7 κρίσιμα ζητήματα για τη Βιντεοεπιτήρηση στις αστυνομικές έρευνες

Τα σύγχρονα συστήματα βιντεοεπιτήρησης, σχεδιάζονται ως ένα μέσο πρόληψης, αποτροπής και αξιολόγησης συμβάντων σε πραγματικό χρόνο. Όταν όμως πρόκειται για την έρευνα μιας σκηνής εγκλήματος, τίποτα δεν είναι τόσο σημαντικό όσο μια ποιοτική καταγραφή καθώς η πραγματικότητα τις περισσότερες φορές διαφέρει παρασάγγας από τις δημοφιλείς τηλεοπτικές αστυνομικές σειρές τύπου CSI.

Του Νέστωρα Πεχλιβανίδη

Εάν στον τόπο ενός εγκλήματος υπάρχει μια κάμερα παρακολούθησης, προφανώς κάθε ερευνητής θα ήθελε να εξετάσει το βίντεο. Ίσως μάλιστα να ήταν το πρώτο βήμα στην έρευνά του. Ωστόσο, πολύ συχνά τα δεδομένα καταγραφής είναι χαμηλής ποιότητας ενώ επαναλαμβανόμενα προβλήματα με τις εγκαταστάσεις των καμερών, δυσχεραίνουν πολύ το έργο των ερευνητών εγκλημάτων.
Παρακάτω ακολουθούν μερικά ζητήματα που θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όλοι όσοι επιθυμούν να αξιοποιήσουν σε εγκληματολογικές έρευνες τα δεδομένα καταγραφής των καμερών ασφαλείας. Χωρίς σε αυτή τη περίπτωση να αναφερθούμε στις νομικές και κανονιστικές διατάξεις που αφορούν το πεδίο θέασης της κάμερας και της διαχείρισης των δεδομένων που καταγράφονται, κάτι το οποίο έχουμε αναλύσει αρκετές φορές υπό το πρίσμα του νόμου αλλά του ρεαλισμού.

1. Χρήσιμα στοιχεία βρίσκονται εκτός οπτικής γωνίας

Ακόμα και σήμερα, πολλές εγκαταστάσεις καμερών, εξακολουθούν να πραγματοποιούνται χωρίς να προηγηθεί κάποια μελέτη-ανάλυση ασφαλείας του χώρου που θα καθορίζει τον ακριβή λόγο που θα χρησιμοποιηθεί η κάμερα, ποιος είναι ο σκοπός της και κατ’ επέκταση ποια οπτική γωνία είναι καλύτερη ώστε να καταγράφονται τα πιο ουσιαστικά γεγονότα και λεπτομέρειες.

Σύμφωνα με αρκετούς ερευνητές, πολλές κάμερες εγκαθίστανται τόσο λανθασμένα που όταν καταγράφουν πρόσωπα, οι λεπτομέρειες είναι λίγες και οι πληροφορίες φτωχές.

Τυπικό παράδειγμα είναι οι κάμερες που εγκαθίστανται ακριβώς πάνω από τα ταμεία σε πολλά καταστήματα και έχει ως συνέπεια όταν ένας ληστής με καπέλο σταθεί δίπλα στο ταμείο και ακριβώς κάτω από την κάμερα, κατά πάσα πιθανότητα το βίντεο δεν θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην αναγνώριση του δράστη.

2. Η κάμερα PTZ μπορεί να αποβεί μοιραία

Η δημοτικότητα που έχουν αποκτήσει οι PTZ, φαίνεται πως δεν είναι πάντα προς όφελος των εγκληματολογικών ερευνών όπως πολλοί θα περίμεναν, καθώς η δυνατότητα κίνησης εν προκειμένω δεν αποτελεί σε κάθε περίπτωση πλεονέκτημα. Για παράδειγμα η λειτουργία της αυτόματης “παρακολούθησης περιμέτρου’’ που διαθέτουν και μπορεί να έχει ενεργοποιηθεί, θα αποβεί μοιραία σε περίπτωση ξαφνικού περιστατικού που συνέβει σε άλλη κατεύθυνση από αυτήν που η κάμερα ήταν στραμμένη.

Αντίθετα, όταν χρησιμοποιούνται στατικές κάμερες πολλαπλών αισθητήρων ή πανοραμικές, ο ύποπτος είναι πάντα παρών στην εικόνα και οι ερευνητές μπορούν ευκολότερα να αποδείξουν ότι το υλικό προέρχεται από μία αξιόπιστη συσκευή και πως η καταγραφή δεν έχει παραποιηθεί.

3. Εικόνες κακής ποιότητας από αναλογικές κάμερες

Η συνεχιζόμενη μετάβαση από τις αναλογικές κάμερες στις IP έχει φέρει πολύ καλύτερες αναλύσεις βίντεο. Μάλιστα η ανάλυση HD θεωρείται πλέον το χαμηλότερο στάνταρ στις νέες εγκαταστάσεις. Ωστόσο, οι ερευνητές θέλουν πάντα περισσότερη λεπτομέρεια. Φυσικά, η υψηλότερη ανάλυση παρέχει περισσότερες λεπτομέρειες, επομένως και πιο εύκολη αναγνώριση ατόμων και αντικειμένων. Σε αντίθεση με τις θολές και ‘’πιξελιασμένες’’ εικόνες παλιών αναλογικών συστημάτων, οι εγγραφές σε Full HD ή 4K δίνουν στους ερευνητές την ευκαιρία όχι μόνο να βλέπουν σημαντικές λεπτομέρειες, αλλά και να χρησιμοποιούν τις πιο πρόσφατες εφαρμογές ανάλυσης AI σε βίντεο υψηλής ποιότητας. Αυτό μπορεί να αυξήσει σημαντικά τις πιθανότητες μιας επιτυχημένης έρευνας. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που οι ερευνητές αναζητούν συνεχώς μεγαλύτερη ανάλυση.

4. Απώλεια λεπτομερειών μεταξύ των καρέ

Συχνά υπάρχουν βίντεο που έχουν ληφθεί από παλαιότερα συστήματα καμερών και δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν λόγω χαμηλού ρυθμού καρέ. Ακόμα και με τις πιο πρόσφατες κάμερες δικτύου, όπου ο ρυθμός μπορεί να φτάσει τα 60 καρέ ανά δευτερόλεπτο (fps), το πρόβλημα μπορεί να εμφανιστεί ξανά όταν οι τεχνικοί και οι χρήστες θελήσουν να εξοικονομήσουν εύρος ζώνης ή αποθηκευτικό χώρο και μειώσουν τον ρυθμό καρέ για να το πετύχουν.

Για παράδειγμα, ένα σύστημα παρακολούθησης ενός μεγάλου δημόσιου χώρου δεν θα απαιτεί τόσο υψηλή ακρίβεια αναγνώρισης όσο ένα σύστημα αναγνώρισης πινακίδων κυκλοφορίας οχημάτων ή μια διαδικασία καταμέτρησης μετρητών. Όταν μια κάμερα 4Κ αποθηκεύει βίντεο υψηλής λεπτομέρειας αλλά μόνο σε 5 fps, θα είναι πολύ δύσκολο να αναγνωρίσουμε ένα κινούμενο αυτοκίνητο σε μια σκηνή. Με απλά λόγια, αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε την καταγραφή για σκοπούς αναγνώρισης, η συχνότητα της εικόνας δεν πρέπει ποτέ να πέφτει κάτω από 15 fps, και αν θέλετε να αναγνωρίσετε κινούμενα οχήματα, η συχνότητα πρέπει να είναι τουλάχιστον 25 fps.

5. Μαύρες σιλουέτες ή “λευκά φαντάσματα”

Η ικανότητα καταγραφής βίντεο σε δύσκολες συνθήκες φωτισμού καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την τεχνολογική εξέλιξη της κάμερας. Μια νέα γενιά αλγορίθμων επεξεργασίας εικόνας εξασφαλίζει το μέγιστο εύρος δυναμικής αντίθεσης και μειώνει αποτελεσματικά τον ορατό θόρυβο για να παρέχει βίντεο ρυθμισμένο για μέγιστη εγκληματολογική αξιοποίηση.

Παρ’ όλα αυτά, κατά την εγκατάσταση της κάμερας πρέπει να τηρούνται βασικές αρχές: αν είναι δυνατόν να μην υπάρχουν ισχυρές πηγές φωτός έναντι της συσκευής, ενώ ο φωτισμός της σκηνής πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο ομοιόμορφος. Κατά την εγκατάσταση, βεβαιωθείτε ότι τα εξωτερικά φώτα ή ο χρονικά ελεγχόμενος φωτισμός δεν διαταράσσουν τη σκηνή. Φυσικά, ένα αντικείμενο μπορεί να ανιχνευθεί μόνο όταν η φωτεινότητά του διαφέρει από το φόντο, επομένως, πριν χρησιμοποιήσετε την κάμερα, βεβαιωθείτε ότι μπορεί να χειριστεί τις συνθήκες φωτισμού σε διαφορετικές ώρες της ημέρας. Ο φωτισμός με υπέρυθρη ακτινοβολία αποτελεί επίσης μια ειδική περίπτωση. Εδώ είναι σημαντικό να επιλέξετε την κατάλληλη θέση του φωτισμού με βάση την απόσταση των αντικειμένων που παρακολουθούνται. Είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ο κίνδυνος ότι το χρωματικό φάσμα μπορεί να εμφανίζεται διαφορετικά ανάλογα με τη θερμοκρασία.

6. Συνέβη πραγματικά εκείνη τη στιγμή;

Ένα από τα πιο πιεστικά ζητήματα, που αντιμετωπίζεται συχνά σχεδόν σε κάθε δικαστική ακρόαση που αφορά οποιαδήποτε ψηφιακά δεδομένα, είναι ο καθορισμός της ημερομηνίας και της ώρας. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα από τα βασικά μέσα υπεράσπισης – όποτε υπάρχει οποιαδήποτε, έστω και η παραμικρή διαφορά, ο κατηγορούμενος επισημαίνει αμέσως αυτό το σημείο και το χρησιμοποιεί προς όφελός του. Ως εκ τούτου, τα αδιαμφισβήτητα αποδεικτικά στοιχεία αποτελούν σημείο-κλειδί όχι μόνο στις εγκληματολογικές έρευνες, αλλά και στη συνολική διαδικασία της έρευνας. Οι λανθασμένες ρυθμίσεις της κάμερας μπορούν να κάνουν την κατάσταση πολύ χειρότερη. Για παράδειγμα, η κάμερα μπορεί να μην έχει ρυθμιστεί ώστε να ενημερώνεται αυτόματα κατά τη μετάβαση από θερινή σε χειμερινή ώρα. Ή, κατά την εγκατάσταση, τα δεδομένα ημερολογίου της κάμερας δεν συγχρονίστηκαν με τα δεδομένα της συσκευής καταγραφής. Ευτυχώς, το σύγχρονο VMS λύνει αυτά τα προβλήματα. Η ιδανική απόδειξη γνησιότητας θα μπορούσε να είναι ένα δυναμικό υδατογράφημα πάνω στην εικόνα, το οποίο θα εξασφάλιζε την ακρίβεια της ημερομηνίας και την ακεραιότητα της εγγραφής.

7. Επιπλέον ζητήματα

Ενώ υπάρχουν σημαντικά ζητήματα που περιπλέκουν το έργο του ερευνητή εγκλημάτων, υπάρχουν και κάποιες ακόμα λεπτομέρειες που μπορούν να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο. Συστήματα που δεν έχουν επαρκή συντήρηση, κάμερες λάθος εστιασμένες με σκονισμένους φακούς, μπορούν να ανατρέψουν μια έρευνα σπαταλώντας στοιχεία και χρόνο ενώ οι ελαττωματικές συνδέσεις καλωδίων ή μια μονάδα καταγραφής που δεν διαθέτει αποθηκευτικό χώρο δεδομένων μπορεί να οδηγήσουν σε μη καταγραφή-αποθήκευση σημαντικών στοιχείων με αποκαρδιωτικές συνέπειες.

Ας ελπίσουμε ότι με μεγαλύτερη ευθύνη για τα προσωπικά δεδομένα και την υποχρέωση λεπτομερέστερων αρχείων, αναφορών διαρροών και αρχείων που απορρέουν από τον ΓΚΠΔ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων) σε συνδυασμό με τις άρτιες τεχνικές προδιαγραφές των συστημάτων και πάνω από όλα τους καταρτισμένους και νόμιμους επαγγελματίες εγκατάστασης συστημάτων ασφάλειας θα οδηγήσουν σε καλύτερη απόδοση των συστημάτων παρακολούθησης και θα επιτρέψουν τη βέλτιστη αξιοποίηση του σκοπού για τον οποίο προορίζονται.