονται προς τους ασύρματους συναγερμούς, αναγνωρίζοντας και τα σημαντικά πλεονεκτήματά τους: Απουσία καλωδιώσεων, ευκολία εγκατάστασης, ελάχιστος βαθμός όχλησης για όσους κατοικούν ή εργάζονται στο χώρο που θα εγκατασταθεί ο συναγερμός, χαμηλότερο κόστος εγκατάστασης. Καθώς μάλιστα οι συναγερμοί είναι ένα σύστημα το οποίο αρκετές φορές εγκαθίσταται εκ των υστέρων, μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του κτιρίου και συχνά σε κτίρια παλιά με μεγάλη δυσκολία στο βαθμό επέμβασης στα δομικά τους στοιχεία, είναι φανερό ότι η ασύρματη διασύνδεση αποτελεί μια σημαντική διευκόλυνση για όλους όσοι εμπλέκονται σε ένα έργο εγκατάστασης συναγερμού σε μια υφιστάμενη εγκατάσταση.

Πού μπορούν να τοποθετηθούν
Ένα ερώτημα που απασχολεί πολλούς εγκαταστάτες είναι σε ποιες εφαρμογές απευθύνονται κυρίως οι ασύρματοι συναγερμοί. Στις οικιακές ή στις επαγγελματικές, όπως σε μεγάλους γραφειακούς χώρους ή σε βιομηχανίες; Ένα ερώτημα, που μέχρι σήμερα είχε μια μάλλον εύκολη απάντηση. Τα πλεονεκτήματα που συνοδεύουν τους ασύρματους συναγερμούς, ο τρόπος λειτουργίας τους και οι δυνατότητές τους είναι γεγονός ότι ταιριάζουν απόλυτα στις οικιακές εφαρμογές. Συνήθως σε πολλά σπίτια οι συναγερμοί τοποθετούνται αφού ήδη αυτά έχουν κατοικηθεί. Αυτή η τάση μάλιστα έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, καθώς τα αυξανόμενα κρούσματα παραβατικότητας έχουν θέσει σε επαγρύπνηση ακόμα και τους πιο ανύποπτους ιδιοκτήτες, οπότε η ζήτηση για συναγερμούς έχει αυξηθεί. Μια ενσύρματη έκδοση ενός συναγερμού υλοποιείται συνήθως με την εμφανή όδευση των καλωδίων (καθότι πρόκειται για καλώδια πολύ μικρής διατομής) τα οποία οδεύουν πάνω στα σοβατεπί των τοίχων ή μέσα στα κουφώματα των ανοιγμάτων. Μερικές φορές γίνονται και ορισμένες μικρές τρύπες στους τοίχους, όταν χρειάζεται ένα καλώδιο να περάσει από ένα δωμάτιο σε ένα άλλο. Εκτός της όχλησης που είναι φυσικό να προκληθεί και των εργατοωρών που απαιτούνται, υπεισέρχεται και η αισθητική πλευρά του θέματος. Για πολλούς είναι ενοχλητικό να βλέπουν καλώδια – έστω και αν αυτά είναι λεπτά – να διαπερνούν όλους τους τοίχους της οικίας τους.
Επιπλέον οι οικίες λόγω της εσωτερικής διαμόρφωσής τους, που δεν είναι ιδιαίτερα πολύπλοκη – συνήθως – καθώς δεν υπάρχει μεγάλη διαμερισμάτωση, ευνοούν την ανάπτυξη ενός ασύρματου δικτύου.
Όλοι αυτοί οι λόγοι έχουν δημιουργήσει την κυρίαρχη εντύπωση ότι οι ασύρματοι συναγερμοί κυρίως χρησιμοποιούνται σε οικίες. Αυτή η εντύπωση δεν είναι καθόλου αβάσιμη, καθώς στις επαγγελματικές εφαρμογές προκύπτουν αρκετά θέματα που έχουν να κάνουν με τη διαμόρφωση των εσωτερικών χώρων και τη χρήση δομικών υλικών που δυσχεραίνουν τη μετάδοση των ασύρματων σημάτων. Επιπλέον, όσον αφορά στους επαγγελματικούς χώρους, οι απαιτήσεις για την έλλειψη εμφανών καλωδίων είναι πολύ μικρότερες, τόσο σε γραφεία όσο και σε άλλους χώρους.
Ενώ συχνά ο χώρος που πρέπει να καλυφτεί είναι μεγάλος, οπότε απαιτείται και ανάλογα μεγάλος αριθμός ασύρματων συσκευών για την πλήρη κάλυψη όλων των τετραγωνικών.
Μέχρι σήμερα όλες αυτές οι παράμετροι αποτελούσαν ένα σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα για τη διάδοση των ασύρματων συναγερμών και στις επαγγελματικές εφαρμογές. Όμως πλέον και σε αυτήν την κατηγορία είμαστε απέναντι σε ριζικές αλλαγές που αναδιαμορφώνουν το τοπίο.

Πώς αλλάζει το τοπίο
Εάν προηγηθεί μια προσεκτική μελέτη που θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε χώρου και θα εκμεταλλεύεται τις τεχνολογικές δυνατότητες που προσφέρουν τα νέα συστήματα, τότε είναι απολύτως εφικτό να χρησιμοποιηθούν και ασύρματοι συναγερμοί σε επαγγελματικά κτίρια.
Η πιο σημαντική τεχνολογική εξέλιξη που θα πρέπει να διαθέτουν όλα τα επαγγελματικά συστήματα συναγερμού είναι η δυνατότητα υποστήριξης της τεχνολογίας αμφίδρομης επικοινωνίας (two way radio technology). Η χρήση αυτής της τεχνολογίας επιτρέπει – όπως άλλωστε υπονοεί χαρακτηριστικά και η ονομασία – την αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ του κεντρικού πίνακα και των επιμέρους ανιχνευτών. Μέχρι σήμερα στα συστήματα one way radio technology έστελνε ο πίνακας σήματα προς τους ανιχνευτές για την επιβεβαίωση της ορθής λειτουργίας. Πλέον, με τη χρήση της two way radio technology η δυνατότητα αυτή αντιστρέφεται, καθώς είναι δυνατό και οι ανιχνευτές να μεταβιβάζουν προς τον κεντρικό πίνακα σήμα επιβεβαίωσης για την ορθή λειτουργία τους. Αυτή η δυνατότητα μειώνει σημαντικά την πιθανότητα αστοχίας του συστήματος και βελτιώνει το βαθμό αξιοπιστίας των ασύρματων συναγερμών.
Μια άλλη τεχνολογική εξέλιξη που συνεισφέρει σημαντικά στην επίτευξη μεγαλύτερων επίπεδων αξιοπιστίας είναι η δυνατότητα διασύνδεσης των συστημάτων με τη χρήση της mesh technology ή αλλιώς τοπολογίας πλέγματος. Πρόκειται για μια σχετικά πρόσφατη τεχνολογία, στην οποία όλες οι συσκευές ενός συστήματος μπορούν να παίζουν το ρόλο του αναμεταδότη. Οπότε αυξάνεται η αξιοπιστία, καθώς συνεχώς το σύστημα αναζητά και επιλέγει την καλύτερη διαδρομή για το σήμα, ενώ σε περίπτωση διακοπής μιας διαδρομής επιλέγεται μια εναλλακτική. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι είναι πολύ δύσκολο να διακοπεί η επικοινωνία μεταξύ των ανιχνευτών και του πίνακα.

Προτυποποίηση συστημάτων
Η εμφάνιση και καθιέρωση του Ευρωπαϊκού Προτύπου ΕΝ 54-25 διασφαλίζει ότι οι κατασκευαστές των ασύρματων συστημάτων παρουσιάζουν προϊόντα που ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές του συγκεκριμένου προτύπου. Το EN 54-25 περιγράφει ακριβώς πώς αντιμετωπίζονται θέματα αξιοπιστίας των ασύρματων συστημάτων και λειτουργικά θέματα ηλεκτρομαγνητικών παρεμβολών. Όλα τα συμβατά συστήματα με το EN 54-25 είναι σε θέση να παρέχουν τέτοια επίπεδα στην ισχύ του σήματος, ώστε να ξεπερνιέται κάθε πιθανή περίπτωση προσπάθεια παρεμβολής. Η επιλογή της χρήσης για τα ασύρματα συστήματα συναγερμού της συχνότητας των 868 MHz σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες συνέβαλε στην εξάλειψη των παρεμβολών από άλλες ασύρματες εφαρμογές όπως τα συστήματα Wi-Fi.
Γενικότερα γίνεται μια προσπάθεια ώστε να συγκεκριμενοποιηθούν οι προδιαγραφές βάσει των οποίων θα κατασκευάζονται και θα λειτουργούν τα ασύρματα συστήματα συναγερμού. Αυτή η διαδικασία βοηθάει, διότι αυξάνεται η αξιοπιστία τους, ενώ παράλληλα οι χρήστες και οι εγκαταστάτες ξέρουν τι πρέπει να αναζητήσουν για μια συγκεκριμένη εφαρμογή. Όπως όλα δείχνουν, οι ασύρματοι συναγερμοί πολύ σύντομα εκτός των οικιακών εφαρμογών θα αποτελούν και μια απολύτως ισότιμη εναλλακτική επιλογή, ακόμα και για επαγγελματικές εφαρμογές. Ειδικά από τη στιγμή που οι εγκαταστάτες θα εξοικειωθούν ακόμα περισσότερο με αυτά τα συστήματα, θα είναι σε θέση να τα προτείνουν με ακόμα μεγαλύτερη σιγουριά, γνωρίζοντας από πρώτο χέρι τα πλεονεκτήματά τους. Σαφώς και κανείς δεν αναμένει η κατάσταση να αλλάξει από τη μία στιγμή στην άλλη. Όμως η τεχνολογική ωρίμανση των συστημάτων δημιουργεί το κατάλληλο υπόβαθρο για την αναδιαμόρφωση της αγοράς. Αυτό είναι άλλωστε κάτι που συμβαίνει σε όλους τους κλάδους. Απλώς αναμένουμε εκείνο το κρίσιμο σημείο στο οποίο η αγορά θα συνειδητοποιήσει ότι η τεχνολογία των ασύρματων συναγερμών είναι πλήρως εφαρμόσιμη και ισοδύναμα λειτουργική με τις ενσύρματες εκδόσεις των συστημάτων.

Του Αριστοτέλη Λυμπερόπουλου