Οικιακή Ασφάλεια & Smart Home. Δύο πολύτιμοι «επισκέπτες» στο σπίτι μας

Η ανάγκη προστασίας της εγκατάστασης μιας κατοικίας και ευρύτερα του οικιακού περιβάλλοντος στο οποίο που ζει μια οικογένεια – είτε μόνιμα είτε περιστασιακά – είναι μια ανάγκη που υφίσταται απο τη πρώτη στιγμή που οι άνθρωποι εμφανίστηκαν στη γη και κοινωνικοποιήθηκαν. Οι λύσεις και οι μέθοδοι προστασίας της κατοικίας διαφοροποιούνταν ανάλογα με τα μέσα και τις συνθήκες της κάθε εποχής και του κάθε τόπου.

Του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ

Σήμερα, οι συνθήκες όπως εχουν διαμορφωθεί στο αστικό άλλα και μη αστικό περιβάλλον, επιβάλουν τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματική προστασία των κατοικιών προκειμένου να μειωθεί όσο το δυνατόν περισσότερο το ρίσκο από τους κινδύνους που ελλοχεύουν, με βασικότερο την εισβολή ληστών και διαρρηκτών για την υφαρπαγή χρημάτων και πολύτιμων αντικειμένων.
Αναφορικά με τα τεχνολογικά μέσα που υπάρχουν σήμερα στη διάθεση όλων όσων θέλουν να προστατεύσουν το σπίτι τους, υπάρχει μια τεράστια ποικιλία λύσεων ανάλογα το μέγεθος και τις απαιτήσεις της κάθε εγκατάστασης.

Επίσης σήμερα, η ασφάλεια της κατοικίας με τεχνολογικά μέσα δεν αποτελεί πολυτέλεια μιας και το κόστος αγοράς και εγκατάστασης συστημάτων, αλλά και το κόστος σύνδεσης με ένα κεντρικό σταθμό λήψης σημάτων δεν είναι τόσο μεγάλο.

Η ασφάλεια στο σπίτι λοιπόν, αποτελεί σήμερα όσο ποτέ άλλοτε μια αναγκαιότητα για τους οικιακούς χρήστες αλλά και μια επιχειρηματική ευκαιρία για τις εταιρίες του κλάδου της ασφάλειας.

Ανατρέχοντας στο παρελθόν
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια η παγκόσμια αγορά του "Home Security", περιορίζονταν στα απλά συστήματα συναγερμού τα οποία αν εξετάσουμε την πορεία τους θα δούμε ότι με μεγάλη συχνότητα στην ελληνική αγορά άρχισαν να εμφανίζονται από τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Ο ρυθμός διάδοσης τους αυξήθηκε την δεκαετία του 1990 και επιταχύνθηκε ακόμα περισσότερο μετά το 2000 με τις γνωστές κοινωνικές αλλαγές που συνέβαλαν στην αύξηση της εγκληματικότητας. Σήμερα, οι συναγερμοί αποτελούν κομμάτι του οικιακού εξοπλισμού ενός μεγάλου μεριδίου των ελληνικών σπιτιών, ενώ πολλοί είναι αυτοί που προγραμματίζουν στο μέλλον την εγκατάσταση ενός ανάλογου συστήματος. Το σύστημα συναγερμού λειτουργεί τόσο αποτρεπτικά -κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό καθώς ο υποψήφιος διαρρήκτης αποθαρρύνεται όταν βλέπει εγκατεστημένο ένα σύστημα συναγερμού – όσο και κατασταλτικά καθώς πολλές φορές σταματάει η προσπάθεια διάρρηξης με την ενεργοποίηση του συναγερμού.

Όμως πλέον, υπάρχουν διαθέσιμες και νέες τεχνολογικές προτάσεις ασφάλειας για οικιακές εγκαταστάσεις, οι οποίες εδώ και χρόνια εφαρμόζονται σε επαγγελματικά περιβάλλοντα και τώρα μπορούν να προσαρμοστούν στις ανάγκες ενός σπιτιού. Το πιο σημαντικό είναι ότι η κτήση και η χρήση τους είναι πλέον εφικτή ακόμα και με σχετικά χαμηλό κόστος. Σε αυτά τα τεχνολογικά μέσα περιλαμβάνονται κάμερες δικτυακής τεχνολογίας σε συνδυασμό με ασύρματη δικτύωση και σύνδεση με smartphones καθώς και άλλες καινοτομίες που μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν απρόσιτες για οικιακή χρήση. Σήμερα όμως, η υλοποίηση τους και σε απλές οικιακές εφαρμογές είναι κάτι περισσότερο από εφικτή.

Απομένει λοιπόν να δούμε πως μπορεί να κάνουν χρήση αυτών των νέων δυνατοτήτων τόσο οι χρήστες όσο και οι επαγγελματίες του χώρου προκειμένου και οι δύο πλευρές να ικανοποιήσουν τους σκοπούς τους. Όπου, για τους πρώτους σκοπός είναι η θωράκιση στο μέγιστο δυνατό βαθμό των κατοικιών τους και για τους δευτέρους η προοπτική ενός νέου δυναμικού πεδίου δράσης.

Οικιακή επιτήρηση μέσω video
Από τα πρώτα χρόνια της εμφάνισης τους, τα συστήματα επιτήρησης βίντεο αποτέλεσαν σημαντικό πυλώνα σε κάθε τεχνολογικό έργο ασφάλειας σε επαγγελματικούς χώρους.

Αντίθετα στις οικιακές εφαρμογές – κυρίως λόγου κόστους – τα CCTV κατείχαν ένα πολύ μικρό μερίδιο της αγοράς. Μόνο σε πολυτελείς οικίες με πολύ μεγάλους εσωτερικούς και περιβάλλοντες χώρους χρησιμοποιούνταν περιμετρικά αλλά εσωτερικά κάμερες ασφάλειας. Καθώς εκεί προφανώς, το επέτρεπαν οι οικονομικές δυνατότητες των ιδιοκτητών οι οποίοι – ακριβώς και λόγω αυτής της οικονομικής τους δυνατότητας – είχαν πολύ αυξημένες απαιτήσεις σε ότι αφορούσε την προσωπική ασφάλεια τους αλλά και την ασφάλεια των μελών της οικογενείας τους.

Τα δεδομένα όμως άλλαξαν. Η αλλαγή αυτή για μια ακόμη φορά οφείλεται στις τεχνολογικές εξελίξεις και στην έλευση νέων συστημάτων και τεχνικών οι οποίες μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν άγνωστες. Λύσεις όπως οι ψηφιακές δικτυακές κάμερες, η ασύρματη διασύνδεση, η επικοινωνία μέσω δικτύων 3G, οι φορητές έξυπνες συσκευές με τις εφαρμογές τους (τα επονομαζόμενα και apps), η τεχνολογία cloud και γενικότερα το mobile computing επιτρέπουν πλέον την ανάπτυξη προσιτών οικονομικά λύσεων οπτικής επιτήρησης με πολύ μεγάλο βαθμό ευχρηστίας και ευελιξίας, αλλά και δυνατότητες πρόσβασης από παντού
¶λλο ένα σημαντικό πλεονέκτημα των σύγχρονων συστημάτων επιτήρησης είναι η περίφημη ενοποίηση και διασυνδεσιμότητα, για την οποία τόσος λόγος έχει γίνει σε ότι αφορά τις επαγγελματικές εφαρμογές. Πλέον είναι απόλυτα εφικτό τα οικιακά CCTV να συνεργάζονται με τα συστήματα συναγερμού και να καταγράφουν γεγονότα όταν ενεργοποιείται ο συναγερμός ή απλώς όταν δίνει ένας ανιχνευτής ή μια μαγνητική επαφή ακόμα και αν ο συναγερμός δεν ενεργοποιείται. Παραδείγματος χάρη, μπορεί να έχει παρακαμφθεί από τον χρήστη μια ζώνη που ελέγχει τα ανοίγματα του παιδικού δωματίου, αλλά όταν όμως μια από τις επαφές που είναι τοποθετημένες σε αυτά τα ανοίγματα ενεργοποιείται, τότε μπορεί η κάμερα που είναι τοποθετημένη εκεί να ξεκινήσει να καταγράφει εικόνες, αλλά και να στέλνει ζωντανό βίντεο στον χρήστη ακόμα και αν αυτός είναι εκτός οικίας μέσω των δικτύων κινητής τηλεφωνίας.

Αυτές οι αλλαγές, είναι η αιτία που έχει οδηγήσει τους χρήστες να αντιμετωπίζουν με μια εντελώς διαφορετική οπτική τα οικιακά συστήματα επιτήρησης. Η πληθώρα των δεδομένων και η δυνατότητα της εξ αποστάσεως πρόσβασης έχουν ανεβάσει κατά πολύ τον πήχη των απαιτήσεων. Οι καταναλωτές δεν θεωρούν πλέον αυτά τα συστήματα ως ένα απλό μέσο διασφάλισης της περιουσίας τους και της σωματικής τους ακεραιότητας, αλλά περισσότερο ως ένα αναπόσπαστο εργαλείο της καθημερινότητας τους που τους δίνει πρόσθετες δυνατότητες. Για κάποιους αυτές οι δυνατότητες μπορεί να μην εντελώς απαραίτητες αλλά οι περισσότεροι όταν μάθουν να λειτουργούν βάσει αυτών είναι δύσκολο να τις απαρνηθούν.

Smart home
To "home security" όμως, είναι μια πτυχή μιας γενικότερης τάσης που τα τελευταία χρόνια κάνει όλο και πιο έντονη την εμφάνιση της. Πρόκειται για το επονομαζόμενο home automation ή αλλιώς έξυπνο σπίτι όπως συχνά το συναντάμε σε συζητήσεις αλλά και αρθρογραφία του ειδικού και γενικού τύπου. Το έξυπνο σπίτι (smart home) δεν είναι όμως τόσο νέο. Ήδη με την πρώτη εμφάνιση των λεγόμενων home computers στα μέσα της δεκαετίας του 80 αλλά και την εξάπλωση της ψηφιακής τεχνολογίας ξεκίνησαν οι πρώτες συζητήσεις αλλά κάποιες αρχικές εμπορικές αναζητήσεις από ορισμένες εταιρείες για το πώς θα μπορούσε να υλοποιηθεί το όραμα ορισμένων δημιουργών έργων επιστημονικής φαντασίας για την δημιουργία σπιτιών με ενσωματωμένα στοιχεία τεχνητής νοημοσύνης τα οποία θα διευκόλυναν τους ένοικους τους σε πολλές από τις καθημερινές εργασίες. Όμως τότε μπορεί να υπήρχαν τα κατάλληλα ερεθίσματα αλλά οι τεχνολογικές δυνατότητες ήταν πολύ περιορισμένες. Σήμερα όμως αυτό έχει αλλάξει. Ψηφιακές συσκευές υψηλών δυνατοτήτων, ευρυζωνικά δίκτυα, ασύρματες διασυνδέσεις, φορητές έξυπνες συσκευές, ισχυρά λογισμικά, εμφάνιση τεχνολογιών όπως το cloud computing και το big data έχουν μεταβάλλει εντελώς το τοπίο σε σχέση ακόμα και με λίγα χρόνια πριν.

Με την χρήση ενός απλού smartphone το κόστος του οποίου μπορεί να μην ξεπερνάει ακόμα και τα 100 ευρώ ο χρήστης είναι σε θέση να ελέγχει όλο τον οικιακό του εξοπλισμό, αρκεί αυτός με κάποιο τρόπο να είναι συνδεδεμένος στο διαδίκτυο. Για το λόγο αυτό άλλωστε παρατηρούμε ότι όλο και περισσότερες συσκευές έρχονται εξοπλισμένες με την συγκεκριμένη δυνατότητα καθώς έτσι οι εταιρείες φροντίζουν να απαντήσουν στις απαιτήσεις των νέων χρηστών.
Το έξυπνο σπίτι λοιπόν δεν είναι κάτι το νέο. Πολλές μεγάλες εταιρείες προερχόμενες κυρίως από τον ηλεκτρολογικό χώρο όπως η Siemens, η Schneider Electric, η Hager, η Legrand δραστηριοποιήθηκαν σε αυτόν τον χώρο από τις πρώτες στιγμές που εμφανίστηκε ως μια νέα τάση. Αναπτύχθηκαν διάφορα πρότυπα και τεχνικές για την υλοποίηση του με επικρατέστερο αυτήν την στιγμή -τουλάχιστον αυτήν την στιγμή στην Ευρωπαϊκή αγορά- το EIB/ KNX (European Installation Bus/ Konnex Association). Το συγκεκριμένο πρότυπο χρησιμοποιεί διαφορετικές τεχνολογίες για την μετάδοση των δεδομένων μεταξύ των οποίων τις υφιστάμενες ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις, την τηλεφωνική υποδομή, την δομημένη καλωδίωση ενώ φυσικά υπάρχει και ο τρόπος της ασύρματης επικοινωνίας. Το EIB/ KNX ανήκει στην κατηγορία των συστημάτων bus. Δηλαδή είναι ένα αποκεντρωμένο σύστημα το οποίο δεν βασίζεται την λειτουργία σε μια μονάδα κεντρικού ελέγχου. Αυτήν την στιγμή στην αγορά υπάρχουν πολυάριθμα προϊόντα που είναι συμβατά με το συγκεκριμένο πρότυπο το οποίο όμως δεν είναι όπως προαναφέραμε και το μοναδικό για την υλοποίηση ενός έξυπνου σπιτιού.

Εκτός όμως από τις προαναφερθείσες επιχειρήσεις, που παραδοσιακά αποτελούν μεγάλους και σημαντικούς παίκτες στον χώρο του οικιακού αυτοματισμού είχαμε και κάποιες σημαντικές εισόδους από εταιρείες κολοσσούς μεν ,αλλά προερχόμενες από χώρους που τουλάχιστον μέχρι σήμερα δεν είχαν μεγάλη σχέση με τον κλάδο των οικιακών αυτοματισμών. Στην παραπάνω φράση, οι λέξεις "μέχρι σήμερα" βέβαια κάνουν όλη τη διαφοροποίηση γιατί σήμερα η ανάπτυξη της ψηφιακής τεχνολογίας έχει οδηγήσει σε μια εντυπωσιακή ανάμειξη διαφορετικών κλάδων και χώρων.

Μέσα στο 2014 λοιπόν τόσο η Google όσο και η Apple έκαναν το μεγάλο βήμα και αποφάσισαν να δραστηριοποιηθούν και αυτές στην αγορά του έξυπνου σπιτιού. H Google τον Ιανουάριου του 2014 αγόρασε την εταιρεία Νest Labs και τον Ιούλιο προχώρησε στην εξαγορά DropCam. Πρόκειται για δύο μικρές σχετικά εταιρείας -λαμβάνοντας φυσικά υπόψη τα μεγέθη της αμερικάνικης αγοράς – που δραστηριοποιούνται στον χώρο του οικιακού αυτοματισμού (η Nest Labs) και στον χώρο της επιτήρησης βίντεο η DropCam η οποία μάλιστα είναι μια start-up του χώρου.

Παράλληλα, η Apple ανακοίνωσε την δημιουργία μιας εφαρμογής βασισμένης στο σκεπτικό του smart home και θα επιτρέπει στους χρήστες τον έλεγχο όλων των οικιακών συσκευών μέσω του iPhone και του iPad.

Σε αυτό το τρένο του ανταγωνισμού για τις εφαρμογές smart home, έχουν ανέβει και άλλες μεγάλες εταιρείες ηλεκτρονικού εξοπλισμού όπως η Samsung και η LG. Ακόμα και οι εταιρείες λευκού οικιακού εξοπλισμού (πλυντήρια, ψυγεία, κουζίνες) προσφέρουν πλέον προϊόντα προσανατολισμένα προς αυτήν την λύση.
Σε μια εποχή όπου όλες οι επιχειρήσεις αναζητούν να κερδίσουν ζωτικό έδαφος επεκτείνοντας τις αγορές στις οποίες ήδη δραστηριοποιούνται ή προσπαθώντας να κερδίσουν καινούριες ανεξερεύνητες αγορές, φαίνεται ότι το smart home μπορεί να αποτελέσει μια πολύ σημαντική και ενδιαφέρουσα διέξοδο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, το ενδιαφέρον τόσων πολλών και μεγάλων εταιρειών. Μέσα σε όλες αυτές τις εξελίξεις οι μόνοι κερδισμένοι σίγουρα θα είναι οι τελικοί χρήστες.

Τα οφέλη
Μέσα από μια ενιαία πλατφόρμα ελέγχου οι οικιακοί χρήστες μπορούν να διαχειριστούν μια πληθώρα λειτουργιών που μέχρι σήμερα ήταν εντελώς ανεξάρτητες μαζί τους:
. Ηλεκτρονικά συστήματα συναγερμού & επιτήρησης
. Έλεγχος ηλεκτρικών συσκευών
. Ηλεκτρονικές συσκευές ψυχαγωγίας
. ¶νοιγμα και κλείσιμο διάφορων θυρών και παραθύρων
. Ρύθμιση της θερμοκρασίας του χώρου
. Ρύθμιση του ζεστού νερού

Αυτές είναι μόνο μερικές από τις λειτουργίες που μπορούν πλέον να πραγματοποιηθούν μέσω μιας έξυπνης κινητής συσκευής σύμφωνα με αυτά που προδιαγράφουν τα συστήματα που υποστηρίζουν την τάση του smart home. Το πιο εντυπωσιακό – εξ ου άλλωστε εισάγεται και ο όρος smart- είναι ότι δεν πρόκειται για έναν απλό εξ αποστάσεως έλεγχο αλλά για μια ουσιαστική και δυναμική αλληλεπίδραση όλων αυτών των επιμέρους συστημάτων. Το σπίτι ουσιαστικά μπορεί πλέον να παραμείνει «ζωντανό» ακόμα και όταν οι ένοικοι του απουσιάζουν.

Το επίπεδο ασφάλειας αναβαθμίζεται εντυπωσιακά και κυρίως σε αποτρεπτικό επίπεδο. Διότι μέχρι σήμερα τα συμβατικά συστήματα συναγερμού ειδοποιούσαν όταν γινόταν κάποια προσπάθεια παραβίασης. Βέβαια είχαν και αυτά κάποιο αποτρεπτικό χαρακτήρα, καθώς η ύπαρξη τους προκαλούσε κάποιους δισταγμούς στους υποψήφιους διαρρήκτες. Τώρα όμως με την ύπαρξη των εφαρμογών smart home μπορεί εύκολα ο ιδιοκτήτης να προσομοιώσει κάποιες βασικές λειτουργίες όπως το περιοδικό άνοιγμα των φωτιστικών ή ακόμα και των ρολών των παραθύρων ώστε να φαίνεται ότι στο σπίτι υπάρχει κάποια παρουσία. Όπως δε είναι γνωστό, οι διαρρήκτες αποφεύγουν να επιλέγουν σπίτια στα οποία βρίσκονται ένοικοι. Όμως ακόμα και αν αποφασίσουν να χτυπήσουν, σε ένα σπίτι που είναι εξοπλισμένο με τις εφαρμογές του smart home θα δυσκολευτούν πολύ περισσότερο καθώς θα δυσκολευτούν να κινηθούν με άνεση μέσα στους χώρους ενώ και οι κινήσεις τους θα καταγράφονται σε ζωντανό χρόνο.

Σε ότι αφορά λοιπόν την ασφάλεια οι εφαρμογές τύπου smart home δίνουν νέες σημαντικές δυνατότητες στους χρήστες. Δυνατότητες που μέχρι σήμερα τις είχαν μόνο όσοι χειρίζονταν συστήματα ασφαλείας για επαγγελματικές εφαρμογές με πολύ μεγαλύτερο κόστος φυσικά.

Όμως δεν είναι μόνο η ασφάλεια. Το smart home όπως μπορείτε να αντιληφθείτε από όλα τα παραπάνω μπορεί να διευκολύνει σε πολλά την καθημερινότητα των σύγχρονων ανθρώπων. Επιτήρηση παιδιών αλλά και ηλικιωμένων, ενεργειακή εξοικονόμηση, έγκαιρη πρόληψη βλαβών, μείωση χρονοβόρων διαδικασιών είναι μόνο ορισμένες από τις ωφέλειες που φέρνουν μαζί τους οι νέες τεχνολογίες. Μπορεί σε κάποιους αυτήν την στιγμή να φαίνονται περιττές πολυτέλειες αλλά το ίδιο δεν είχε γίνει και στο παρελθόν με κάποιες άλλες συσκευές; Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα smartphones.για να μην ανακαλέσουμε ακόμα και την εμφάνιση των ίδιων των κινητών τηλεφώνων που στην αρχή, δύο δεκαετίες πριν, έμοιαζαν σαν μια πολυτέλεια που προορίζονταν μόνο για κάποιους επαγγελματίες ενώ σήμερα είναι ίσως το βασικό εξάρτημα της καθημερινότητας μας.

Αλλά οφέλη δεν έχουν μόνο οι χρήστες. Όπως προαναφέραμε αυτή η νέα τάση αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία και για τους επαγγελματίες της ηλεκτρονικής ασφάλειας να ανοίξουν νέες αγορές και να διευρύνουν τον κύκλο εργασίας τους. Οι τεχνολογίες του smart home έχουν άμεση σχέση με τις τεχνολογίες της ηλεκτρονικής ασφάλειας και αποτελούν πολύ κοντινούς κλάδους. Οπότε είναι επιτακτική ανάγκη τόσο οι εταιρείες αλλά και οι εγκαταστάτες να αντιληφθούν την νέα τάση, να προσφέρουν νέα προϊόντα και υπηρεσίες. Οφείλουν να δουν τις εξελίξεις σε βάθος χρόνου και να αντιληφθούν ότι υπάρχει η περίπτωση σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα οι οικιακοί καταναλωτές να σταματήσουν να ζητούν την εγκατάσταση ενός απλού συναγερμού και να επιζητούν μια ολοκληρωμένη λύση οικιακού αυτοματισμού.